Σαν σήμερα, στις 24 Μαρτίου (άλλοι λένε στις 22) του 1934, άφησε την ύστατη επίγεια πνοή του ο ζωγράφος της Επανάστασης αλλά και του πανάρχαιου Ελληνισμού, ο Θεόφιλος Κεφαλάς ή Χατζημιχαήλ.
Για την ημερομηνία γέννησης του τρανού αυτού ζωγράφου μας δεν είμαστε σίγουροι, κάπου μεταξύ 1867 με 1870 πρέπει να γεννήθηκε σε χωριό της Λέσβου. Ο πατέρας του Γαβριήλ ήταν τσαγκάρης και η μητέρα του Πηνελόπη ήταν κόρη αγιογράφου. Ο Θεόφιλος είχε το ταλέντο του παππού του, καθώς φαίνεται.Σε θρανία καλών τεχνών δεν κάθισε ο Θεόφιλος, αυτός ο ποιητής της ζωγραφικής, που με τα πινέλα του απαθανάτισε εικόνες από την αρχαία Ελλάδα, από την Επανάσταση και από την Θρησκεία.
Η ζωή του ήταν πολύ δύσκολη. Ήταν φτωχός, έβρισκε ευκαιριακές εργασίες, ζωγράφιζε σε σπίτια, σε αρχοντικά και σε μαγαζιά του Βόλου όπου είχε εγκατασταθεί, και μέχρι σήμερα σώζονται οι τοιχογραφίες που «ανάστησε» εκεί. Το 1927 επέστρεψε στην Μυτιλήνη.
Κυκλοφορούσε με φουστανέλα ή ντυμένος ως Μεγαλέξανδρος ή ως ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης με κουστούμια που έφτιαχνε ο ίδιος.
Οι σύγχρονοί του τον χλεύαζαν. Κανείς δεν ήταν στο πλευρό του. Κανείς, όσο ζούσε δεν είχε αντιληφθεί την μεγάλη τιμή να είναι σύγχρονος του τρανού μας ζωγράφου, του Θεόφιλου.
Και φυσικά, ούτε λόγος για αναγνώριση από τους τότε
ιθύνοντες των πραγμάτων στην πατρίδα μας. Άραγε, πόση σημασία έχει που
περπάτησε μόνος του στην αγαπημένη του Ελλάδα; Ο Θεόφιλος έκανε όσα του
πρόσταζε το ελεύθερο πνεύμα του και η ασυμβίβαστη καρδιά του.
 |
| Ο Κολοκοτρώνης παρατηρώντας |
 |
| Αθανάσιος Διάκος |
 |
| Παύλος Μελάς |
«Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας φτωχός φουστανελάς που είχε τη μανία να ζωγραφίζει. Τον έλεγαν Θεόφιλο. Τα πινέλα του τα κουβαλούσε στο σελάχι του, εκεί που οι πρόγονοί του βάζαν τις πιστόλες και τα μαχαίρια τους. Τριγύριζε στα χωριά της Μυτιλήνης, τριγύριζε στα χωριά του Πηλίου και ζωγράφιζε. Ζωγράφιζε ό,τι του παράγγελναν, για να βγάλει το ψωμί του. Υπάρχουν στον Άνω Βόλο κάμαρες ολόκληρες ζωγραφισμένες από το χέρι του Θεόφιλου, καφενέδες στη Λέσβο, μπακάλικα και μαγαζιά σε διάφορα μέρη που δείχνουν το πέρασμά του.
Ο κόσμος τον περιγελούσε. Του έκαναν μάλιστα και αστεία τόσο χοντρά, που κάποτε τον έριξαν κάτω από μια ανεμόσκαλα και του ‘σπασαν ένα δυο κόκαλα. Ο Θεόφιλος, ωστόσο, δεν έπαυε να ζωγραφίζει σε ό,τι έβρισκε.
Είδα πίνακές του φτιαγμένους πάνω σε κάμποτο, πάνω σε πρόστυχο χαρτόνι. Τους θαύμαζαν κάτι νέοι που τους έλεγαν ανισόρροπους οι ακαδημαϊκοί. Έτσι κυλούσε η ζωή του και πέθανε ο Θεόφιλος, δεν είναι πολλά χρόνια, και μια μέρα ήρθε ένας ταξιδιώτης από τα Παρίσια. Είδε αυτή τη ζωγραφική, μάζεψε καμιά πενηνταριά κομμάτια, τα τύλιξε και πήγε να τα δείξει στους φωτισμένους κριτικούς που κάθονται κοντά στο Σηκουάνα. Και οι φωτισμένοι κριτικοί βγήκαν κι έγραψαν πως ο Θεόφιλος ήταν σπουδαίος ζωγράφος. Και μείναμε με ανοιχτό το στόμα στην Αθήνα. Το επιμύθιο αυτής της ιστορίας είναι ότι λαϊκή παιδεία δε σημαίνει μόνο να διδάξουμε το λαό αλλά και να διδαχτούμε από το λαό».
Όπως αναφέρεται, μόλις άρχισε να του χαμογελά η τύχη, ο Θεόφιλος βρέθηκε νεκρός στο άθλιο καμαράκι του, στις 24 Μαρτίου 1934. Η νεκροψία έδειξε ανακοπή καρδιάς (άλλοι λένε από τροφική δηλητηρίαση).
Η αναγνώριση έρχεται μετά τον θάνατό του:
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1935, στα "Αθηναϊκά Νέα" χαρακτηρίζεται ο Θεόφιλος ως "μεγάλος Έλληνας ζωγράφος". Ένα χρόνο αργότερα οργανώνεται έκθεσή του στο Παρίσι. Ο μεγάλος αρχιτέκτονας Λε Κορπιζιέ γράφει σε άρθρο του για τον Θεόφιλο «...Είναι ζωγράφος γεννημένος από το ελληνικό τοπίο. Μέσω του Θεόφιλου, ιδού το τοπίο και οι άνθρωποι της Ελλάδας: κοκκινόχωμα, πευκότοπος και ελαιώνας, θάλασσα και βουνά των θεών, άνθρωποι που λούονται σε μια τολμηρά επικίνδυνη ηρεμία….». Ο Γιώργος Σεφέρης και ο Γιάννης Τσαρούχης εκφράζονται εγκωμιαστικά για την τέχνη του.
Νεκρός πια, ο Θεόφιλος "πέρασε" τις πύλες του Λούβρου για μια μεγάλη αναδρομική έκθεση. Σήμερα, έργα του βρίσκονται διάσπαρτα σε πολλά μουσεία αλλά και σε ιδιωτικές συλλογές εντός και εκτός Ελλάδας.
Ο ζωγράφος του Ελληνισμού και της Επανάστασης έζησε όπως όριζε το ασυμβίβαστο ψυχοπνεύμα του. Δεν τρομοκρατήθηκε από την φτώχεια και τον χλευασμό. Και είναι άξιος προς μίμηση! Μα πού να βρεθούν στην εποχή μας άνθρωποι με ασυμβίβαστο ψυχοπνεύμα, πού;;; (Φωτογραφίες)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου