Ο Ηρόφιλος της Χαλκηδόνας: Έλληνας γιατρός και ανατόμος της Ελληνιστικής περιόδου, από τους μέγιστους ιατρούς της αρχαιότητας

 4/1/2024

Ο Ηρόφιλος ήταν ο πρώτος που βάσισε τα συμπεράσματά του στην ανατομή του ανθρώπινου σώματος - Ένα τμήμα του εγκεφάλου πήρε το όνομά του!

Γεννήθηκε στη Χαλκηδόνα της Μικράς Ασίας το 331 π.Χ. και άκμασε στην Αλεξάνδρεια περί το 300 π.Χ. Υπήρξε μαθητής του Πραξαγόρα του Κώου και του Χρυσίππου του Κνιδίου.

Μαζί με τον Ερασίστρατο, θεωρείται ως ο θεμελιωτής της μεγάλης ιατρικής σχολής της Αλεξάνδρειας.

 Ήταν ο πρώτος που βάσισε τα συμπεράσματά του στην ανατομή του ανθρώπινου σώματος και δίκαια θεωρείται από τους πρώτους σκαπανείς της ανατομίας, αλλά και της φυσιολογίας χρησιμοποιώντας σε ευρεία κλίμακα το πείραμα, άριστος παθολόγος, φαρμακολόγος, γυναικολόγος και μαιευτήρας, πιθανώς και χειρουργός πλην όμως δεν έχουν διασωθεί χειρουργικά του έργα.
Άλλωστε κανένα από τα έργα του δεν έχουν διασωθεί εκτός από τους τίτλους τους.

Μελέτησε τον εγκέφαλο, αναγνωρίζοντάς τον ως το κέντρο του νευρικού συστήματος και έδρα της νόησης.

Επίσης μελέτησε επισταμένως το νευρικό σύστημα, διακρίνοντας τα νεύρα από τα αιμοφόρα αγγεία και τα κινητικά από τα αισθητήρια νεύρα.

Άλλα πεδία της ανατομικής μελέτης του περιλαμβάνουν το μάτι, το ήπαρ, το πάγκρεας και το πεπτικό σύστημα, καθώς και τους σιελογόνους αδένες και το αναπαραγωγικό σύστημα.

Τα έργα του έχουν χαθεί, αλλά αναφέρονται εκτενώς από τον Γαληνό κατά τον 2ο μ.Χ. αιώνα. Ο Κέλσος στο έργο του "De Medicina" και ο Πατέρας της Εκκλησίας Τερτυλλιανός αναφέρουν ότι ο Ηρόφιλος ανέταμε πειραματιζόμενος τουλάχιστον 600 ζωντανούς καταδίκους.

Μεταξύ των πρώτων επιστημόνων, ο Ηρόφιλος θεωρείται ως ένας από τους θεμελιωτές της επιστημονικής μεθόδου.

Είχε εισάγει την πειραματική μέθοδο στην ιατρική, διότι την θεωρούσε ουσιαστική για την θεμελίωση της γνώσης σε εμπειρική βάση.

Για τούτο του ασκήθηκε κριτική από τον Γαληνό, ο οποίος θεωρούσε ότι η πειραματική μέθοδος αντίκειτο στον ορθολογισμό.

Ο Ηρόφιλος εισήγαγε επίσης πολλούς από τους επιστημονικούς όρους που χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα για να περιγράψουν ανατομικά φαινόμενα.

Ήταν μεταξύ των πρώτων που εισήγαγαν την έννοια της συμβατικής ορολογίας, έναντι της χρήσης των "φυσικών ονομάτων", χρησιμοποιώντας όρους που έπλασε για να περιγράψει τα αντικείμενα της μελέτης του, ονομάζοντάς τα για πρώτη φορά.

Ένα τμήμα του κρανίου, ο ληνός του Ηρόφιλου (torcular Herophili) πήρε την ονομασία του από αυτόν. Πηγή