Αστυνομία στην αρχαία Αθήνα: Υπήρχαν Αγορανόμοι, Σιτώνες, Γυναικονόμοι, Τειχοποιοί, μέχρι και Επιμελητές Υδάτων!

 

26/11/2022 

Ο θαυμαστός αρχαιοελληνικός μας κόσμος - Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΩΝ 

Η Ιστορία της Ελληνικής Αστυνομίας αρχίζει ουσιαστικά από τον 5ο αιώνα π.Χ, κατά τον οποίο ιστορικές έρευνες αποδεικνύουν την ύπαρξη διακεκριμένων αστυνομικών Αρχών, την περίοδο αυτή στη πόλη των Αθηνών.

Νωρίτερα και μέχρι τον 7ο π.χ αιώνα δεν υπήρχαν ιδιαίτερες αστυνομικές Αρχές στην Αθήνα, αφού η άσκηση αστυνομικών δικαιωμάτων υπαγόταν στο βασιλιά.

Άγνωστη παραμένει η Αστυνομική Αρχή στη μυθική εποχή των Αθηνών, τη περίοδο δηλαδή που περιλαμβάνει την ιστορία της Αττικής από τους αρχαιότατους βασιλείς μέχρι του Θησέα (1300 π.Χ.).

Από τον 5ο π.χ αιώνα, όταν τέθηκαν οι βάσεις του μεγαλείου και της ακμής των Αθηνών, καθιερώθηκαν και αστυνομικές Αρχές, που είχαν σαν αποστολή ανάλογη με αυτή των σύγχρονων Αστυνομικών Αρχών. Κύριο μέλημα αυτής της πρώτης αρχαίας Αστυνομίας ήταν η ευκοσμία, η υγιεινή και η καθαριότητα, η προστασία των ηθών, η αγορανομική επιτήρηση, η επιτήρηση των οικοδομών, η επιτήρηση των ξένων, η πρόληψη των δημοσίων δυστυχημάτων και πολλά άλλα αντικείμενα τα οποία σήμερα αποτελούν συνήθεις και καθημερινές ενασχολήσεις μιας σύγχρονης και εύρυθμης αστυνομίας. Είναι εξακριβωμένο ιστορικά ότι οι ποικιλόμορφες αυτές αστυνομικές ασχολίες δεν ήταν στη μέριμνα μιας και μόνης Αστυνομικής Αρχής αλλά ήταν λεπτομερώς κατανεμημένες σε διαφόρους αρχές της Πολιτείας. Η εποπτεία όλων τούτων των αρχών, ως προς την αστυνομική εξουσία, ανήκε στο ανώτατο Αθηναϊκό δικαστήριο, τον Άρειο Πάγο.

Άρχοντες που εκτελούσαν αστυνομικά καθήκοντα στη πολιτεία των Αθηναίων ήσαν οι «Αστυνόμοι», για την αστυνόμευση των οδών, οι «Aγορανόμοι», οι «Σιτώνες ή Σιτοφύλακες«, οι «Μετρονόμοι» και οι «Επιμελητές Εμπορίου» για την αστυνόμευση της αγοράς και του εμπορίου. Άλλοι άρχοντες που εκτελούσαν Αστυνομικά καθήκοντα ήταν οι «Γυναικονόμοι», οι «Τειχοποιοί», οι «Επιμελητές των υδάτων (κρουνών)», οι «Φύλακες λιμένων», οι «Ένδεκα», οι «Στρατηγοί», και ιδίως ο «Πολέμαρχος», οι «Πρυτάνεις», και οι «Περίπολοι».

Από τους ανωτέρω ειδικότερα οι «Αστυνόμοι» είχαν την επίβλεψη των οδών και της καθαριότητας της πόλης, τη συντήρηση των κτηματικών ορίων, για να προλαμβάνονται οι διαφορές , την επιμέλεια του ιερού Ναού της Πανδήμου Αφροδίτης και καθήκοντα Αστυνομίας Ηθών.

 Οι «Αγορανόμοι» ασκούσαν ειδική επίβλεψη στις τιμές και στη καθαριότητα των τροφίμων, οι «Σιτοφύλακες» ασκούσαν εποπτεία στο εμπόριο σιτηρών ειδικά, οι δε «Επιμελητές Εμπορίου» ασκούσαν εποπτεία στη διακομιδή και επάρκεια των βιοτικών αγαθών.

Οι «Γυναικονόμοι» κατά τον Πλούταρχο ασκούσαν αστυνόμευση επί των ηθών, «εζημίουν τους ακοσμούντας».

Οι «Τειχοποιοί», επόπτευαν το μεγαλύτερο έργο της Ελληνικής Αρχαιότητας. Ήταν δέκα και εξελέγχονταν ένας από κάθε φυλή. Επιμελούνταν την συντήρηση και επισκευή του μέρους των τειχών που είχαν ανατεθεί σε κάθε φυλή.

Οι «Επιμελητές Υδάτων» (κρουνών), επιμελούνταν την διανομή του νερού και τη καθαριότητα των πηγών, οι δε «φύλακες λιμένων», ασκούσαν εποπτεία στα πλωτά μέσα και στην κίνηση στα λιμάνια.

Οι «Ένδεκα» επιμελούνταν κυρίως την εκτέλεση των καταδιωκτικών αποφάσεων σε θάνατο. Οι «Στρατηγοί» ασκούσαν εξουσία στους Στρατευμένους πολίτες, ενώ επικεφαλής των Αστυνομικών Εξουσιών ήταν ο «Πολέμαρχος» ο οποίος είχε και την επίβλεψη των ξένων.

Οι «Πρυτάνεις» ασκούσαν αστυνόμευση στη βουλή και την Εκκλησία του Δήμου, οι δε «Περίπολοι» ήταν υποχρεωτικά στρατευμένοι νέοι από 18-20 ετών, οι οποίοι αναλάμβαναν να φυλάνε τη πόλη και τα φρούρια της Αττικής.

Να σημειωθεί ότι πολλές μεγάλες προσωπικότητες της Αρχαίας Αθήνας διαχειρίσθηκαν αστυνομικές αρχές όπως ο νικητής της Σαλαμίνας Θεμιστοκλής ο οποίος διετέλεσε «Επιμελητής κρουνών» ο μεγάλος ρήτορας Δημοσθένης ο οποίος διετέλεσε «Σιτώνης», ο Επαμεινώνδας των Θηβών ο οποίος διετέλεσε «Υδρονομέας».

Αρχαίοι συγγραφείς, όπως ο Πλάτωνας στους «Νόμους» του (ΙΑ΄ 918α΄), δραματικοί ποιητές, όπως ο Σοφοκλής, Φιλόσοφοι όπως ο Αριστοτέλης, ο μέγας ρήτορας της αρχαιότητας Δημοσθένης μας πληροφορούν για τους Αστυνομικούς θεσμούς στην αρχαιότητα. (Πηγές: Απόσπασμα άρθρου από «Ιστορία Της Αστυνομίας Πόλεως» του Χ. Σταμάτη & .lus.gr)