Ἡ σφαγή στό Δοξάτο, 30 Ἰουνίου 1913: Οἱ κραυγές τῶν ἀθώων δέν σίγησαν, θά ἀντηχοῦν μέσα στούς αἰῶνες, κρατώντας ἄσβεστη τή μνήμη

 

 30/6/2025

Ἡ ἱστορία ἑνός τόπου δέν γράφεται μόνο μέ νῖκες καί θριάμβους. Ἡ ἱστορία ἑνός τόπου πολλές φορές γράφεται μέ στιγμές πόνου, μέ στιγμές δακρύων καί θυσίας. Τό Δοξάτο τῆς Δράμας, μιά κωμόπολη τῆς Μακεδονίας μας, ἀποτελεῖ ἕνα ἀπό τά χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τῆς ὀδυνηρῆς πλευρᾶς τῆς ἱστορίας.

Στίς 30 Ἰουνίου τοῦ 1913, κατά τή διάρκεια τοῦ Β΄Βαλκανικοῦ Πολέμου, πραγματοποιήθηκε στό Δοξάτο ἕνα ἀποτρόπαιο ἔγκλημα, πού σημάδεψε, ὄχι μόνο τή μνήμη τῶν κατοίκων του καί ὁλόκληρης τῆς Μακεδονίας, ἀλλά καί τή μνήμη ὁλόκληρης τῆς Ἑλλάδας. Ὅσα συνέβησαν στό Δοξάτο τῆς Δράμας στίς 30 Ἰουνίου τοῦ 1913 δέν ἀποτελοῦν μόνο μία πράξη πολέμου ἤ ἕνα στρατιωτικό πραξικόπημα. Ἀποτελοῦν καθαρά μιά ὠμή ἐπίθεση ἐναντίον τῆς ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας καί τῆς ἴδιας τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς.

Ἡ Ἑλλάδα δέν εἶχε προλάβει νά βγεῖ ἀπό τό βαρύ κλίμα τοῦ Α΄Παγκοσμίου Πολέμου, πού ἔληξε ἐπισήμως μέ τήν ὑπογραφή τῆς Συνθήκης τοῦ Λονδίνου στίς 30 Μαΐου τοῦ 1913, καί ἦρθε ἀντιμέτωπη μέ τήν ἔναρξη τοῦ Β΄Βαλκανικοῦ Πολέμου λίγες μέρες ἀργότερα, στίς 16 Ἰουνίου τοῦ ἴδιου ἔτους. Ἀφορμή γιά τήν ἔναρξη τοῦ πολέμου αὐτοῦ ἦταν οἱ ἐδαφικές διαφωνίες ἀνάμεσα στούς πρώην συμμάχους τοῦ πρώτου Βαλκανικοῦ Πολέμου. Ἔτσι ἡ Βουλγαρία, ἡ μέχρι στιγμῆς σύμμαχος τῆς Ἑλλάδας καί τῆς Σερβίας, θεωρώντας ὅτι δέν τῆς ἀποδόθηκε τό μερίδιο πού τῆς ἀναλογοῦσε, ἀπαίτησε μεγαλύτερο ἔλεγχο σέ ἐδάφη τῆς Μακεδονίας.

Τό 1912, κατά τή διάρκεια τοῦ Α΄Βαλκανικοῦ Πολέμου, ὁ βουλγαρικός στρατός κατέλαβε τήν περιοχή τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας καί τό χωριό Δοξάτο. Τήν ἑπόμενη χρονιά καί ἐνῶ ὁ Β΄Βαλκανικός Πόλεμος εἶχε ἤδη ξεκινήσει, ὁ ἑλληνικός στρατός, μέ ἀρχιστράτηγο τόν βασιλιᾶ Κωνσταντῖνο τόν Α΄, ἀνέλαβε νά ἀπελευθερώσει τίς περιοχές αὐτές. Ἔτσι, ἀφοῦ ὁ ἑλληνικός στρατός κατέλαβε μέ ἐπιτυχία τήν Καβάλα καί τίς Σέρρες, προήλασε πρός τήν περιοχή τῆς Δράμας, ἀναγκάζοντας τόν βουλγαρικό στρατό σέ ὑποχώρηση.

Οἱ Βούλγαροι, ὑποχωρώντας κυνηγημένοι ἀπό τόν ἑλληνικό στρατό, στίς 29 Ἰουνίου τοῦ 1913 προκάλεσαν ὀλέθριες καταστροφές στό Δοξάτο τῆς Δράμας. Συγκεκριμένα, τήν Κυριακή 30 Ἰουνίου τοῦ 1913 καί ἐνῶ οἱ κάτοικοι τοῦ Δοξάτου εἶχαν πάει στήν ἐκκλησία γιά νά ἑορτάσουν τούς Ἁγίους Ἀποστόλους, 120 Βούλγαροι ἱππεῖς, πεζοπόρα τμήματα καί τέσσερα πυροβόλα, περικύκλωσαν τό Δοξάτο. Ἀφοῦ ἅρπαξαν ὅ,τι πολύτιμο βρῆκαν, ἐπιδόθηκαν σέ θηριωδίες, ἐναντίον τοῦ ἄμαχου πληθυσμοῦ.

«Σταματᾶ ὁ νοῦς μου. Τραγικωτέρας σκηνάς δέν δύναται νά φαντασθῇ ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου. Ὅπου ἐπεράσαμεν, δέν ἐβλέπαμεν τίποτε ἄλλο παρά κεφαλάς καί πόδια παιδιῶν, γυναικῶν καί ἀνδρῶν. Εἰς τήν οἰκίαν τοῦ ἱερέως ὅταν εἰσήλθομεν, εὑρέθην πρό φρικώδους θεάματος∙ ὁ ἱερεύς κομμένος εἰς δύο καί κρεμασμένος εἰς τόν τοῖχον! Ἐπίσης καί ἡ σύζυγός του μέ βγαλμένα τά μάτια καί ὅλα τά παιδιά του κατακρεουργημένα κατά τόν πλέον φρικώδη τρόπον», ἀνέφερε, μεταξύ ἄλλων, στή μαρτυρία του ὁ Κύπριος ἐθελοντής Μιχαλάκης Γεωργιάδης.

Ἐξίσου συγκλονιστική εἶναι ἡ μαρτυρία τοῦ Ἄγγλου πλοιάρχου Καρντάλ, τήν ὁποία κατέθεσε, στόν ἀπόηχο τῆς σφαγῆς, στή Daily Telegraph: «Κατά τήν εἴσοδον εἰς τήν πόλιν, τό πρῶτον, ὅπερ προσέπεσεν εἰς τούς ὀφθαλμούς μου, ἦσαν αἱ ἀγέλαι κυνῶν καταβροχθιζόντων ἀνθρωπίνους σάρκας. Ἡ πόλις τελείως κατεστραμμένη ἐφαίνετο ἔρημος. Ὡς ἐκ τούτου, ἠναγκάσθην νά φωνάξω ἐπανειλημμένως διά νά ἐμφανισθῶσι γραῖαι τινές ἐκ τῶν ἐρειπίων. Ὅλα τά πτώματα ἦσαν διάτρητα ὑπό τῶν λογχῶν καί ἔφερον ἴχνη ἀπίστευτων ἀκρωτηριασμῶν. Οἱ τοῖχοι τῶν οἰκιῶν εἶχον ρυπανθεῖ ἀπό αἵματα, εἰς τό ὕψος ἕξι ποδῶν ἀπό τοῦ ἐδάφους, τοῦθ’ ὅπερ ἐξηγεῖται, κατά τό λέγειν τῶν ἐπιζώντων, ἐκ τοῦ ὅτι τά δυστυχῆ θύματα δέν εἶχον σφαγεῖ ἀμέσως, ἀλλά ἐθανατοῦντο διά λογχισμῶν».

Τελευταία πράξη τῆς θηριωδίας τους: ἔλουσαν μέ πετρέλαιο τά σπίτια, παραδίδοντάς τα στίς φλόγες. Μετά τή σφαγή, οἱ Βούλγαροι τράπηκαν σέ φυγή καί τήν ἑπόμενη μέρα, τήν 1η Ἰουλίου τοῦ 1913, ὁ ἑλληνικός στρατός κατέλαβε τή Δράμα καί τό Δοξάτο, ὁλοκληρώνοντας τήν ἀπελευθέρωση τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας.

Ἡ γῆ τοῦ Δοξάτου, πού ποτίστηκε μέ αἷμα καί δάκρυα, ἔγινε γῆ ἱερή. Οἱ κραυγές τῶν ἀθώων, πού πνίγηκαν στόν καπνό καί τό αἷμα τῆς 30ῆς Ἰουνίου τοῦ 1913, δέν σίγησαν. Ἀκόμα ἀντηχοῦν. Καί θά ἀντηχοῦν μέσα στούς αἰῶνες, κρατώντας ἄσβεστη τή μνήμη. -Πηγή & Φωτογραφίες