Αύγουστος 1921: Τα κόλυβα του Γούναρη ή μία αλληγορία για το Σαγγάριο

31/7/2024

«Εδώ  (ενν. το χωριό Σαρή – Χαν) βράσαμε και το στάρι που είχαμε απ’ τη προμήθειά μας και κει που γίνονταν η διανομή έρχονται οι φαντάροι στα κόλυβα του Γούναρη.» 

Έτσι περιγράφει ο στρατιώτης Χρήστος Καραγιάννης στο ημερολόγιό του την παρασκευή ενός γεύματος της ελληνικής στρατιάς Μικράς Ασίας, προ της μάχης του Σαγγαρίου τον Αύγουστο του 1921. Κατά την προέλαση προς την καρδιά της Μικράς Ασίας, οι γραμμές ανεφοδιασμού του ελληνικού στρατού είχαν επιμηκυνθεί και παρενοχλούνταν συχνά από το πολυάριθμο τουρκικό ιππικό στα μετόπισθεν. Ως εκ τούτου, σιτάρι έφτανε στους στρατιώτες, αλλά όχι και το αναγκαίο αλεύρι προκειμένου να ζυμώσουν ψωμί. Σε αυτήν την περίπτωση, απλά έβραζαν το σιτάρι. Κοροϊδευτικά οι Έλληνες στρατιώτες αποκαλούσαν αυτό το φαγητό «τα κόλυβα του Γούναρη». 

Ο Δημήτριος Γούναρης είχε αναδειχθεί νικητής της εκλογικής αναμέτρησης του Νοεμβρίου 1920 και έγινε πρωθυπουργός της Ελλάδας μετά από αρκετά χρόνια βενιζελικής ηγεσίας. Παρ’ότι εξελέγη με συνθήματα «τα παιδιά να γυρίσουν οίκαδε» και «μία μικρή και έντιμη Ελλάδα», το καλοκαίρι του 1921 τα παιδιά μάχονταν ακόμα στη Μικρά Ασία για τη Μεγάλη Ιδέα. Καθώς, ωστόσο, είναι γνωστό, στο Σαγγάριο ο ελληνικός στρατός αναγκάστηκε να υποχωρήσει, με τίμημα αρκετές απώλειες. Τότε μπήκε και η ταφόπλακα για την τύχη της Μικράς Ασίας την οποία θα εγκατέλειπε και ο τελευταίος Έλληνας στρατιώτης ένα χρόνο αργότερα. Τα κόλυβα του Γούναρη αποκτούν έτσι μία αλληγορική σημασία. Όσοι τα γεύτηκαν, είτε πέθαναν είτε υποχώρησαν από το χώμα για το οποίο πολέμησαν με τις γνωστές ολέθριες συνέπειες για τον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας.

Επιμέλεια κειμένου: Αναστάσιος Καρδαμάκης, φοιτητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών -Πηγή