Το καλοκαίρι του 1904 ο Παύλος Μελάς είχε καταντήσει "οχληρός" για την κυβέρνηση με την μανία του για την Μακεδονία

 
29/6/2025

Μπορεί κάποιος να βοηθήσει την πατρίδα, αν δεν γίνει οχληρός για το σύστημα εξουσίας που καταδυναστεύει το έθνος;  

Ο Παύλος Μελάς καθόταν όλους τους καλοκαιρινούς μήνες (του 1904) στα κάρβουνα. Πετάχτηκε ένα διάστημα σαν ζωέμπορος στην Κοζάνη και στην Σιάτιστα, όπου τον είχαν βεβαιώσει, ένα σώμα έτοιμο τον περίμενε. Βρήκε πολλή προθυμία, περισσότερες υποσχέσεις και αρκετή παραζάλη. Οι άνθρωποι της Οργανώσεως είχαν τις καλύτερες διαθέσεις, αλλ΄ ούτε τα μέσα ούτε ιδέα είχαν πώς γίνονταν τα πράγματα αυτά.

Ξαναγύρισε πίσω άπρακτος. Στις 27 Αυγούστου τέλος ξαναπέρασε τα σύνορα με δικό του πια σώμα από 28 άνδρες. Το όνειρό του τώρα έπαιρνε σάρκα και οστά. Ίσως οι αρμόδιοι του έδωσαν την άδεια και τα ελάχιστα μέσα, για να τον ξεφορτωθούν. Είχε καταντήσει με την «μανία» του οχληρός.

Δυσκολεύτηκε πολύ, ταλαιπωρήθηκε και κινδύνεψε περισσότερο για να περάση την ελληνόφωνη ζώνη και να φθάση στην περιφέρεια Καστοριάς. Δεν υπήρχαν οδηγοί και σύνδεσμοι και ούτε σκιά οιασδήποτε οργανώσεως. Ένας ληστοφυγόδικος, που είχε προσκολληθή στο σώμα, ίσως από παρεξήγηση –ενόμισε δηλαδή ότι πήγαινε για κλεφτοδουλειά – ή από σατανικό υπολογισμό, έσπευσε να παραδοθή στους τούρκους και να τους προδώση, για να εξαγοράση την «χάριν»! Αναγκάσθηκαν να κάμουν ένα κουραστικό γύρο πάνω στα βουνά της Σαμαρίνας και των Οντρίων, ενώ τουρκικά αποσπάσματα τους είχαν διαρκώς κατά πόδι.

Η δόξα του Μελά είναι ότι νεαρός και πλούσιος κατώτερος αξιωματικός με γυναίκα και παιδιά, μεγαλωμένος στην ευμάρεια, αναθρεμμένος με ευγένεια, ρίχθηκε πρωτοπόρος σ΄ έναν σκληρό, άγριο και βάρβαρο αγώνα, που απαιτούσε ιδιότητες ολότελα αντίθετες με την ανατροφή, την μόρφωση και την ψυχή του. 

Όπως μάς μαρτυρά ο Γ. Μόδης στο έργο του "Μακεδονικός Αγών και Μακεδόνες Αρχηγοί" (Φωτογραφία από δήμο Π.Μελά): 

Φόρεσε τσαρούχια, που πλήγωναν τ΄ ασυνήθιστα πόδια του, κάπα, που βαραίνει πολλές οκάδες, όταν βρέχεται, περπάτησε ώρες πολλές και ατελείωτες πάνω σε κατσάβραχα και μέσα σε βρεγμένα δάση, πέρασε ποτάμια, κοιμήθηκε μουσκεμένος και νηστικός το παγερό ύπαιθρο. Η ψυχή έδινε την δύναμη της αντοχής.

Αν μόνο, αν, η μανία του Παύλου Μελά για την Μακεδονία, πλημμύριζε επιτέλους και την δική μας ψυχή, αυτό το καλοκαίρι του 2025, αν...