Μελπομένη Στράτη, Μακεδονομάχος: Πώς ξεγέλασε τους Βούλγαρους με τα λουκούμια

Νεαρή δασκάλα, έφιππη, κουβαλούσε σφαίρες κάτω από λουκούμια!

 1/5/2025

Ένα σούρουπο του Μάη, η Μελπομένη, τρεις φορές φυλακισμένη από τους Τούρκους, μετέφερε μέσα σε κιβώτια λουκούμια αλλά και σφαίρες, όταν την σταμάτησαν οι Βούλγαροι κομιτατζήδες... 

Η Μελπομένη Στράτη, σύζυγος του Στεφάνου Φραντζελά, γεννημένη στη Θεσσαλονίκη το 1882 από αριστοκρατική οικογένεια, έλαβε επιμελημένη μόρφωση και αγωγή. Αν και δεν είχε ανάγκη να εργαστεί, μόλις αποφοίτησε από το Αρσάκειο Αθηνών, ζήτησε θέση δασκάλας στη Γουμένιτσα, όπου έγινε το δεξί χέρι του οργανωτού του αγώνος γιατρού Αγγέλου Σακελλαρίου κι όταν το 1903  συγκροτήθηκε στη Θεσσαλονίκη το "Μυστικόν Ελληνικόν Κομιτάτον", παρά το νεαρόν της ηλικίας της, ήταν η μόνη γυναίκα ιδρυτικό μέλος, ανάμεσα σε μια πλειάδα επιφανών ανδρών. 

Ο Λάμπρος Κορομηλάς, που τον άλλο χρόνο ανέλαβε Πρόξενος, εκτιμώντας το θάρρος και την ικανότητά της, τής ανέθετε δύσκολες και επικίνδυνες αποστολές. 

Οι Βούλγαροι ενοχλημένοι την προέγραψαν κι επειδή δεν μπόρεσαν να την εξοντώσουν, την διέβαλαν στις τουρκικές αρχές, οι οποίες τρεις φορές την φυλάκισαν για μήνες. Η Μελπομένη όμως ποτέ δεν πτοήθηκε. Απεναντίας ενέπνεε θάρρος και στις δασκάλες αδελφές Άννα και Ιουλία Κοτρώνη, με τις οποίες βρίσκονταν σε στενή συνεργασία, γι΄ αυτό κι επίσημα αναγνωρίστηκε σαν Μακεδονομάχος Αγωνίστρια και παρασημοφορήθηκε δυο φορές. Μετά την απελευθέρωση εγκαταστάθηκε μόνιμα πια στη Θεσσαλονίκη, συνέχισε τα καλά της έργα μέσα από συλλόγους και σωματεία και πέθανε το 1978.

Η κόρης της κ. Ελένη Φραντζελά-Μαρουλάκη διηγείται:

"Πολλές φορές κινδύνεψε η μητέρα μου τα χρόνια εκείνα να σκοτωθεί, μα κάθε φορά σαν από θαύμα σώζονταν. Θα σας αφηγηθώ μόνο ένα χαρακτηριστικό περιστατικό, όπως το άκουσα από την ίδια: Ένα σούρουπο του Μάη του 1904 επέστρεφε έφιππη από τη Θεσσαλονίκη στη Γουμένιτσα μεταφέροντας δυο μεγάλα κιβώτια. 

Οι Βούλγαροι τη σταμάτησαν και με απειλές ζήτησαν να τους πει τι μετέφερε. Η μητέρα αφίππευσε και τους εξήγησε ότι ήταν λουκούμια, που θα προσέφερε σε μαθητές και γονείς στη γιορτή λήξεως των μαθημάτων. Δεν πείστηκαν και φοβερίζοντας, πως θα την σκοτώσουν, άνοιξαν τα κιβώτια. 

Πράγματι περιείχαν λουκούμια. Έβγαλαν την πρώτη, την δεύτερη, την τρίτη σειρά κι επειδή από μακριά άκουσαν ποδοβολητό αλόγων, την άφησαν να φύγει. Έτσι στάθηκε για άλλη μια φορά τυχερή. γιατί κάτω από την τέταρτη σειρά λουκουμιών υπήρχαν σφαίρες..." 

Πηγή: Α. Ανεστοπούλου: "Μακεδονικός Αγών 1903-1908", τόμ. Α΄, σελ. 386 & "Η Μακεδονία στο Θρύλο και στην Ιστορία", Έρευνα-Καταγραφή Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη.