ΜΑΡΙΟΥΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ: Συγκλονιστική μαρτυρία για την βίαιη φυγή από τα Σκόπια

 

20/11/2024

Όταν τελείωσε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, οι Σαρακατσαναίοι στα Σκόπια υπέστησαν τα πάνδεινα. Η μαρτυρία του Μαριούλα Ιωάννη είναι συγκλονιστική!

 Μόλις τέλειωσε ο πόλεμος το καινούργιο καθεστώς μας πήρε όλα τα πρόβατα και τα άλογα. Πήρε τα πρόβατα όσων είχαν πάνω από 400.

Οι Σαρακατσαναίοι είχαν πατριαρχικές οικογένειες και τα παιδιά είχαν "γραμμένα" όλα τα περιουσιακά στο γέροντα πατέρα. Έτσι μας πήραν τα πρόβατα.

Τη μέρα που ήρθαν και τα πήραν οι άνδρες ήταν βουβοί και σκούπιζαν κρυφά τα δά­κρυα. Οι γυναίκες θρηνούσαν με φωνές και κλάματα σα να είχαμε κηδείες. Τότε με τον αδελφό μου το Μήτρο γράψαμε ένα τραγούδι για το γεγονός:

Εσείς βουνά ψηλά της Μπάρας (1) και τ' Αλτσιάκι(1)

φέτος μη λουλουδίσετε χορτάρι μη φυτρώστε

κι εσείς βρύσες κρυόβρυσες ούλες να ξεραθείτε

για το κακό που γένηκε με τους Σαρακατσάνους

τα πρόβατα μας πήρανε τα όμορφα μπινέκια

Ρήμαξαν τα μαντριά και τα σκυλιά ουρλιάζουν

και αυτούς τους ξενιτέψανε στην έρημη τη Κότσιαν'(2)

Όταν έγιναν τα Κολχόζια μας πήραν στη δούλεψη τους. Μερικοί γίναν εργάτες στα χωράφια, άλλοι ήταν κτηνοτρόφοι στα κρατικά πρόβατα.

Το 1948 μας εξόρισαν στη Κοτσιάνη (κοντά στα βουλγαρι­κά σύνορα. Μας δώσαν ειδικές ταυτότητες που είχαν πάνω ένα μεγάλο Κ ("Κοντρόλ, έλεγχος"). Μετά το 1956 πήραμε κανονικές ταυτότητες. Τότε που μας εξόρισαν πιάσαν τον ανιψιό μου τον Βαγγέλη Μαριούλα που έδινε πληροφορίες σε Έλληνες αξιωματικούς μέσω Σαρακατσαναίων που ήταν στα σύνορα στο Κιλκίς. Συναντιόταν κρυφά περνώντας τα σύ­νορα πολλοί δικοί μας με Ελλαδίτες Σαρακατσαναίους. Κάναμε και λαθρεμπόριο προβάτων! Πολλοί από μας είχαν χαρτιά από τους παπ­πούδες που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα (κυρίως στη Χαλκιδική) και αποδεικνύαμε την ελληνική μας καταγωγή. Το προξενείο δέχθηκε τα χαρτιά μας και μόλις το επέτρεψαν οι αρχές άρχισε η φυ­γή κατά ομάδες. Έτσι φύγαμε νόμιμα από το 1963 ως το 1967 400 οικογένειες. Το 1948 και το 1952 επιχειρήσαμε να φύγουμε κρυφά περνώντας τα σύνορα με τα κοπάδια. Την πρώτη φορά πριν μας τα πάρουν και με τα λίγα που φτιάξαμε μόνοι τη δεύτερη φορά. Έπεσε όμως προδοσία και γυρίσα­με πίσω.

Οι γεροντότεροι έλεγαν: θέλω να αφήσω τα κόκαλα μου στην Ελλάδα και έτσι έγινε.

(1)Βουνά στην περιοχή της Γευγελής, προς το εσωτερικό των Σκοπίων.

(2) Είναι αξιοθαύμαστο: ο μπάρμπα Γιάννος ο Μαργιούλας, ένας Έλ­ληνας που διδάχθηκε μόνο γραφή και ανάγνωση, γράφει μετά από 2.800 χρόνια από τα Ομηρικά έπη σε στίχο δεκαπεντασύλλαβο ιαμ­βικό, όπως η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, σα να μαθήτευσε δίπλα στον Όμηρο. -Πηγή