Λίγα δευτερόλεπτα μετά την πρώτη μπουκιά - Πώς η ζάχαρη στο στόμα επιτίθεται στα δόντια

Όταν η ζάχαρη στο στόμα συναντά βακτήρια, παράγεται οξύ που επιτίθεται στο σμάλτο των δοντιών και μπορεί να προάγει τη φθορά των δοντιών μακροπρόθεσμα. © Pexels

10/12/2025

Μετά την πρώτη μπουκιά ζάχαρης, ξεκινά αμέσως μια βιοχημική διαδικασία στο στόμα που αποδυναμώνει τα δόντια.

Η σοκολάτα, τα μπισκότα ή μια γλυκιά ζεστή σοκολάτα είναι απλώς μέρος του χειμώνα για πολλούς. Αλλά όταν η ζάχαρη έρχεται σε επαφή με τα βακτήρια που ζουν στο στόμα, η ευαίσθητη ισορροπία μεταβάλλεται μέσα σε δευτερόλεπτα. Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα έχουν διερευνήσει πόσο γρήγορα συμβαίνει αυτή η διαδικασία και ποιες συνέπειες έχει για τα δόντια.

Εκατοντάδες είδη βακτηρίων ζουν στο στόμα - μερικά είναι προστατευτικά, άλλα επιβλαβή. Μόλις η ζάχαρη έρθει σε επαφή με τα δόντια, τα επιβλαβή βακτήρια αρχίζουν να την επεξεργάζονται. Αφαιρούν ενέργεια από αυτήν και, κατά τη διαδικασία, παράγουν οξέα που επιτίθενται στο σμάλτο των δοντιών. Αυτή η διαδικασία ξεκινάει πριν καν εξασθενίσει η γλυκιά γεύση.

Η ζάχαρη προκαλεί πτώση των επιπέδων pH σε λίγα λεπτά

Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι το επίπεδο pH στο στόμα μειώνεται μετά από μόλις ένα έως δύο λεπτά. Το προκύπτον οξύ μπορεί να διαλύσει τα μέταλλα από το σμάλτο των δοντιών σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα. Ένα υγιές επίπεδο pH είναι πάνω από 5,5 - αν πέσει κάτω από αυτό, το σμάλτο αρχίζει να διαλύεται. «Λίγα δευτερόλεπτα μετά την πρώτη μπουκιά σοκολάτας, ξεκινά μια μάχη στο στόμα μεταξύ καλών και επιβλαβών βακτηρίων - με συνέπειες για τα δόντια», εξηγεί η ερευνητική ομάδα.

Το σάλιο παίζει κρίσιμο ρόλο σε αυτή την περίοδο. Αραιώνει το οξύ, απομακρύνει τα υπολείμματα ζάχαρης και αποκαθιστά την ισορροπία του pH. Ωστόσο, όσοι καταναλώνουν συνεχώς γλυκά υπερφορτώνουν αυτόν τον φυσικό αμυντικό μηχανισμό. Ως αποτέλεσμα, το στόμα παραμένει πολύ όξινο για μεγάλα χρονικά διαστήματα - ένα ιδανικό περιβάλλον για την τερηδόνα.

Η ζάχαρη στο στόμα προάγει την ανάπτυξη επιβλαβών βακτηρίων

Η τακτική κατανάλωση ζάχαρης αυξάνει τη δραστηριότητα των επιβλαβών μικροβίων. Αυτά σχηματίζουν ένα κολλώδες στρώμα στα δόντια, γνωστό ως βιοφίλμ ή πλάκα. Αυτό το στρώμα προσκολλάται σταθερά και είναι σχεδόν αδύνατο να αφαιρεθεί χωρίς βούρτσα ή οδοντικό νήμα.

«Τα βιοφίλμ είναι σαν μικροσκοπικά φρούρια», λένε οι επιστήμονες. «Προστατεύουν τα βακτήρια από το σάλιο και τους επιτρέπουν να συνεχίσουν να παράγουν οξέα». Ως αποτέλεσμα, το σμάλτο των δοντιών παραμένει σε ένα μόνιμα όξινο περιβάλλον. Ταυτόχρονα, τα ευεργετικά βακτήρια χάνουν την αποτελεσματικότητά τους.

Αυτό δημιουργεί έναν κύκλο: η ζάχαρη τροφοδοτεί επιβλαβή βακτήρια, τα οποία παράγουν οξύ που αποδυναμώνει το σμάλτο των δοντιών. Χωρίς αντίμετρα, αναπτύσσονται πρώτα μικροσκοπικές βλάβες και αργότερα ορατές κοιλότητες.

Το σμάλτο των δοντιών έχει ελάχιστες πιθανότητες

Το σμάλτο των δοντιών είναι το πιο σκληρό υλικό στο σώμα, αλλά δεν μπορεί να αναγεννηθεί. Μόνο τα μέταλλα από το σάλιο μπορούν να επιδιορθώσουν μικρά ελαττώματα – αλλά μόνο εάν το περιβάλλον δεν είναι συνεχώς όξινο. Επομένως, ο κρίσιμος παράγοντας δεν είναι η ποσότητα ζάχαρης, αλλά η συχνότητα κατανάλωσής της.

-Τα συχνά μικρά σνακ διατηρούν την παραγωγή οξέος ενεργή για ώρες.

-Η κατανάλωση γλυκών με ένα γεύμα είναι λιγότερο επιβλαβής επειδή αυξάνει την παραγωγή σάλιου.

Ποτά όπως τα αναψυκτικά, ο γλυκαμένος καφές και οι χυμοί φρούτων επιτίθενται επίσης στο σμάλτο των δοντιών. Περιέχουν ζάχαρη και οξέα που ασκούν πρόσθετη πίεση στο σμάλτο.

Οι στοχευμένες συνήθειες προστατεύουν τα δόντια

Οι ερευνητές συμβουλεύουν την κατανάλωση ζάχαρης με τα κύρια γεύματα. Αυτό διεγείρει την παραγωγή σάλιου κατά τη μάσηση, η οποία εξουδετερώνει τα οξέα. Αντίθετα, η συχνή κατανάλωση σνακ ή ποτών με ζάχαρη παρατείνει τον χρόνο που η ζάχαρη επιτίθεται στα δόντια.

Το τακτικό βούρτσισμα παραμένει ζωτικής σημασίας. Το βούρτσισμα δύο φορές την ημέρα - ιδανικά μετά τα γεύματα - αφαιρεί αξιόπιστα την πλάκα. «Μόνο ο μηχανικός καθαρισμός μπορεί να διαπεράσει το βιοφίλμ», δηλώνουν οι ερευνητές. Το οδοντικό νήμα βοηθά επίσης να διατηρούνται καθαρές οι δυσπρόσιτες περιοχές. -Πηγή