Φλώρινα, από το 10.000 π.Χ. κατοικημένη από Έλληνες Μακεδόνες: Την φθόνησαν Ρωμαίοι, Τούρκοι, Βούλγαροι, Γερμανοί και τώρα Σκοπιανοί

 16/6/2023

"Η ύπαρξη της Φλώρινας αρχίζει τουλάχιστον απ' το 10.000 π.Χ. στο βουνό της ΒΟΡΡΑΣ (π. Καϊμάκτσαλαν), όπου ζούσε ο θεός του ανέμου ΒΟΡΕΑΣ, ενώ η κοιλάδα Σκλήθρου - Λεχόβου έγινε απ' την πτώση αίματος στην περίοδο διαμάχης Θεών - Τιτάνων".

Ιστορία

Η πρωιμότερη ανθρώπινη δραστηριότητα στην Φλώρινα ως αυτή την στιγμή σύμφωνα με αρχαιολογικές ανασκαφές τοποθετείται στην μέση Νεολιθική Περίοδο (5800 - 5300 π. Χ., οικισμοί Αρμενοχωρίου, Μελίτης, Αγ. Παντελεήμονα, Αγίων Αναργύρων, Βαρικού).           

Στις εποχές του Χαλκού (3100 - 1050 π. Χ.) και του Σιδήρου η κατοίκηση αυξάνεται στις λεκάνες της Φλώρινας και του Αμυνταίου

• Πρώιμη Εποχή Χαλκού :Άνω Κλεινές, Σκοπός, Λόφοι, Νίκη, Παλαίστρα, Kλαδοράχη, Πέρασμα, Αγ. Βαρθολομαίος, Βαλτόνερα.

• Ύστερη Εποχή Χαλκού : Οξιά - Μικρολίμνη, Τρίγωνο, Φλώρινα, Παπαγιάννη, Νεοχώρι, Πέτρες.

• Εποχή Σιδήρου : Πέτρες, Αετός, Βαρικό, Βεγόρα, Λιμνοχώρι, Φαράγγι, Παλαίστρα, Αγ. Παντελεήμονας).

       Τα ελλιπή ανασκαφικά στοιχεία στην Φλώρινα για  την κλασική εποχή αναπληρώνουν οι πληροφορίες των ιστορικών πηγών (Ηρόδοτος Θ΄137, Θουκυδίδης 4, 124 - 128, Στράβων 7.326, Διόδωρος Σικελιώτης 16.4) από τις οποίες μαρτυρείται ότι στο Β΄μισό του 5ου αι. π. Χ. την περιοχή κυβερνούσε ο βασιλικός οίκος των Λυγκηστών που οι μυθικές ρίζες του ανάγονταν στην Κόρινθο.

       Λυγκηστίδα ονομάστηκε από το μυθικό ήρωα Λυγκέα ή από το αιμοβόρο θηλαστικό Λύγξ-Λύγκος-Λύγκας. Ο Βασιλικός οίκος των Λυγκηστών είχε βασιλιά τον Αρραβαίο, πατέρα της πριγκίπισσας Ευρυδίκης, η οποία ήταν η μητέρα του Φίλιππου Β΄ Βασιλιά της Μακεδονίας.

     Το 352 π. Χ. ο Φίλιππος Β΄ κτίζει την Ηράκλεια στην Λυγκηστίδα η οποία θα αποτελέσει φρούριο κατά των Βορείων και Δυτικών εχθρών της Μακεδονίας. Τον Μ. Αλέξανδρο ακολούθησαν πολλοί Φλωρινιώτες και πολλοί ήταν ηγέτες. Περίφημη η Λυγκηστίδα τάξη, δηλαδή η στρατιωτική ομάδα των Λυγκηστών.

       Το 148 π. Χ. η Μακεδονία υποτάσσεται στους Ρωμαίους και η Φλώρινα υπάγεται στην 4η Τοπαρχία και το 48 π. Χ. καίγεται από τους Ρωμαίους στην διάρκεια Ρωμαϊκών εμφυλίων πολέμων (Καίσαρ - Πομπήιος), από τον ρωμαίο στρατηγό Δομίτιο, φίλο του Καίσαρα.

      Κατά την βυζαντινή εποχή η περιοχή υπάγεται στο Ανατολικό Κράτος μαζί με όλη την Ελλάδα και την Νότια Βαλκανική Χερσόνησο και εκκλησιαστικά στον Πάπα της Ρώμης, ως το 731 μ.Χ., οπότε ο Λέων ο Γ΄ ο Ίσαυρος την υπήγαγε στο θρόνο της Κωνσταντινούπολης (Θεοφάνης την 410.4)

      Κατά τον 10ο μ. Χ. γίνονται σφοδρές μάχες στην περιοχή μεταξύ του Τσάρου των Βουλγάρων Σαμουήλ και του Αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ του Μακεδόνα, του αποκλειθέντος Βουλγαροκτόνου. Ο Σαμουήλ ίδρυσε κράτος με πρωτεύουσα, αρχικά την Πρέσπα και ύστερα την Αχρίδα, διενήργησε επιδρομές στην Νότια Ελλάδα και μετέφερε το ιερό σκήνωμα του Αγίου Αχιλλείου, το 980 μ. Χ. από την Λάρισα, στο ομώνυμο νησί της μικρής λίμνης της Πρέσπας, στην οποία μετέφερε και δέκα χιλιάδες Θεσσαλούς, για να καλλιεργούν τον τόπο, μετά την ήττα του στον Σπερχειό ποταμό, από τον στρατηγό του Βασιλείου του  Βουλγαροκτόνου, Νικηφόρο Ουρανό.

     Τον 13ο αιώνα η Φλώρινα υπάγεται στο Δεσποτάτο της Άρτας, περίπου το 1204. Το 1259 στην αυτοκρατορία της Νίκαιας, το 1331 - 1353 στους Σέρβους του Κράλη Στεφάνου Ντούσαν. Το 1371 ο Κράλης Μάρκος, γιος του Ντούσαν και το 1385 ο Σουλτάνος Μουράτ ο Α΄ κυριεύει την περιοχή και αρχίζει η περίοδος της Τουρκοκρατία ως το Νοέμβριο του 1912.

     Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας η Φλώρινα αναφέρεται περισσότερο από 35 - 40 φορές σε έγγραφα (φιρμάνια) σουλτάνων, βεζίρηδων και τοπαρχών με το όνομα Φιλόρινα ή Φλώρινα, γραμμένα τούρκικα και ελληνικά. Στα τέλη του 17ου αιώνα περιέρχεται στην περιοχή ο Εθναπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός. Το 1700 μ. Χ. δρα στην περιοχή ο πρώτος, στην ιστορία μας επί τουρκοκρατίας, ο αρματολός Τσολάκης ή Μεϊντάνης. Το 1822 δρουν αντάρτικα Σώματα και καταλαμβάνουν τα στενά της Άρνισσας και του Βόρα. Η Φλώρινα είχε αρματολίκια πάντοτε, ως το 1821, στο Κλειδί, Βεύη, Κέλλη, Πισοδέρι, Τρίβουνο κ.α. Η Φλώρινα έδωσε και Φιλικούς. Στην κεντρική πλατεία της Φλώρινας, οι τούρκοι κρέμασαν 9 πρόκριτους, το 1821. Το 1867 ιδρύεται στη Φλώρινα Νέα Φιλική Εταιρεία με πρόεδρο τον Διευθυντή των σχολείων της που προετοιμάζει νέα επανάσταση, η οποία κράτησε 10 μήνες. To 1881 ο καπετάν Ναούμης απαγάγει τον Καϊμακάμη της Φλώρινας και το γεγονός γίνεται θρύλος και τραγούδια. Το 1897 ο Καπετάν Κώττας, πρώτος Μακεδονομάχος, ονομαστός ως  "αετός των Κορεστίων", συγκροτεί αντάρτικο σώμα, κατά των Τούρκων και των Βουλγαροκομιτατζήδων.  Το 1904 έρχεται ο Παύλος Μελάς και αρχίζει η τελική φάση του ένοπλου αγώνα.  

Στις 7 Νοεμβρίου 1912 ύστερα από 527 χρόνια σκλαβιάς απελευθερώνεται η Φλώρινα από τον Ελληνικό Στρατό.

     Κατά των Α΄ παγκόσμιο πόλεμο, χιλιάδες σύμμαχοι στρατιώτες στη Φλώρινα, όλων των φυλών, δογμάτων και χρωμάτων, εξαπέλυσαν τη νικηφόρα επίθεση τους κατά των βουλγάρων και στις 18 Σεπτεμβρίου 1916 κατέλαβαν την Φλώρινα που για ένα μήνα κατείχαν οι εχθροί.

     Στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, την πρώτη Νίκη του 1940 οι σύμμαχοι την είδαν και την ένιωσαν στο μέτωπο της Φλώρινας και ειδικά στην Πρέσπα και Κορέστια. Φως ελπίδας ήταν όχι μόνο η συγκράτηση των Ιταλών στη γραμμή των συνόρων, αλλά την 1 Νοεμβρίου 1940, το ηρωικό 33 Σ.Π. της Φλώρινας με την πρώτη αντεπίθεσή του, κατέλαβε χώρο περισσότερο από 10 χλμ., απελευθερώνοντας πολλά αλβανοκρατούμενα χωριά της Μακεδονίας. Στις 6 Απριλίου του 1941 όμως εισβάλουν οι γερμανοί και στην συνέχεια καταλαμβάνουν την περιοχή. Κατά την γερμανική κατοχή πολλά χωριά κάηκαν και πολλοί Φλωρινιώτες εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς. Στις 1 Νοεμβρίου του 1944 ο Ελληνικός Στρατός απελευθερώνει την Φλώρινα. Στην συνέχεια ξεσπά ο εμφύλιος πόλεμος (1947 - 1949) όπου στις 12 Φεβρουαρίου του 1949 έγινε "Η μάχη της Φλώρινας" η οποία ήταν η αρχή του τέλους του εμφυλίου.

Πηγές: ΚΘ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Βιβλίο "Φλώρινα απ΄ τα πολλά της" του Λαζάρου Αναστ. Μέλλιου, Δήμος Φλώρινας. Φωτογραφία: visitamyntaio.com