Πόσο αποτελεσματικές είναι οι ενέσεις για τον πόνο στην πλάτη; Τα αποτελέσματα της νέας μελέτης είναι άκρως ανησυχητικά

Εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από χρόνιο πόνο στην πλάτη. Αλλά τι μπορεί να γίνει για αυτό; © wavebreakmedia/ iStock

25/2/2025

Γιατί οι ειδικοί συμβουλεύουν να μην κάνετε ενέσεις για χρόνιους πόνους στην πλάτη

Καλύτερα όχι: Οι ενέσεις με κορτιζόνη ή παυσίπονα συχνά λέγεται ότι βοηθούν στον χρόνιο πόνο στην πλάτη. Αλλά μια διεθνής ομάδα ειδικών συμβουλεύει σθεναρά να μην το κάνετε: στην ανάλυσή τους που βασίζεται σε 81 κλινικές μελέτες, αυτές οι ενέσεις στην περιοχή της σπονδυλικής στήλης δεν ήταν πιο αποτελεσματικές από μια θεραπεία εικονικού φαρμάκου. Ταυτόχρονα, τέτοιες επισκληρίδιες ενέσεις είναι δαπανηρές και εγκυμονούν τον κίνδυνο δημιουργίας ουλών και μόλυνσης. Χωρίς σαφέστερες ενδείξεις θετικής επίδρασης, τέτοιες θεραπείες δεν μπορούν να συστηθούν, είπε η ομάδα.

Ο πόνος στην πλάτη είναι μια ευρέως διαδεδομένη ασθένεια: περίπου το 20% όλων των ενηλίκων μεταξύ 20 και 59 ετών υποφέρουν από χρόνιο πόνο στην πλάτη ή σχετικές παθήσεις, όπως η ισχιακή νευραλγία. Μεταξύ των ηλικιωμένων, το ποσοστό είναι συχνά ακόμη υψηλότερο. Αλλά η ακριβής αιτία αυτού του πόνου στην πλάτη συχνά παραμένει ασαφής - ακόμη και μετά από διαδικασίες απεικόνισης. Επομένως, η θεραπεία είναι δύσκολη και συχνά αναποτελεσματική. Εκτός από τη φυσιοθεραπεία, τα παυσίπονα προορίζονται κυρίως για την ανακούφιση του πόνου.

Ένεση απευθείας στο σημείο του πόνου

Οι πάσχοντες συχνά περιμένουν ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα από ενέσεις στις οποίες τοπικά αναισθητικά, παυσίπονα ή σκευάσματα κορτιζόνης εγχέονται απευθείας στη σπονδυλική στήλη. «Αυτές οι διαδικασίες αποσκοπούν στην ανακούφιση του χρόνιου πόνου μουδιάζοντας τα νεύρα, εμποδίζοντας την αγωγιμότητα του πόνου ή μειώνοντας την τοπική φλεγμονή», εξηγούν ο Jason Busse του Πανεπιστημίου McMaster στον Καναδά και οι συνεργάτες του. Τέτοιες επισκληρίδιες ενέσεις έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Τι κάνουν όμως αυτές οι ενέσεις; «Παρά την ταχεία αύξηση της χρήσης αυτής της θεραπείας για τον χρόνιο πόνο στην πλάτη, τα στοιχεία είναι πολύ λίγα», λένε ο Busse και η ομάδα του. Προηγούμενες μελέτες έχουν δώσει αντιφατικά αποτελέσματα. Ως εκ τούτου, η διεθνής ομάδα έχει τώρα αναλύσει και επανεξετάσει κριτικά τις υπάρχουσες κλινικές μελέτες. Για να γίνει αυτό, αξιολόγησαν 81 μελέτες στις οποίες ασθενείς με χρόνιο πόνο στην πλάτη είτε έλαβαν ένεση με τα δραστικά συστατικά είτε έλαβαν θεραπεία με εικονικό φάρμακο. Συνολικά, η ομάδα χρησιμοποίησε 13 διαφορετικές μεθόδους.

Όχι πιο αποτελεσματικές από ένα εικονικό φάρμακο

Το αποτέλεσμα: Οι ενέσεις δεν είναι σημαντικά πιο αποτελεσματικές από το εικονικό φάρμακο για τη χρόνια οσφυαλγία ή τον ακτινοβόλο νευρικό πόνο, όπως η ισχιαλγία. Αυτό ισχύει για την επισκληρίδιο έγχυση αναισθητικών ή παυσίπονων καθώς και για σκευάσματα κορτιζόνης. «Αυτές οι παρεμβάσεις έχουν πιθανώς ελάχιστη έως καθόλου αναλγητική επίδραση», αναφέρουν ο Busse και οι συνεργάτες του.

«Δεν είναι θεραπευτικές και ακόμη κι αν έχουν κάποιο αποτέλεσμα, αυτές οι ενέσεις στους μυς, στις σπονδυλικές αρθρώσεις ή στην επισκληρίδιο πρέπει να επαναλαμβάνονται κάθε δύο έως τρεις εβδομάδες», λένε οι ερευνητές. Δεδομένου του κόστους και των κινδύνων αυτών των θεραπειών, συμβουλεύουν επομένως να μην γίνονται τέτοιες ενέσεις. Οι ενέσεις μπορεί να προκαλέσουν ουλές στον ιστό και, σε σπάνιες περιπτώσεις, να οδηγήσουν σε λοιμώξεις στη σπονδυλική στήλη.

Τι βοηθάει τότε;

Ωστόσο, ο Busse και η ομάδα του παραδέχονται επίσης ότι η κατάσταση των δεδομένων είναι ακόμα αρκετά ρευστή. «Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να διευκρινιστεί εάν υπάρχουν υποτύποι χρόνιας οσφυαλγίας για τους οποίους αυτές οι ενέσεις είναι αποτελεσματικές», γράφουν. Όμως, όσο αυτά τα δεδομένα δεν είναι διαθέσιμα, το όφελος είναι αμφίβολο. Αντίθετα, ένας συνδυασμός φυσικοθεραπείας και συμπεριφορικής θεραπείας θα μπορούσε να είναι σημαντικά πιο αποτελεσματικός, σύμφωνα με μια μελέτη του 2022.

Αλλά, οι ενέσεις εξακολουθούν να χορηγούνται συχνά - επειδή οι ασθενείς ελπίζουν ότι θα ανακουφιστούν και οι γιατροί βγάζουν καλά χρήματα από αυτές. «Ποτέ δεν είναι εύκολο να αλλάξεις τις καθιερωμένες ρουτίνες και τέτοιες ενέσεις έχουν αναμφισβήτητα καθιερωθεί ως βασικό συστατικό των κλινικών θεραπειών πόνου», σχολίασε η Jane Ballantyne, γιατρός με εξειδίκευση στα παυσίπονα στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη. Για να αποφευχθούν οι περιττές ενέσεις, συνιστά τη στενότερη σύνδεση των οικονομικών κινήτρων με τα ιατρικά δεδομένα.

Πηγές: (The BMJ, 2025; doi: 10.1136/bmj-2024-079970),  BMJ Group & scinexx.de