Μικρασιατική Καταστροφή, 1922: Η Παναγία τις μαύρες ώρες της σφαγής και της προσφυγιάς

Παναγία Σουμελά: Το 1930 μεταφέρθηκε στην Ελλάδα

19/9/2022

Η Μικρασιατική Καταστροφή είχε, δυστυχώς, μη αναστρέψιμες συνέπειες. Ο Μικρασιατικός Ελληνισμός ξεριζώθηκε οριστικά από τις πατρογονικές του εστίες, όπου είχε ζήσει και δημιουργήσει έναν αξιοθαύμαστο πολιτισμό αιώνων! 

Τα καραβάνια των προσφύγων προς την Ελλάδα ήταν στην πραγματικότητα το τελευταίο ταξίδι των Μικρασιατών Ελλήνων προς την μητρόπολη. 

Μαζί τους οι Έλληνες είχαν τα λιγοστά τους υπάρχοντα, τα κειμήλιά τους, αλλά και τα τραγούδια, τις αφηγήσεις, τους θρύλους και τις παραδόσεις τους. Ναι, μαζί τους έφερναν τον προαιώνιο πολιτισμό τους και τις αναμνήσεις και την νοσταλγία από τους τόπους των προγόνων τους. 

Εκείνες τις τρομερές ώρες του ξεριζωμού, της σφαγής και των ταπεινώσεων, οι Μικρασιάτες καθώς και οι Πόντιοι Έλληνες δεν απομακρύνθηκαν από την πίστη τους στην Παναγία, παρά τα απάνθρωπα χτυπήματα που βίωναν από τους Τούρκους που είχαν ξεχάσει ότι είναι άνθρωποι και συμπεριφέρονταν σαν αιμοβόρα θηρία. 

Οι Έλληνες, λοιπόν, έψαχναν στην Παναγία να βρουν το αποκούμπι τους, το κουράγιο τους. Ματωμένοι, άρρωστοι, καταπονημένοι και απελπισμένοι πρόσφυγες οι Έλληνες, όταν έφτασαν στην Ελλάδα, κρατούσαν σφιχτά στον κόρφο τους μια εικόνα της Παναγίας, τυλιγμένη σε μια βρώμικη κουβέρτα.

Ναι, την εικόνα της Παναγίας την κουβαλούσαν πάνω τους σαν το πιο πολύτιμο φυλαχτό και περιουσιακό τους στοιχείο από την πατρίδα που είχαν χάσει. 

Όσο όμως οι Έλληνες λάτρευαν και τιμούσαν την Παναγία, τόσο οι Τούρκοι του Κεμάλ εξαγριώνονταν και ξεσπούσαν το μίσος τους κατά της Παναγίας. Έτσι, το 1922, αυτό το μοιραίο έτος για τον Ελληνισμό, οι Τούρκοι κατέστρεφαν και λεηλατούσαν εκκλησιές και μοναστήρια. Ένα από αυτά ήταν και το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά. 

Καταλήστευσαν πολλά από τα μεγάλης αξίας κομψοτεχνήματα και κειμήλια που υπήρχαν μέσα στην μονή και μετά την πυρπόλησαν, θέλοντας να αφανίσουν μια για πάντα το προπύργιο του Ποντιακού Ελληνισμού. 

Το 1923, οι μοναχοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρογονική γη και την μονή για να σωθούν. Πρόλαβαν να κρύψουν μέσα στο παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας την εικόνα της Παναγίας, το ευαγγέλιο του Οσίου Χριστοφόρου και τον σταυρό του αυτοκράτορα της Τραπεζούντας Μανουήλ Κομνηνού. 

Τελικά, το 1930 η εικόνα της Παναγίας Σουμελά μεταφέρθηκε στην Ελλάδα. Αλλά, ο Ελληνισμός και της Μικρασίας και του Πόντου είχε για πάντα ξεριζωθεί. Ωστόσο, μένει να αιωρείται το ερώτημα: Τι σημαίνει άραγε για πάντα;