Διατροφική θεραπεία και νεφρική λιθίαση

 

29/11/2024

Ποια βιταμίνη μπορεί να σας βοηθήσει, όταν έχετε πέτρες στα νεφρά 

Του Fabien Piasco

Πέρα από μια δίαιτα που αποκλείει τροφές πολύ πλούσιες σε οξαλικό οξύ και περιορίζει τις ζωικές πρωτεΐνες καθώς και το νάτριο, υπάρχουν δύο τύποι θρεπτικών συστατικών που χρησιμοποιούνται στην διατροφική θεραπεία για την πρόληψη του σχηματισμού πέτρες στα νεφρά: η βιταμίνη Κ2 και τα κιτρικά!

Βιταμίνη Κ2

Η βιταμίνη Κ2 συμμετέχει στην ασβεστοποίηση των οστών, ενώ αναστέλλει τις εξωοστικές ασβεστώσεις (αλλού εκτός των οστών, όπως στους τένοντες, τις αρτηρίες και τα νεφρά), χάρη στην ενεργοποίηση των εξαρτώμενων από τη βιταμίνη Κ πρωτεϊνών, της πρωτεΐνης Matrix Gla (MGP) και της οστεοκαλσίνης.

Μια μελέτη έδειξε ότι υπάρχει αυξημένη έκφραση της MGP σε νεφρικά σωληναριακά επιθηλιακά κύτταρα που εκτίθενται σε κρυστάλλους οξαλικού ή οξαλικού ασβεστίου, καθώς και σε κρυστάλλους υδροξυαπατίτη.(1)

Επιπλέον, υψηλότερα επίπεδα μη ενεργοποιημένης MGP θα μπορούσαν να σχετίζονται αιτιολογικά με τον κίνδυνο νεφρολιθίασης.(2_) Ωστόσο, η ανεπάρκεια ενεργοποίησης της MGP είναι ο βιοδείκτης της κακής κατάστασης της βιταμίνης Κ (ανεπάρκεια).(3)

Κιτρικά

Τα κιτρικά είναι ένας αναστολέας της ανάπτυξης και της συσσώρευσης κρυστάλλων οξαλικού και φωσφορικού ασβεστίου. Η νεφρική ανεπάρκεια, ακόμη και πρώιμη, η μεταβολική οξέωση καθώς και η έλλειψη καλίου προκαλούν υποκιτρατουρία (ανεπάρκεια κιτρικών).

Το κιτρικό άλας εμποδίζει την κρυστάλλωση των λίθων που σχηματίζουν ασβέστιο. Η υποκιτρατουρία, που συναντάται συχνά σε ασθενείς με πέτρες στα νεφρά, είναι επομένως ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου. Πράγματι, οι υποτροπές είναι ιδιαίτερα συχνές σε άτομα με χαμηλά επίπεδα κιτρικών στα ούρα.

Ως συμπλήρωμα, η λήψη κιτρικού καλίου από το στόμα παρέχει φυσιολογική και φυσικοχημική διόρθωση και αναστέλλει το σχηματισμό νέων λίθων.(4)

Έτσι, το κιτρικό χρησιμοποιείται στην πρόληψη της υποτροπής των λίθων και χορηγείται με την μορφή άλατος καλίου ή/και μαγνησίου. Τα κιτρικά άλατα μπορούν να διαλύσουν τις πέτρες στα νεφρά του ουρικού οξέος, υπό την προϋπόθεση ότι το pH των ούρων διατηρείται σε τιμές πάνω από 6,5. (5)

Μια ανασκόπηση μελετών, συμπεριλαμβανομένων 7 μελετών στις οποίες συμμετείχαν συνολικά 477 συμμετέχοντες, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα κιτρικά άλατα εμποδίζουν τον σχηματισμό νέων λίθων και μειώνουν την ανάπτυξη υπολειμματικών λίθων που περιέχουν κυρίως οξαλικό άλας.(6)

Πηγές:

1. Khan A, Wang W, Khan SR. Calcium oxalate nephrolithiasis and expression of matrix GLA protein in the kidneys. World J Urol. 2014 Feb;32(1):123-30.
2. Wei FF, Thijs L, Zhang ZY, Jacobs L, Yang WY, Salvi E, Citterio L, Cauwenberghs N, Kuznetsova T, E A Drummen N, Hara A, Manunta P, Li Y, Verhamme P, Allegaert K, Cusi D, Vermeer C, Staessen JA. The risk of nephrolithiasis is causally related to inactive matrix Gla protein, a marker of vitamin K status: a Mendelian randomization study in a Flemish population. Nephrol Dial Transplant. 2018 Mar 1;33(3):514-522.
3. Jespersen T, Møllehave LT, Thuesen BH, Skaaby T, Rossing P, Toft U, Jørgensen NR, Corfixen BL, Jakobsen J, Frimodt-Møller M, Linneberg A. Uncarboxylated matrix Gla-protein: A biomarker of vitamin K status and cardiovascular risk. Clin Biochem. 2020 Sep;83:49-56.
4. Pak CY. Citrate and renal calculi: an update. Miner Electrolyte Metab. 1994;20(6):371-7.
5. Marangella M. Impiego del citrato nel paziente con Nefrolitiasi [Use of citrate in patients with nephrolithiasis]. G Ital Nefrol. 2017 Aug 1;34(4):51-60.
6. Phillips R, Hanchanale VS, Myatt A, Somani B, Nabi G, Biyani CS. Citrate salts for preventing and treating calcium containing kidney stones in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Oct 6;2015(10):CD010057.