Θα μπορούσαν τα μανιτάρια να λύσουν το πρόβλημα του πλαστικού που καταστρέφει την υγεία μας;

 
8/8/2025

Στη Γενεύη βρίσκεται σε διαπραγμάτευση μια συμφωνία για τα πλαστικά. Μεταξύ άλλων, επικεντρώνεται στη μείωση των μικροπλαστικών. Ερευνητές στο Βρανδεμβούργο εργάζονται με μύκητες που τρώνε πλαστικό - θα μπορούσαν αυτοί να αποτελέσουν λύση;

Από τον Sven Kästner, WDR

Σχεδόν όλοι μας παράγουμε μικροπλαστικά, για παράδειγμα, όταν πλένουμε υφάσματα. Το χνούδι στο φίλτρο του στεγνωτηρίου δεν είναι τίποτα άλλο από μικροπλαστικά - τουλάχιστον αν στο πλύσιμο υπήρχαν συνθετικές ίνες ή ανάμεικτα υφάσματα.

Όλα τα αυτοκίνητα εκπέμπουν επίσης μικροπλαστικά, και τα μεγάλα, βαριά SUV και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα ακόμη περισσότερο. Η φθορά των ελαστικών είναι μια από τις μεγαλύτερες πηγές μικροπλαστικών. Είναι τόσο μικροσκοπικά και ελαφριά που είναι πλέον ευρέως διαδεδομένα παντού - ακόμη και στο έδαφος, τους ωκεανούς, τα ποτάμια και τις λίμνες.

Πλαστικό: Το μεγάλο πρόβλημα

Αυτό που συχνά ονομάζεται πλαστικό, στον επαγγελματικό κόσμο, είναι στην πραγματικότητα συνθετικά υλικά, συνήθως πολυμερή. Αυτά είναι σύνθετα μόρια που αποτελούνται από άτομα άνθρακα που είτε συνδέονται σε μια σειρά είτε σχηματίζουν μια δακτυλιοειδή δομή. Οι δεσμοί μεταξύ των ατόμων άνθρακα είναι γενικά πολύ σταθεροί. Γι' αυτό το πλαστικό σπάνια φθείρεται από τις καιρικές συνθήκες, συχνά ούτε καν μετά από δεκαετίες.

Το Ινστιτούτο Οικολογίας Γλυκών Υδάτων και Αλιείας Εσωτερικών Χώρων Leibniz βρίσκεται ακριβώς πάνω στη λίμνη Stechlin στο Βρανδεμβούργο. Εδώ, οι επιστήμονες ερευνούν τρόπους για την αποικοδόμηση ανεπιθύμητων πλαστικών.

Στο ψυγείο του εργαστηρίου, τα τρυβλία Petri* λάμπουν σε διαφορετικά χρώματα - διαφορετικές καλλιέργειες μυκήτων με τις οποίες οι επιστήμονες αποσυνθέτουν με επιτυχία το πλαστικό. Τα πειράματα αντιπροσωπεύουν μια νέα προσέγγιση για την καταπολέμηση της μικροπλαστικής ρύπανσης στο περιβάλλον.

Ανακαλύφθηκαν μύκητες που τρώνε πλαστικό

Ο βιολόγος Hans-Peter Grossart ηγείται της ερευνητικής ομάδας «Υδάτινη Μικροβιακή Οικολογία». Η ομάδα του ανακάλυψε μια ολόκληρη σειρά μυκήτων με δυνατότητα αποικοδόμησης πλαστικού. «Το νέο ήταν ότι στην πραγματικότητα το κάνουν αυτό χωρίς άλλες πηγές άνθρακα», εξηγεί ο καθηγητής. Δεν χρειάζεται να προστεθεί ζάχαρη ως πηγή ενέργειας. Τα πολυμερή επίσης δεν απαιτούν καμία προεπεξεργασία.

Τέσσερα πολύ συνηθισμένα στελέχη μυκήτων – Fusarium, Penicillium, Botryotinia και Trichoderma – είναι ικανά να αποικίσουν πλαστικές επιφάνειες, λένε οι ερευνητές. Οι μύκητες χρησιμοποιούν ειδικά ένζυμα για να διασπάσουν τους σταθερούς δεσμούς μεταξύ των ατόμων άνθρακα. Αυτό μετατρέπει το πλαστικό σε πηγή τροφής για τους μύκητες.

Μέχρι στιγμής, η αποικοδόμηση του πλαστικού έχει επιτευχθεί μόνο στο εργαστήριο. Πρέπει να αναπτυχθεί μια διαδικασία μεγάλης κλίμακας για ευρεία εφαρμογή.

Το καθαρό πλαστικό είναι σπάνιο

Είναι αυτή η τέλεια λύση στο παγκόσμιο πρόβλημα των πλαστικών; Όχι ακριβώς, επειδή πολλά πλαστικά αναμειγνύονται με άλλες, μερικές φορές τοξικές, ουσίες. Η φθορά των ελαστικών, για παράδειγμα, θεωρείται εστία ανάπτυξης μολυσμένων μικροπλαστικών, καθώς τα ελαστικά κατασκευάζονται από ένα μείγμα υλικών που συχνά περιλαμβάνουν βαρέα μέταλλα.

Εάν τοξικές ουσίες αναμειχθούν με τα πλαστικά, δεν αποβάλλονται ακόμη και όταν το πλαστικό μεταβολίζεται από μύκητες. Οι τοξικές ουσίες είτε παραμένουν απευθείας στο περιβάλλον είτε απορροφώνται από τους μύκητες, εξηγεί ο Grossart. Σε αυτήν την περίπτωση, βρίσκονται στη μυκητιακή βιομάζα.

Υπάρχουν επίσης πάρα πολλοί διαφορετικοί τύποι πλαστικού. Επομένως, οι μύκητες δεν θα είναι σε θέση να λύσουν το παγκόσμιο πρόβλημα των πλαστικών. Ειδικά επειδή απελευθερώνουν επίσης αέρια του θερμοκηπίου κατά τη διάρκεια του μεταβολισμού: «Το πλαστικό παράγεται από πετρέλαιο, και έτσι φυσικά έχετε ορυκτό άνθρακα, ο οποίος διασπάται από αυτούς τους οργανισμούς και τελικά απελευθερώνεται ως CO2», λέει ο Grossart. «Με αυτόν τον τρόπο, ουσιαστικά θερμαίνω ξανά το κλίμα». –Πηγή & Φωτογραφία: umweltberatung.at

* Το τρυβλίο καλλιέργειας Πέτρι, ή απλά τρυβλίο Πέτρι (ακόμη τρυβλίο Πετρί), είναι ένα ρηχό γυάλινο ή πλαστικό κυλινδρικό πιάτο που χρησιμοποιείται από τους βιολόγους και άλλους βιοεπιστήμονες για την καλλιέργεια μικροοργανισμών. –Πηγή: wikipedia.org