ΦΑΚΕΛΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ: Το 1821 οι Μακεδόνες, μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες, πολεμούσαν για την Μεγάλη Ελλάδα, σελίδα 8

Ντοκουμέντο από το έτος 1963

Πρωταγωνιστικός ο ρόλος της Μακεδονίας στην Επανάσταση του 1821 - Οι Μακεδόνες μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες, πάντα αγωνίζονταν για την Μεγάλη Ελληνική Πατρίδα! 

Η Ελληνική Επανάσταση συνήγειρε άπαντα τον Ελληνισμόν από της Μολδοβλαχίας μέχρι Ταινάρου και Νήσων. Μέγιστη απήχηση η επαναστατική εξέγερση είχε στην Μακεδονία. Ακρόπολη της εξέγερσης ήταν το Άγιο Όρος και γενικότερα η Χαλκιδική. Στο πνευματικό αυτό προπύργιο του Ελληνισμού είχε καλλιεργηθεί, όσο ίσως ουδαμού αλλαχού, η ιδέα της Απελευθερώσεως του Γένους. Εκεί υπό το ράσον του Μοναχοόυ εκρύπτετο το ξίφος του επαναστάτου. 

Ο εκ Σερρών καταγόμενος Εμμανουήλ Παπάς, ο εκ των εξοχωτέρων μελών της Φιλικής Εταιρείας, όστις ανεκηρύχθη "αρχηγός και προστάτης της Μακεδονίας" μετέδωσε τον σπινθήρα της Επαναστάσεως σε ολόκληρη την Μακεδονία, επί κεφαλής δε τμημάτων ανέλαβε και στρατιωτική δράση κατά των τούρκων. 

Οι τούρκοι μεταχειρίσθηκαν τα σκληρότερα και απανθρωπότερα μέσα διά να καταστείλουν την Επανάσταση σε αυτό το τμήμα του Ελληνισμού. Κατά τον Δεκέμβριο του 1821 μεγάλες τουρκικές δυνάμεις εισέβαλον εις την Χερσόνησον της Κασσάνδρας και κατέστειλαν ολοσχερώς την Επανάσταση. 

Δέκα χιλιάδες υπολογίζονται οι φονευθέντες και εξανδραποδισθέντες άνδρες και γυναίκες πάσης ηλικίας κατά την επιδρομή αυτή των τούρκων. 

Η Δυτική Μακεδονία επαναστατεί ομοίως υπό τους Ζαφειράκην, Γάτσον και Καρατάσον. Ταχέως όμως καταφθάνει ο όγκος του τουρκικού στρατού. Οι επαναστάτες διεξάγουν άνισον αγώνα. Εις την ηρωικήν άμυναν της Ναούσης (Αύγουστος 1821) απωλέσθησαν δέκα χιλιάδες Έλληνες. Προ δε της καταλήψεως της πόλης υπό των τούρκων, από τας αρχόντισσας της Ναούσης επανελήφθη εις τον καταρράκτην της Αραπίτσας νέος και υπεροχώτερος χορός του Ζαλόγγου. Οι ηρωισμοί αυτοί ομού με τας σφαγάς Θεσσαλονίκης-Κασσάνδρας και αλλαχού της Μακεδονίας, κατέλαβον θέσεις μεταξύ των μεγαλοπρεπεστέρων θυσιών, τις οποίες οι Μακεδόνες μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες προσφέρουν ανέκαθεν εις τον βωμόν της Μεγάλης Ελληνικής Πατρίδας. 

Οι τούρκοι λόγω της γεωγραφικής θέσης της Μακεδονίας, ήτις ευρίσκετο εγγύς των στρατηγικών εφεδρειών της οθωμανικής αυτοκρατορίας, κατόρθωσαν να καταστείλουν την Επανάσταση εις το τμήμα αυτό του Ελληνισμού. Δεν δυνήθησαν και να κατασβέσουν την επαναστατική φλόγα από τις ψυχές των κατοίκων. Οι περισσότεροι αρχηγοί της εν Μακεδονία Επαναστάσεως μεταξύ των οποίων οι Γάτσος, Καρατάσος και Χατζηανέστης, ως και μεγάλος αριθμός απλών μαχητών κατέφυγον  εις Στερεάν Ελλάδα και Πελοπόννησον ένθα εσχημάτισαν την Μακεδονική φάλαγγα ήτις προσέφερεν σημαντικάς υπηρεσίας εις τον Εθνικό αγώνα. Ομοίως μέρος των Μακεδόνων μαχητών κατέφυγον εις Σκιάθο και Σκόπελο, εκείθεν δε εις Ψαρά - οι πλείστοι τούτων μετά των οικογενειών τους. Μαζί με τους άλλους Ψαριανούς συμμετέσχον ηρωικώς εις το ναυτικόν κατά των τούρκων αγώνα. 

Οι Μακεδόνες προς ένα και μόνον απέβλεπον, εις την απελευθέρωση της Μακεδονίας από της τουρκικής κυριαρχίας και εις την Δημιουργίαν μιας Μεγάλης Ελλάδος από Κρήτης-Κύπρου μέχρις Αίμου. 

Συνεχίζεται.