Ίων Δραγούμης για την Μαρίκα Κοτοπούλη: Πονάω πολύ που θα την πονέσω...

1/2/2023

Ο Ίων Δραγούμης είχε περίπλοκη ψυχή και "ξοδευόταν" στην Σκέψη, στην Πατρίδα, στην Μακεδονία, στο Έθνος. Ένοιωθε αηδία, όταν το ελλαδικό κράτος δεν φρόντιζε τα αλύτρωτα κομμάτια του Ελληνισμού και οι φορές που κάπως απαλύνονταν της καρδιάς του τα βάρη, ήταν ότι αυτή η καρδιά χτυπούσε για την Γυναίκα. Ο παράφορος έρωτας που ένοιωσε για την σημαντική Ελληνίδα ηθοποιό Μαρίκα Κοτοπούλη, τον σημάδεψε, ωστόσο δεν μπορούσε να τον βάλει στα "καλούπια" της εποχής του. Αυτή ήθελε γάμο. Ο Δραγούμης έγραψε, γιατί δεν μπορούσε να την παντρευτεί... 

Η μορφή της Μαρίκας Κοτοπούλη είχε κυρίαρχη θέση μέσα στην ζωή και την Σκέψη του Δραγούμη. Ο έρωτάς του ήταν αγνός και πολύ ζεστός. Η τρυφερή ψυχή του Ίωνα υπέφερε πολλά από τις αλλεπάλληλες ψυχικές αναστατώσεις του Έρωτά του. Είχαν και οι δύο διαφορετικό χαρακτήρα. Ανήκαν σε διαφορετικούς κόσμους. 

Εκείνη τον ζήλευε παράφορα και φανταζόταν πως δεν την αγαπούσε και προσποιόταν. Όμως ο Ίων της φερόταν πάντα με ευγένεια και με στοργή. Είχε μέσα του μια υπέροχη ευγένεια. Δεν μπορούσε στην αρχή να τον νοιώσει. Τον θεωρούσε ότι καταγινόταν μα "μικροκοινωνικές σχέσεις". Ο Ίων την λάτρευε. Συχνά αναρωτιόταν:

"Τι της είμαι εγώ, ακόμα δεν μπόρεσα να καταλάβω. Ίσως όχι τίποτε το σπουδαίο, ένα παιχνίδι της στιγμής. Μήπως είναι και αυτή το ίδιο για μένα; Όχι. Εγώ τα πράγματα τα αισθάνομαι ειλικρινά ως το βάθος, ακουμπώ βαρειά επάνω τους, και χώνομαι βαθειά μέσα τους. Γι΄ αυτό δεν είμαι και διασκεδαστικός για κανέναν, ούτε για κείνην". 

Τελικά, οι δυο τους αγαπήθηκαν παράφορα. Μάλωναν ποιος αγαπούσε περισσότερο τον άλλον. Ο Ίων ομολογούσε ότι κόντευε να χάσει τον εαυτό του για εκείνη. Και εκείνη τον αγαπούσε υπερβολικά και τον ζήλευε. Άρχισε να τον καταλαβαίνει όταν έπεσαν στα χέρια της κάποια φύλλα από το περιοδικό "Νουμά" όπου έγραφε και για το έργο του Δραγούμη "Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα". Τότε, σκίρτησε η καρδιά της, πήρε τα φύλλα, τα χάιδεψε, τα φίλησε και την νύχτα κοιμήθηκε μαζί τους. 

Ο Ίων, από την πλευρά του, σημείωνε στο Ημερολόγιο του: "Μαρικάκι μου, που από μικρό παιδί, αφού γεννήθηκες επάνω στη σκηνή, δουλεύεις και κοπιάζεις και αντικρύζεις όλες τις δυσκολίες και δυσαρέσκειες της ζωής, θέλω να σε χαϊδέψω και να σου δώσω όλα τα αγαθά γιατί η παιδιακίσια σου ψυχή είναι αγνή και ευγενική και νοιώθει την ποίηση της ζωής". 

Η Μαρίκα ήθελε να παντρευτούν, γιατί πίστευε πως ο γάμος θα τον κρατούσε για πάντα στην ζωή της. Όμως ο Ίων δεν αποφάσιζε να κάνει αυτό το βήμα. Έγραψε:

"Πονώ πολύ που θα την πονέσω, μα είναι μοιραίο να πονέσει. Πρέπει να καταλάβει, και αν μ΄ αγαπά όσο θέλω να μ΄ αγαπά δεν πρέπει να την επηρεάσει ο τύπος (δηλαδή ο γάμος), ενώ η ουσία (η αγάπη) υπάρχει, ανεξάρτητα από κάθε επίσημο δεσμό. Δεν πιστεύω να θέλει από φιλοδοξία να παντρευτεί με μένα, το θέλει για να μη με χάσει. Μα δεν είναι τρόπος αυτός για να με κρατήσει. Θα με κρατήσει αν μ΄ αγαπά πολύ, ανεξάρτητα από κάθε γάμο". (Πληροφορίες από το βιβλίο "ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ, Μαρτύρων και ηρώων αίμα, Κων/νος Βακαλόπουλος, εκδ. αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1991.)

Ο Ίων Δραγούμης ήταν πάντα αφοσιωμένος στην πατρίδα, ακόμα κι όταν σιχαινόταν το ελλαδικό κράτος σε τέτοιο βαθμό που ήθελε και την ίδια αυτή την πατρίδα να εγκαταλείψει! Γινόταν διαρκώς ένας πόλεμος μέσα του, ανάμεσα σ΄ αυτό που έβλεπε ως το καλό του έθνους και σ΄ αυτό που πραγματικά συνέβαινε στο κράτος. Πιθανότατα δεν έβρισκε διέξοδο στα φοβερά προβλήματα που απασχολούσαν το ψυχοπνεύμα του, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να δοθεί ολοκληρωτικά στον έρωτά του. 

Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι συνέβαινε στο μυαλό του μεγάλου αυτού Έλληνα, του Δραγούμη, γιατί κανείς πια δεν μπορεί να συνομιλήσει μαζί του. Αλλά, και την εποχή του, πολύ λίγοι ήταν αυτοί που είχαν καταφέρει να πλησιάσουν την ψυχή του μοναχικού Δραγούμη...