Νέα άκρως ενθαρρυντική μελέτη: Το μανιτάρι ζόμπι είναι αποτελεσματικό κατά του καρκίνου

Ο παρασιτικός μύκητας Cordyceps militaris επιτίθεται στις κάμπιες πεταλούδων και τις σκοτώνει το αργότερο στο στάδιο της νύμφης. Εδώ καρποφόρα σώματα αυτού του μύκητα αναπτύσσονται από μια νεκρή κάμπια. © Daniel Winkler/ Mushroaming; University of Nottingham

11/11/2024

Οι ερευνητές αποκρυπτογραφούν τις αντικαρκινικές επιδράσεις του παρασιτικού μύκητα των εντόμων Cordyceps

Θανατηφόρο για τις κάμπιες, ωφέλιμο για εμάς; Ο παρασιτικός «μύκητας ζόμπι» Cordyceps militaris θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύτιμος βοηθός κατά του καρκίνου. Το συστατικό του cordycepin αναστέλλει την ανάπτυξη και εξάπλωση των ανθρώπινων καρκινικών κυττάρων, όπως επιβεβαίωσε τώρα μια μελέτη με κυτταροκαλλιέργειες και ποντίκια. Δείχνει επίσης πώς το κάνει αυτό ο μύκητας των εντόμων. Το cordycepin που περιέχεται στο μανιτάρι αναστέλλει δύο μονοπάτια σηματοδότησης αυξητικών παραγόντων που χρησιμοποιούνται από τα καρκινικά κύτταρα - αυτό υπογραμμίζει τις δυνατότητές του για την ιατρική του καρκίνου, όπως εξηγούν οι ερευνητές.

Είναι οι «νεκροί που περπατούν» του βασιλείου των εντόμων: Όταν τα μυρμήγκια, οι μύγες ή οι κάμπιες πεταλούδων μολύνονται με σπόρια των παρασιτικών μυκήτων Cordyceps, γίνονται νεκροί που περπατούν. Επειδή αναπτύσσεται μέσα τους ένας μύκητας, ο οποίος κατατρώγει σιγά σιγά τα έντομα από μέσα και τελικά τα σκοτώνει. Ορισμένα είδη αυτής της ομάδας μυκήτων μεταναστεύουν ακόμη και στον εγκέφαλο των ζώων και χειραγωγούν τη συμπεριφορά τους - τα θύματά τους γίνονται «ζόμπι» ελεγχόμενα από μύκητες.

“Κουκλόσπορο”: Θανατηφόρο και θεραπευτικό ταυτόχρονα;

Αλλά ένα από αυτά τα «μανιτάρια ζόμπι» θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμο και ακόμη και θεραπευτικό για εμάς τους ανθρώπους: το Cordyceps militaris. Επιτίθεται κυρίως στις κάμπιες της πεταλούδας και τις σκοτώνει πριν από το τέλος της νυμφικής περιόδου τους. Τα λαμπερά πορτοκαλί, επιμήκη καρποφόρα σώματα του μύκητα αναπτύσσονται στην συνέχεια από τις νεκρές χρυσαλλίδες πεταλούδας. Αυτό το «κουκλόσπορο» θεωρείται από καιρό ως φυσικό φάρμακο στην Ασία, τα εκχυλίσματα λέγεται ότι βοηθούν κατά του βήχα, του κρυολογήματος και των πνευμονικών παθήσεων, αλλά και ενισχύουν τα νεφρά και δρα ως αφροδισιακό.

Αποξηραμένα δείγματα του μύκητα Cordyceps militaris που καλλιεργούνται και πωλούνται ως κινέζικο φάρμακο. © Yel D’ohan/ CC-by-sa 4.0

Το Cordyceps militaris είναι ακόμη πιο συναρπαστικό για την ιατρική του καρκίνου. Το συστατικό cordycepin, που απομονώθηκε από τον μύκητα, έχει ανασταλτική επίδραση στην ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων και φαίνεται να παρεμβαίνει, μεταξύ άλλων, στην παραγωγή του αγγελιαφόρου RNA. «Μέχρι στιγμής, ωστόσο, δεν είναι σαφές πώς ακριβώς το cordycepin επιτυγχάνει τα θεραπευτικά του αποτελέσματα», εξηγούν ο Steven Lawrence από το Πανεπιστήμιο του Nottingham και οι συνεργάτες του. Ως εκ τούτου, έχουν τώρα εξετάσει την επίδραση του εκχυλίσματος μανιταριού στις κυτταρικές διεργασίες και την έκφραση γονιδίων σε διάφορες ανθρώπινες καρκινικές κυτταρικές σειρές και σε ποντίκια.

Διπλή δράση κατά των καρκινικών κυττάρων

Οι αναλύσεις αποκάλυψαν ότι όταν το μυκητιακό δραστικό συστατικό cordycepin απορροφάται από ένα καρκινικό κύτταρο, συσσωρεύεται και το μετατρέπει σε τριφωσφορική cordycepin - ένα ανάλογο του κυτταρικού μορίου ενέργειας ATP. «Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι οι συγκεντρώσεις τριφωσφορικής κορντικεπίνης αυξάνονται σε δέκα φορές την αρχική συγκέντρωση κορντικεπίνης», αναφέρουν ο Λόρενς και η ομάδα του. Αυτό το εμπλουτισμένο μόριο αποδείχθηκε ότι ήταν ο βασικός παίκτης σε περαιτέρω δοκιμές.

Στα καρκινικά κύτταρα, το μόριο «μύκητας ζόμπι» αναστέλλει την ανάγνωση εκατοντάδων γονιδίων και αρκετών οδών σηματοδότησης που είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του καρκίνου. «Πολλά από αυτά τα γονίδια συνδέονται στενά με χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων στην αγγειογένεση, στον κυτταρικό κύκλο και στα μονοπάτια σηματοδότησης του αυξητικού παράγοντα», γράφει η ομάδα. Το μυκητιακό δραστικό συστατικό εμποδίζει την παραγωγή ορισμένων αγγελιοφόρων RNA στα καρκινικά κύτταρα και έτσι αναστέλλει δύο αυξητικούς παράγοντες που είναι σημαντικοί για την ανάπτυξη του όγκου.

«Αυτή η διπλή επίδραση στα βασικά μονοπάτια των PI3K/AKT/mTOR και MEK/ERK θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί το cordycepin έχει τόσο ισχυρή επίδραση στον πολλαπλασιασμό και την επιβίωση των καλλιεργειών καρκινικών κυττάρων», εξηγούν ο Lawrence και οι συνεργάτες του. «Η αναστολή πολλαπλών οδών σηματοδότησης είναι επίσης ένα πλεονέκτημα για τη θεραπεία του καρκίνου, επειδή μειώνει τον κίνδυνο αντίστασης». -Απόσπασμα άρθρου από (FEBS Letters, 2024; doi: 10.1002/1873-3468.15046) & University of Nottingham  & scinexx.de