Η επιστολή 3 λέξεων του Φιλίππου της Μακεδονίας στον ιδιότροπο γιατρό Μενεκράτη τον Συρακούσιο

10/6/2023

Ο Μενεκράτης ο Συρακούσιος ήταν γιατρός του 4ου π.Χ. αιώνα, μια ιδιόρρυθμη προσωπικότητα

για την οποία έχουν διασωθεί κάποιες ανεκδοτολογικού περιεχομένου αφηγήσεις κυρίως από τον Αθήναιο (που επικαλείται παλαιότερες μαρτυρίες του Ηγησάνδρου) και τον Αιλιανό.[1]

Είχε την φήμη ότι μπορούσε να θεραπεύει την ἱερὰν νόσον, δηλαδή την επιληψία, και φαίνεται πως είχε κάποιες επιτυχίες, αφού μνημονεύονται τα ονόματα μερικών ιαθέντων ασθενών του (όπως του Νικαγόρα του Ζελείτη, ο οποίος διετέλεσε και Τύραννος της Εφέσου σύμφωνα με τον Βάτονα).[2]

Αντί χρημάτων ζητούσε από όσους γινόταν καλά να τον υπηρετούν και να τον συνοδεύουν στις περιοδείες του. Τους έδινε ονόματα θεών ή ηρώων και τους έντυνε με τα ανάλογα ρούχα. Ο ίδιος αυτοαποκαλούνταν Ζευς, κράταγε σκήπτρο και έφερε χρυσό στεφάνι στο κεφάλι και πορφυρά ενδύματα. Μια μέρα έγραψε γράμμα στον Φίλιππο, τον βασιλιά της Μακεδονίας, που άρχιζε με την φράση: "Μενεκράτης Ζεὺς Φιλίππῳ χαίρειν".[3] Ο Φίλιππος του απάντησε με ένα γράμμα τριών μόνον λέξεων: "Φ̔ίλιππος Μενεκράτει ὑγιαίνειν", υπονοώντας ότι του εύχεται να βρει τα λογικά του.[4] Σύμφωνα όμως με τον Πλούταρχο την απάντηση αυτή την έστειλε ο Αγησίλαος, στον οποίο ο Μενεκράτης είχε επίσης γράψει ανάλογή επιστολή.[5]

Ο Ηγήσανδρος διηγιόταν ακόμη ότι κάποτε ο Φίλιππος κάλεσε τον Μενεκράτη μαζί με την ακολουθία των θεών του σε δείπνο. Τους έβαλε να ξαπλώσουν στην μεσαία κλίνη, η οποία για την περίσταση είχε διακοσμηθεί με μεγαλοπρέπεια και πολυτέλεια. Απέναντι τους τοποθέτησαν βωμό γεμάτο με κάθε είδος καρπούς. Ο Μενεκράτης φαινόταν ευχαριστημένος με το όλο σκηνικό· όταν όμως οι άλλοι συνδαιτυμόνες άρχισαν να τρώνε τα εκλεκτά εδέσματα και οι υπηρέτες προσέφεραν σ' αυτόν και στους άλλους "θεούς" που τον συνόδευαν μόνον θυμιάματα και σπονδές, αναγκάστηκε να πάρει την πολύχρωμη ακολουθία του και να φύγει θυμωμένος.[6]

Παραπομπές & Σημειώσεις

Για σύντομες πληροφορίες: Πηγή: hellenicaworld.com - Λεξικόν Σουίδα, λήμμα: "Μενεκράτης".
- . Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, "Menecrates (Syracusan physician)".
Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, VII.33.
Αθήναιος, VII.34.
Ο Αιλιανός (Ποικίλη ιστορία, 12.51.) αναφέρει ότι η απαντητική επιστολή του Φιλίππου περιελάμβανε και την φράση: συμβουλεύω σοι προσάγειν σεαυτὸν ἐπὶ τοὺς κατὰ Ἀντίκυραν τόπους ("σε συμβουλεύω να πάς να μείνεις στην Αντίκυρα") -επειδή στην πόλη αυτή της Φωκίδας, όπως και στην ομώνυμη της Φθιώτιδας, φύονταν άφθονοι ἑλλέβοροι, φυτό που χρησιμοποιόταν για την θεραπεία της παράνοιας.
Πλούταρχος, Βίοι παράλληλοι, "Αγησίλαος", 21.
Αθήναιος, ό.π.
- Αιλιανός, ό.π.