 |
Προσωπογραφία της Ελένης Αλταμούρα , σχέδιο του συζύγου της Ξαβιέρου Αλταμούρα |
19/3/2025
Η Ελένη Μπούκουρη-Αλταμούρα έζησε μια περιπετειώδη ζωή μέσα σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, ερωτεύτηκε παράφορα και έπειτα, το ένα μετά το άλλο τα τραγικά γεγονότα σημάδεψαν ανεξίτηλα το ελεύθερο πνεύμα της.
Η κόρη τού τολμηρού Σπετσιώτη θαλασσοπόρου Γιάννη Μπούκουρη, η Ελένη, γεννήθηκε στις Σπέτσες το 1821. Φαίνεται ότι όλη η οικογένεια είχε καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα, γιατί ο καπετάν Μπούκουρης ήταν αυτός που δημιούργησε το πρώτο θέατρο στην Αθήνα στη γνωστή ως τις μέρες μας πλατεία Θεάτρου. Η Ελένη έμαθε τα πρώτα γράμματα στο Ναύπλιο. Αργότερα φοίτησε ως εσωτερική μαθήτρια στη σχολή Χιλλ. Γνώριζε άριστα Ιταλικά, Αγγλικά, αρχαία Ελληνικά, ενώ αγαπούσε πάντα τα Αρβανίτικα που μιλούσαν στην οικογένεια και στο νησί. Από παιδί είχε κλίση στη ζωγραφική και, πράγμα σπάνιο για τον συντηρητισμό τού 19ου αιώνα, ο πατέρας της και όλο το οικογενειακό της περιβάλλον την ενθάρρυναν να καλλιεργήσει την κλίση της. Έτσι ο πολυταξιδεμένος Σπετσιώτης Ιωάννης Μπούκουρης κάλεσε τον καθηγητή τού Σχολείου των Τεχνών Ραφαέλο Τσέκκολι να τής παραδίδει μαθήματα. Η Αθηνά Ταρσούλη που έγραψε για τη ζωή τής Ελληνίδας ζωγράφου σημειώνει: «Η μεθοδική διδασκαλία τού Τσέκκολι την υπέταξε στην πειθαρχία τού ακαδημαϊσμού, χωρίς όμως να τής περιορίζει την ορμή του ενθουσιασμού της».Το ανήσυχο πνεύμα τής Ελένης όμως δεν αρκέστηκε στα μαθήματα αυτά. Πήρε την απόφαση να μεταβεί για σπουδές στην Ιταλία. Υπήρχε όμως μια δυσκολία που έπρεπε να υπερπηδήσει: η φοίτηση των γυναικών στις Ακαδημίες Τέχνης ήταν απαγορευμένη. «Ναι, ήταν αλήθεια ότι ντύθηκα άνδρας για να αποκτήσω ένα πτυχίο, μα και να μελετήσω με γυμνό μοντέλο. Υπήρχε άλλωστε μια φωτογραφία μου ως μιας Ελένης άντρα και ζωγράφου. Δεν είχα άλλο τρόπο να παραβιάσω το απαγορευμένο. Παλιότερα καμάρωνα πολύ για αυτό. Ακόμη, ότι κρατούσα φυλακτό κάτω από τα αντρικά μου ρούχα τού πατέρα μου τα λόγια, ωσότου τα απορρόφησε το δέρμα μου και πια δεν ήξερα αν ήταν ευχή ή κατάρα το να ξεχνώ πως είμαι Ελληνίδα». Έτσι με το όνομα Χρυσίνης Μπούκουρης και φορώντας ανδρικό κοστούμι παρακολούθησε για 4 χρόνια μαθήματα ζωγραφικής στην Ιταλία. Στο βιβλίο της για τη μεγάλη ζωγράφο «Ελένη ή ο Κανένας» η Ρέα Γαλανάκη γράφει: «Η Ελένη μπήκε στα ανδρικά ρούχα όπως οι Έλληνες στον Δούρειο Ίππο για να εκπορθήσουν την Τροία. Η Ελένη παύει να είναι η Ελένη Μπούκουρη. Είναι το φοβερό «Κανένας». Είναι η Οδύσσεια μίας γυναίκας.».
 |
| Αυτοπροσωπογραφία της Ελένης Μπούκουρη Αλταμούρα. (πηγη Wikipedia) |
 |
| Σχέδιο τής Ελένης Μπούκουρη-Αλταμούρα |
Όμως σιγά-σιγά άρχισαν να φαίνονται τα πρώτα σημάδια δυστυχίας. Το 1872 αρρώστησε η κόρη τής Σοφία από φυματίωση. Η Ελένη, που είχε ήδη βάναυσα αποχωριστεί το ένα της παιδί, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Αθήνα και να εγκατασταθεί στις Σπέτσες, ώστε η νεαρή Σοφία να έχει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης λόγω τού κλίματος τού νησιού. Όμως η Σοφία πέθανε το 1874. Μετά τον θάνατό της η Ελένη ξαναγύρισε στην Αθήνα, όπου με τη βοήθεια και τις περιποιήσεις φίλων και συγγενών ξαναβρήκε το ενδιαφέρον της για τη ζωή. Διάβαζε, ενημερωνόταν για όλα. Μάλιστα το 1874 ήρθε να τη γνωρίσει και ο μικρός της γιος Αλέξανδρος, που είχε μεγαλώσει με τον πατέρα του. Όμως η ήρεμη ζωή δεν κράτησε πολύ.
 |
| Αυτοπρογωπογραφία τού Ιωάννη Αλταμούρα (πηγή Wikipedia) |
 |
| Το λιμάνι της Κοπεγχάγης, έργο τού Ιωάννη Αλταμούρα (πηγή Wikipedia) |
 |
«Απελπισία», έργο τής Ελένης Μπούκουρη που υπέβαλε με το ψευδώνυμο Χρυσίνης Μπούκουρης στη Σχολή της στην Ιταλία.(πηγή Wikipedia) |
Η Ελένη Μπούκουρη-Αλταμούρα υπήρξε, ίσως, η πρώτη γυναίκα τής νεότερης Ελλάδας που ξεπέρασε με τόλμη τις δυσκολίες σε ένα ανδροκρατούμενο κατεστημένο. Βρέθηκε αντιμέτωπη με την ανάγκη τής δημιουργίας, τόλμησε να αγωνιστεί και το πλήρωσε.
 |
| Ο τάφος τής Ελένης Μπούκουρη-Αλταμούρα και των 2 παιδιών της στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου