Μαρία Στουγιαννάκη - Αναστασιάδη: Τι έκανε η πληροφοριοδότης του Μακεδονικού Αγώνα την ημέρα του Αγίου Γεωργίου

 
5/5/2024

Ο ρόλος των Ελληνίδων στον Μακεδονικό Αγώνα δεν έχει αναγνωριστεί, έτσι όπως τους πρέπει! Όμως, αυτές έκαναν τα πάντα για την Ελευθερία της Μακεδονίας μας! Όπως η Μαρία Στουγιαννάκη - Αναστασιάδη που έκρυβε τα έγγραφα στον κότσο της, παρά τον κίνδυνο να την συλλάβουν οι κομιτατζήδες ή οι τούρκοι!... 

Η Μαρία Στουγιαννάκη - Αναστασιάδη, γεννημένη στη Γευγελή το 1890 από οικογένεια Μακεδονομάχων, που είχαν το σπίτι τους αρχηγείο του αγώνα, αφ΄ ότου ήταν ακόμα σπουδάστρια στο Ανώτερο Παρθεναγωγείο Θεσσαλονίκης, έκανε τον σύνδεσμο μεταξύ Προξενείου και Βάλτου. Η ίδια θυμάται:

"Μια νύχτα κινδύνεψα τον έσχατο κίνδυνο μεταφέροντας κρυμμένο στον κότσο μου έγγραφο με διαταγές του προξένου για διανομή όπλων στα κρησφύγετα του Βάλτου. Η εντολή ήταν να συναντηθώ με άλλο σύνδεσμο σε ερειπωμένο σπίτι του κάμπου και να παραδώσω το μυστικό χαρτί στα χέρια του. 

Η νύχτα ήταν σκοτεινή, το σπιτάκι εξαφανισμένο μέσα στο σκοτάδι και η κακοκαιρία εμπόδιζε το δρόμο. Κάποια στιγμή άκουσα ποδοβολητά αλόγων. Περνούσε τουρκικό απόσπασμα. Ετοιμάστηκα να πεθάνω, αφού πρώτα θα εξαφάνιζα το χαρτί. Ο Θεός βοήθησε, οι Τούρκοι δεν με είδαν. Η αποστολή εξετελέστη". 

Την ίδια εποχή, το 1906, πήρε διαταγή από τον Πρόξενο να μεταφέρει στον Μητροπολίτη Βοδενών Στέφανο έγγραφες εντολές. Θυμάται:

"Είχα πάρει διαταγές ότι στο σιδηροδρομικό σταθμό της Εδέσσης θα με περίμεναν δυο γυναίκες-σύνδεσμοι, η Τσιρόγα και η Πετσινάρη, με ένα βιβλίο κι ένα λουλούδι στο χέρι προς αναγνώριση. Κρατούσα κι εγώ τα ίδια σημάδια.

Πραγματικά τις βρήκα μόλις κατέβηκα από το τραίνο. Με δέχτηκαν δήθεν σαν συγγενή τους. Θυμάμαι τότε που αντίκρυσα για πρώτη φορά τους καταρράκτες και είχα μείνει άφωνη από θαυμασμό. Ήταν του Αγίου Γεωργίου και δικαιολογημένα πήγαμε στην εκκλησία να προσκυνήσουμε, χωρίς να προκαλέσουμε υπόνοιες. Από κει μας παρέλαβε ο Καβάσης και μας οδήγησε στον Άγιο Βοδενών. Του παρέδωκα το έγγραφο, πήρα την ευλογία του κι έφυγα να συνεχίσω να παίζω το ρόλο της φιλοξενούμενης των δύο Εδεσσαίων αγωνιστριών". 

Η Μαρία φοίτησε και στο Αρσάκειο και υπηρέτησε σε ακριτικά χωριά της Μακεδονίας και Θράκης. Οι βαλκανικοί πόλεμοι τη βρήκαν στων Νώτια Καρατζόβας, από όπου το ΄13 έφυγε εκτελώντας εντολή του Εθνικού Κέντρου. Τον ίδιο χρόνο η Γευγελή πέρασε σε εχθρικά χέρια. Το αρχοντικό τους κάηκε κι η οικογένεια διασκορπίστηκε. 

Τελικά το 1926 εγκαταστάθηκαν στην Έδεσσα, όπου παντρεύτηκε τον νεώτερο αδερφό των Μακεδονομάχων Γεωργίου κι Ευσταθίου Στουγιαννάκη, Νικόλαο. 

Εκεί ζει (1983) με την κόρη της Ελευθερία, διευθύντρια του Ασύλου του παιδιού. 

Πηγή: Α. Ανεστοπούλου: "Μακεδονικός Αγών 1903-1908". Αθ. 1965, τομ.Α΄ σελ. 162 και πληροφορίες από φιλόλογο κ. Α. Στουγιαννάκη & "Η Μακεδονία στο Θρύλο και στην Ιστορία", Έρευνα-Καταγραφή Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη.