Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΣΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ: Κίονας από τον Ναό της Αρτέμιδας στις Σάρδεις – Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης

7/3/2025

Ναός Αρτέμιδας, ένας από τους επτά μεγαλύτερους ναούς του αρχαίου κόσμου, τεράστιος, επιβλητικός και... στο μουσείο της Νέας Υόρκης!...Γλυπτική

Αυτό το κομμάτι ενός από τους μαρμάρινους κίονες ιωνικού ρυθμού του Ναού της Αρτέμιδας στις Σάρδεις της Μικράς Ασίας (εκτίθεται το πάνω και το κάτω τμήμα του και έχει ύψος 3.61μέτρα), εντυπωσιάζει με το μεγάλο του μέγεθος (οι εξωτερικοί κίονες του ναού είχαν ύψος 17.73μ., ενώ οι εσωτερικοί 17.13μ.)

Πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα της Πρώιμης Ελληνιστικής Περιόδου, οπότε αναδεικνύεται ιδιαίτερα η υπερβολή στον γλυπτό διάκοσμο, σε αντίθεση με την ισορροπία των κλασικών σχημάτων.

Ο κίονας στηρίζεται σε βάση με ανάγλυφη διακόσμηση. Οι αναλογίες του κορμού είναι ρωμαλέες, σε αντίθεση με τους ψηλόλιγνους κίονες της κλασικής εποχής.

Το περίτεχνο κιονόκρανο επιστέφεται με άβακα διακοσμημένο με ιωνικό κυμάτιο. Οι καλοσχεδιασμένοι έλικες ενώνονται μεταξύ τους επίσης με ιωνικό κυμάτιο, τα ωοειδή κοσμήματα του οποίου, ωστόσο, έχουν μετασχηματισθεί σε ανθέμια που περικλείονται από βλαστούς ακάνθου.

Οι Σάρδεις ήταν μια λαμπρή πόλη της Μικράς Ασίας, χτισμένη κοντά στον ποταμό Πακτωλό, σε μικρή απόσταση από το Αιγαίο Πέλαγος, πρωτεύουσα της Λυδίας, πατρίδας του Κροίσου. Ο Έρμος ήταν παραπόταμος του Πακτωλού και κατά την αρχαιότητα διέρρεε την πόλη των Σάρδεων. Ο Πακτωλός ήταν χρυσοφόρος, γεμάτος με ψήγματα χρυσού, και οι άνθρωποι πίστευαν ότι αυτό συνέβαινε επειδή είχε ξεπλυθεί στα νερά του ο Μίδας. Το όνομά του έμεινε παροιμιώδες ως και την εποχή μας, έτσι όταν μιλούμε για πακτωλό, εννοούμε όχι τον ποταμό, αλλά για μια πληθώρα χρημάτων.

Στους ελληνιστικούς χρόνους άρχισαν να οικοδομούνται λαμπρά κτήρια στις Σάρδεις, με σημαντικότερο όλων τον ιωνικού ρυθμού ναού της θεάς Αρτέμιδας.

Ο ναός ήταν ένας από τους επτά μεγαλύτερους ναούς του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Ανήκει στον τύπο του ψευδοδίπτερου (δηλαδή έχει παραληφθεί η εσωτερική κιονοστοιχία) ενώ ο σηκός είναι χωρισμένος σε δύο αίθουσες, με είσοδο από τα ανατολικά και τα δυτικά αντίστοιχα).

Όπως συμβαίνει και με τα άλλα δύο Αρτεμίσια της Μικράς Ασίας (τον μεγάλο αρχαϊκό ναό της Εφέσου και τον ναό του Ερμογένη της Αρτέμιδας Λευκοφρύνης στην Μαγνησία Μαιάνδρου), η κύρια πρόσοψη ήταν στα δυτικά.

Ο βωμός που σώζεται έως σήμερα βρίσκεται μπροστά στη δυτική είσοδο και στον πυρήνα του εντοπίστηκε λυδική κατασκευή του 5ου π.Χ. αι. Η περιοχή εθεωρείτο ιερή για τη θεά και ο βωμός το μαρτυρεί. Στην παρούσα μορφή του το κτίσμα έχει υποστεί δύο σημαντικές αλλοιώσεις σε σχέση με τον αρχικό του σχεδιασμό: πρώτον, ο σηκός ήταν αρχικά ενιαίος με είσοδο από τα δυτικά και δεύτερον, ο αρχικός σχεδιασμός πρέπει να ήταν για δίπτερο ναό (με δύο σειρές κιόνων). -Πηγή  & Φωτογραφία