Ναυμαχία της Σάμου, 5 Αυγούστου 1824: Όταν οι Έλληνες του Σαχτούρη και του Κανάρη κατατρόπωναν τον αλαζονικό τούρκο Χοσρέφ

5/8/2025

Σαν σήμερα, 5 Αυγούστου του 1824 ξεκίνησε η Ναυμαχία της Σάμου. Για δώδεκα περίπου ημέρες οι Έλληνες πάλευαν με το θεριό που ένα ζητούσε,

να τους εξαφανίσει από το νησί, για να αφεντεύει αυτό όχι μόνο στην Σάμο, μα και σε όλα τα νησιά του Αιγαίου! Ακόμα παραπέρα, το θεριό ήθελε να εξαφανίσει τους Έλληνες από την Πελοπόννησο και να βάλει τέλος στην Επανάσταση του 1821.

Οι τούρκοι (το θεριό δηλαδή) ήταν σίγουροι πως θα τα κατάφερναν, μια και είχαν ήδη καταστρέψει τα Ψαρά, στις 21 και 22 Ιουνίου του 1824. Με το που πάτησαν το πόδι τους στο ένδοξο νησί μας, δολοφόνησαν πάνω από 20.000 Έλληνες, και δεν δίστασαν μάλιστα τα καθάρματα, με επικεφαλής τον ναύαρχο Χοσρέφ, να στείλουν κεφάλια Ελλήνων και κομμένα αυτιά στον σουλτάνο.

Αυτός λοιπόν ο Χοσρέφ πίστευε ότι θα επαναλάβει την φρικιαστική του νίκη και στην Σάμο και σε ολόκληρο το Αιγαίο, όντας βέβαιος για την πολύτιμη βοήθεια των Αιγυπτίων. Από κοινού οι εχθροί μας ήθελαν στην συνέχεια να καταστείλουν κάθε εξέγερση στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι τούρκοι, μετά την καταστροφή των Ψαρών, είτε απειλούσαν συνεχώς τους Σαμιώτες είτε προσπαθούσαν να τους εξαγοράσουν, ώστε να δηλώσουν υποταγή στον σουλτάνο. Όμως, ο λεβέντης αρχηγός των Σαμιωτών, ο Λυκούργος Νομοθέτης, δεν επέτρεψε τέτοια ντροπιαστική υποταγή, έχοντας βεβαίως στο πλευρό του όλους τους Έλληνες.

Ωστόσο, ήξεραν οι Σαμιώτες ότι το θεριό δεν ησύχαζε, αφού είχε βάλει στο στόχαστρο το νησί τους. Προσπαθούσαν λοιπόν να ετοιμαστούν όσο γίνεται καλύτερα, για να μην έχουν την ίδια σκληρή μοίρα των Ψαρών. Επιπλέον, κοντά τους έφτασαν και άλλοι Έλληνες αγωνιστές και ανασυγκροτήθηκε ο στόλος κατά το δυνατόν, ώστε να επιτύχει η υπεράσπιση της Σάμου.

Ο Χοσρέφ με τα 200 πλοία του ξεκίνησε στις 28 Ιουλίου κατά της Σάμου, γεμάτος ελπίδες ότι θα ξεπαστρέψει τους Έλληνες του νησιού, προς μεγάλη ικανοποίηση του σουλτάνου. Υποτίμησε τους Έλληνες όμως, κι αυτό δεν του βγήκε σε καλό! Γιατί, ποιος ήταν ικανός να νικήσει τον δικό μας Υδραίο καραβοκύρη, τον Γεώργιο Σαχτούρη και τους άνδρες του;

Οι δικοί μας, πλέοντας ανοιχτά της Ικαρίας με κατεύθυνση προς την Σάμο, εντόπισαν έναν μικρό στολίσκο του Χοσρέφ και τον ανάγκασαν να τραπεί σε άτακτη φυγή, στις 30 του Ιούλη. Τις επόμενες ημέρες, τα ελληνικά πλοία κινήθηκαν προς το στενό της Μυκάλης, κοντά στα Μικρασιατικά παράλια, και ήρθαν σε συγκρούσεις με τους τούρκους, προσπαθώντας να ματαιώσουν τα σχέδια τους για κατάληψη της Σάμου.

Στις 4 Αυγούστου, κόντεψε να συμβεί ό,τι και στα Ψαρά, έπεσε διχογνωμία στους δικούς μας, εξαιτίας της μεγάλης τουρκικής δύναμης που είχε συγκεντρωθεί και υπερτερούσε της δικής μας. Οι καπεταναίοι των πυρπολικών δεν ήθελαν να εξαπολύσουν επίθεση κατά των σκαφών του εχθρού, αλλά ευτυχώς για την Σάμο και την Επανάσταση, ο Σαχτούρης όπως και ο Μιαούλης δεν συμφώνησαν! Αντίθετα πήγαιναν από πλοίο σε πλοίο και ξεσήκωναν τους Έλληνες με τις ηγετικές πύρινες φωνές τους. Έτσι, οι Έλληνες κατάφεραν να αποκρούσουν την έφοδο των τούρκων που φοβισμένοι έφυγαν μέσα στην νύχτα.

Οι συγκρούσεις στις οποίες νικούσαν οι Έλληνες όλες αυτές τις ημέρες, δεν πτοούσαν τον υπερόπτη και αλαζόνα Χοσρέφ. Στις 5 Αυγούστου, λοιπόν, διέταξε γενική επίθεση του στόλου του, κι άρχισαν να βαράνε όλα τα κανόνια τους μαζί. Κοσμοχαλασιά γινότανε, βρόντος, καπνοί, αδηφάγες φωνές τούρκων.

Αλλά, οι Έλληνες ήταν αυτοί που καθόρισαν τελικά την έκβαση των συγκρούσεων. Όχι μόνο ο Σαχτούρης και ο Μιαούλης, αλλά και ο Τσαπέλης και ο Κανάρης, και πολλοί άλλοι, ξεχνώντας πως είναι θνητοί, ύψωναν τέτοιο ανάστημα που θαρρείς άγγιζε τον ουρανό που γεννούσε ανέμους καθόλου ευνοϊκούς για τους τούρκους.

Ο Χοσρέφ θα πρέπει να ήταν ιδιαίτερα φορτισμένος, όταν έβλεπε μία φρεγάτα του να καίγεται από τα χέρια του «Μπουρλοτιέρη» μας, του Κανάρη. Θα πρέπει να έβγαζε καπνούς από τα αυτιά, όταν έβλεπε ξύλα, κατάρτια, κορμιά να εκτινάσσονται στον αέρα. Θα πρέπει με μεγάλη δυσκολία να κατάπιε την αλαζονεία του!...

 Οι Έλληνες κατάφερναν σιγά μα σταθερά, με κάθε αναμέτρηση που έδιναν με τους τούρκους που είχαν αριθμητική υπεροχή, να νικούν. Κυριάρχησαν στην θάλασσα, αφού αποδιοργάνωσαν τους τούρκους του Χοσρέφ που έχασε περίπου 1.000 άνδρες, τρία πλοία και 100 κανόνια.

Οι Έλληνες θρηνούσαν τρία γενναία παλικάρια, τρεις αθάνατους μπουρλοτιέρηδες.

Κάθε επόμενη ημέρα, ήταν χειρότερη για τους τούρκους που τελικά αναγκάστηκαν να ξεχάσουν τα σχέδια τους για την καταστροφή της Σάμου και αποχώρησαν, παίρνοντας μαζί τους και την στραπατσαρισμένη αλαζονεία τους. 

(Φωτογραφία: samostimes.gr)