9 Σεπτεμβρίου 1906 δολοφονήθηκε ψέλνοντας ο Γίγας Μητροπολίτης Φώτιος Καλπίδης

 
11/9/2025

9 Σεπτεμβρίου 1906: Αυτήν την μαύρη ημέρα, ο Μητροπολίτης Κορυτσάς, Πρεμετής και Μοσχόπολης Φώτιος Καλπίδης δολοφονήθηκε από οπαδούς της ρουμανικής προπαγάνδας και αλβανίζοντες που του είχαν στήσει φονική ενέδρα. 

Σε αυτόν το σημαντικό Ιεροεθνομάρτυρα του Μακεδονικού Αγώνα είναι αφιερωμένο το άρθρο της δασκάλας Σόνιας Ευθυμιάδου.  

Σαν σήμερα σκότωσαν τον Πόντιο Μητροπολίτη Κορυτσάς και Πρεμετής Φώτιο Καλπίδη (1862-1906). Να πώς περιγράφει τη στιγμή θανάτου του ο βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών Αρχιμανδρίτης Μιλτιάδης Σιδερίδης στο βιβλίο του «Η Εκκλησία στο Μακεδονικό Αγώνα»:

«Πέρασε το καλοκαίρι και στις 9 Σεπτεμβρίου 1906, ημέρα Σάββατο, ο Φώτιος με τον Αρχιερατικό του Επίτροπο Ιωσήφ, το Διάκονό του και τον κλητήρα της Μητρόπολής του, ξεκίνησε από την Κορυτσά για να πάει στο χωριό Βρατόβιτσα (Μπράβδιστα) να εγκαινιάσει τον νέο Ναό του χωριού την άλλη μέρα που ξημέρωνε, Κυριακή.

Πριν βασιλέψει ο ήλιος, ο Μητροπολίτης με τη συνοδεία του είχε φθάσει κοντά στη Βρατόβιτσα και σ’ απόσταση δύο περίπου χιλιομέτρων.

Περπατούσαν από ένα στενό μονοπάτι μέσα από μια μικρή χαράδρα. Μέσα στους θάμνους κουνήθηκε κάποιος κρυμμένος άνθρωπος που βαστούσε ένα μακρύκανο όπλο. Πίσω από αυτόν κι από την άλλη πλευρά της χαράδρας τριάντα περίπου άνθρωποι οπλισμένοι περίμεναν με τις ανάσες τους κομμένες. Φτερουγίσματα από τα πουλιά που πετούσαν τρομαγμένα μόλις έκαναν να κουρνιάσουν στις φωλιές τους, στους θάμνους. Ο Μητροπολίτης Φώτιος με τον Αρχιερατικό του και τους άλλους συνοδούς του έψαλαν γλυκά «Φως ιλαρόν αγίας δόξης».

Οι γλυκές φωνές τους απλώνονταν σ’ όλες τις πλευρές του δάσους σαν ουράνια μελωδία, βάδιζαν κι έψαλαν, ενώ ο Μητροπολίτης ήταν καβάλα στο ψαρί (γκρίζο) άλογό του κι έμοιαζε σαν Άγιος πολεμιστής που βάδιζε στη μάχη. Όταν έφθασαν στο τέλος του Ύμνου «Ζωήν ο διδούς διό ο κόσμος σε δοξάζει», ένας πυροβολισμός ακούστηκε κι ο Μητροπολίτης Φώτιος έπεσε απ’ τ’ άλογό του. Η σφαίρα τον είχε βρει στο λαιμό. Το αίμα έτρεχε άφθονο απ’ το γενναίο Ιεράρχη, τα χορτάρια και το χώμα έγιναν κόκκινα από τ’ Άγιο αίμα του.

Κλάματα, φωνές, κακό απ’ τους συνοδούς του, μάταια όμως. Ο Γίγας έπεσε από δολοφονική σφαίρα των εχθρών του κι εχθρών της Πατρίδας. (…)»

Ο Φώτιος Καλπίδης ήταν ο πρώτος αρχιερέας που σκοτώθηκε στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα και μαζί με τον, Πόντιο επίσης, Μητροπολίτη Γρεβενών Αιμιλιανό Λαζαρίδη (1871 ή 1877-1911) υπήρξαν οι μόνοι αρχιερείς-θύματα του Αγώνα. -Πηγή

Σημείωση: Επειδή ανωτέρω αναφέρθηκε η Ακαδημία Αθηνών, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι στις ημέρες μας, αυτή δεν επιτελεί εθνικό έργο όπως παλαιότερα, αφού στους κόλπους της αποδέχεται και τιμά ανθρώπους που πρόδωσαν την Μακεδονία, όπως ο πρώην πρόεδρος Προκόπης Παυλόπουλος, ο οποίος έβαλε την τελευταία μοιραία υπογραφή στην προδοτική συμφωνία των Πρεσπών, του Τσίπρα και του Ζάεφ, την οποία σέβεται και τιμά και ο Μητσοτάκης.