Διαμαντής και Μαρία Μαντοπούλου: Ο μαρτυρικός δάσκαλος της Καστοριάς και η Μάννα των σχολείων

Κειμήλια Μακεδονικού Αγώνα

8/5/2025

Άγνωστοι Ήρωες του Μακεδονικού Αγώνα: Η Μαρία Μαντοπούλου είχε μετατρέψει το σπίτι της σε άτυπο προξενείο, όπου κατέφευγαν οι Μακεδονομάχοι μας, ενώ ο δάσκαλος σύζυγός της, ο Διαμαντής, βρήκε μαρτυρικό θάνατο... 

"Μετά την ψευδοεπανάσταση Ήλιντεν έφτασε στην Καστοριά με άδεια του Χιλμή πασά για προπαγάνδα, κομίζοντας πλούσια δώρα, τρόφιμα και ρούχα, ο Βούλγαρος μητροπολίτης Μοναστηρίου. Οι Καστοριανοί όμως τον δέχτηκαν εχθρικά. Έκλεισαν τα μαγαζιά τους και με συλλαλητήρια ζητούσαν επιτακτικά από τον καϊμακάμη να διατάξει την αποχώρησή του, ενώ την επαύριο πάνω από χίλιες γυναίκες, αγριεμένες, κραδαίνοντας τις ρόκες και τ΄ αρδάχτια τους, αφού πετροβόλησαν το κατάλυμά του και συνεπλάκησαν με τη στρατιωτική φρουρά, κύκλωσαν το Διοικητήριο. Μάταια οι στρατιώτες προσπάθησαν να τις διαλύσουν πληγώνοντας μάλιστα μερικές με τις ξιφολόγχες τους. Εκείνες έμειναν εκεί κραυγάζοντας συνθήματα κατά των Βουλγάρων, μέχρι που φυγαδεύτηκε ο ανεπιθύμητος ξένος". 

Αυτά όλα τα έγραψε ο Γ. Μόδης, στο έργο του "¨Μακεδονικός Αγών", σελ. 193.

Η Μαρία Μαντοπούλου, το γένος Παπαμαντζιάρη, σύζυγος του δασκάλου και θερμού πατριώτη Διαμαντή Μαντοπούλου, είχε οργανώσει και είχε πρωτοστατήσει στα γεγονότα εκείνα. Ο πατριωτισμός, ο ενθουσιασμός και το θάρρος της έμειναν παροιμιώδη. Το σπίτι της ήταν ένα άτυπο ελληνικό προξενείο, όπου με μυστικό τρόπο γίνονταν όλες οι διασυνδέσεις των ανταρτικών σωμάτων, τόσο μεταξύ τους, όσο και με την ελεύθερη Ελλάδα, ενώ οι σύντροφοι του Παύλου Μελά, του Τσόντου ή Βάρδα, του Στέφου και άλλων καπεταναίων απελάμβαναν των μητρικών της φροντίδων. 

Το 1912 ο σύζυγός της Διαμαντής υπηρετούσε στο Μαύροβο και μόλις πληροφορήθηκε τη νικηφόρα προέλαση του στρατού μας, έβγαλε στους δρόμους με θούρια και σημαίες τους μαθητές του. Τούτο όμως στάθηκε αφορμή να κατακρεουργηθεί από τους Τούρκους, που ενθαρρυμένοι από την προσωρινή ανακοπή της 5ης Μεραρχίας στη Μπάνιτσα, επιδόθηκαν σε άγρια εγκλήματα κατά των αμάχων Ελλήνων. Τότε η οικογένεια Μαντοπούλου διασκορπίστηκε κι η Μαρία ακολούθησε δυο από τα παιδιά της στο Παρίσι, όπου σαν γνήσια Ελληνίδα συνέχισε τα καλά της έργα. Κυρίως όμως αφιερώθηκε στην οργάνωση και απρόσκοπτη λειτουργία των ελληνικών σχολείων, που συντηρούσαν εκεί οι εκκλησιές του Αγίου Στεφάνου και Κωνσταντίνου και Ελένης γι΄ αυτό κι όλοι την αποκαλούσαν "Μάννα των σχολείων". Πέθανε σε ηλικία 96 ετών. 

Αυτά όλα εγράφησαν: "Μακεδονική Ζωή", τ. 229, Π.Δόγλου: "Διαμαντής Μαντόπουλος, ένας μαρτυρικός δάσκαλος της Καστοριάς". - Η Μακεδόνισσα στο Θρύλο και στην Ιστορία", Έρευνα-Καταγραφή Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη & Φωτογραφία