Σαπφώ -630 έως -570 (60): Φήμη είναι η ευωδιά των αγαθών μας πράξεων

 

 10/6/2025

Η Σαπφώ, ήταν η μεγαλύτερη ποιήτρια της αρχαιότητας, αυτήν εννοούσαν όταν έλεγαν «η ποιήτρια»,

όπως αναφέρονταν στον Όμηρο λέγοντας «ο ποιητής». Για τη ζωή της Σαπφούς ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά. Από πάπυρο του 200 μ.Χ. καθώς και από το περίφημο βυζαντινό λεξικό του Σουίδα (Σούδα) του 10ου αιώνα γνωρίζουμε ότι η Σαπφώ (ή Ψαπφώ, στην τοπική αιολική διάλεκτο) ήταν σύγχρονη του Αλκαίου και του Πιττακού και ότι γεννήθηκε στη Λέσβο, πιθανότατα στην Ερεσό, γύρω στο 630 π.Χ., την εποχή δηλαδή της κοινωνικής και πολιτιστικής ακμής του νησιού. Η μητέρα της ονομαζόταν Κλεΐς και ο πατέρας της Σκαμανδρώνυμος, ενώ είχε και τρεις αδελφούς και μια κόρη, την Κλεΐς την οποία αναφέρει σε δύο ποιήματά της. 

Φέρεται να ήταν παντρεμένη με έναν ευκατάστατο άνδρα από την Άνδρο ευγενικής καταγωγής, τον Κερκύλα, και η ίδια ήταν αριστοκρατικής καταγωγής και είχε εμπλακεί στις πολιτικές αναταραχές γεγονός που την ανάγκασε να αυτοεξοριστεί, όπως και πολλοί άλλοι αριστοκρατικών οικογενειών όταν την εξουσία κατέλαβε ο τύραννος Πιττακός. Η Σαπφώ όσο διαρκούσε η τυραννία έζησε στην Σικελία ενώ επιστρέφοντας στην Μυτιλήνη ίδρυσε ένα ωδείο όπου συγκέντρωσε τις κοπέλες της αριστοκρατικής τάξης και τις δίδασκε ποίηση, μουσική και χορό.

Από το έργο της σώζονται αποσπάσματα που συνέλεξαν οι Αλεξανδρινοί λόγιοι και κυκλοφόρησαν σε χωριστούς τόμους: οι σαπφικοί «Ύμνοι» και τα «Επιθαλάμια» (τραγούδια του γάμου δηλαδή), αυτούσια έχουν διασωθεί ο «Ύμνος στην Αφροδίτη» και η «Ωδή», ενώ το τελευταίο χρόνο (2014) σε ένα πάπυρο του 3ου μ.χ. αιώνα ανακαλυφθήκαν δύο ανέκδοτα ποιήματά της. Δεν γνωρίζουμε πως πέθανε, αν πιστέψουμε τον Οβίδιο, αυτοκτόνησε πηδώντας από απόκρημνα βράχια εξαιτίας του έρωτα της για κάποιον Φάων, μάλλον πρόκειται για μύθο καθώς ποτέ δεν ανέφερε κανένα Φάων στα ποιήματα της. Πρέπει να πέθανε γύρω στο 570 πΧ.. 

Σύμφωνα με το hallofpeople, το 1897 βρέθηκαν στην Αίγυπτο φαγιούμ σε φέρετρα κατασκευασμένα με πεπιεσμένο χαρτί το οποίο προερχόταν από βιβλία με ποιήματά της. Έτσι μάθαμε πως της είχε γίνει πρόταση γάμου σε μεγάλη ηλικία και η απάντησή της ήταν η εξής: "΄Εαν τα στήθη μου ήταν ακόμη ικανά να θηλάζουν και η μήτρα μου ικανή να γεννήσει τέκνα, τότε θα βάδιζα προς άλλη συζυγική παστάδα με πόδια που δεν θα έτρεμαν. Αλλά τώρα εις το δέρμα μου η ηλικία έφερε πολλές ρυτίδες και ο Έρωτας δεν μου δίνει το δώρο του πόνου του". 

 Αποφθέγματα:

Κάποιος σε κάποιο μέλλον, θα μας σκέφτεται. Φήμη είναι η ευωδιά των αγαθών μας πράξεων. Αν μια αγάπη διαρκεί, είναι γιατί κάτι μένει ακόμη μέσα μας ανικανοποίητο. Ο Έρωτας μου άρπαξε την ψυχή και την τράνταξε ίδια καθώς ο αγέρας από τα βουνά χυμάει μέσα στους δρυς φυσομανώντας. ὁ μὲν κάλος ὄσσον ἴδην πέλεται <κάλος>. ὀ δὲ κἄγαθος αὔτικα <κὔστερον> ἔσσεται. (ὁ ὄμορφος εἶν' ὄμορφος ὅσο μπροστά σου στέκει. μὰ ὁ ἀγαθὸς εἶν' ὄμορφος κι' ἀργότερα καὶ πάντα).