Κατάλογος ονομάτων της αρχαίας αθηναϊκής εφηβείας βρέθηκε στη συλλογή του Εθνικού Μουσείου της Σκωτίας

 10/6/2022

Οι ιστορικοί ανακάλυψαν ότι μια αρχαία ελληνική επιγραφή σε μια μαρμάρινη στήλη στη συλλογή του Εθνικού Μουσείου της Σκωτίας είναι ένας σπάνιος, άγνωστος μέχρι σήμερα κατάλογος ονομάτων αποφοίτων μίας χρονιάς του θεσμού της εφηβείας στην αρχαία Αθήνα.

Τα σκαλισμένα γράμματα σε αυτό το μάρμαρο είναι ένας κατάλογος εφήβων, μαζί με τους καθοδηγητές-φίλους τους, που πέρασαν με επιτυχία τον θεσμό της εφηβείας στην Αθήνα, ένα έτος αυστηρής στρατιωτικής και πολιτικής εκπαίδευσης κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Κλαυδίου (41-54 μ.Χ.).

Στα δεκαοχτώ έτη οι νέοι της Αθήνας για να μπορούν να θεωρούνται  Αθηναίοι  πολίτες, έπρεπε να περάσουν άλλη μία δοκιμασία, την δοκιμασία της εφηβείας, μία δοκιμασία με καθαρά στρατιωτικό χαρακτήρα. Οι καθοδηγητές της εκλεγόταν κατευθείαν από το κράτος και ο ανώτερος διοικητής άνηκε στους στρατηγούς.

Οι έφηβοι παίρνανε καθαρά στρατιωτική εκπαίδευση και με την επίβλεψη του επίσημου κράτους προετοιμάζονταν για την προοπτική του πολέμου. Μάθαιναν να υπερασπίζονται την πατρίδα με το όπλο στο χέρι.

Η στήλη περιλαμβάνει κατάλογο ονομάτων. [Credit: National Museums Scotland]

Η μαρμάρινη στήλη απαριθμεί μια ομάδα 31 φίλων που πέρασαν μαζί από την αθηναϊκή εφηβεία κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κλαυδίου (41-54 μ.Χ.) και προοριζόταν να τιμήσει τις στενές σχέσεις που είχαν δημιουργηθεί μεταξύ τους.

Όταν οι αρχαιολόγοι διάβασαν την στήλη υπέθεσαν ότι ήταν αντίγραφο μιας παρόμοιας λίστας που υπάρχει στη συλλογή του Μουσείου Ashmolean στην Οξφόρδη, αλλά όταν την εξέτασαν διεξοδικά, συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν έτσι.

Επειδή οι επιγραφές από αυτή τη χρονική περίοδο είναι ασυνήθιστες, οι μελετητές δηλώνουν ότι είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η πρόσφατα ανακαλυφθείσα εφηβική λίστα χρονολογείται στο ίδιο έτος και κοόρτη με αυτή της επιγραφής του Ashmolean.

Ο Δρ Peter Liddel, καθηγητής ελληνικής ιστορίας και επιγραφικής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας, δήλωσε σχετικά: «Λόγω του lockdown δεν μπορέσαμε να ταξιδέψουμε στο μουσείο μέχρι τον Ιούλιο του 2021 και βλέποντάς τη συνειδητοποιήσαμε ότι δεν πρόκειται για αντίγραφο της ήδη γνωστής επιγραφής, αλλά μια εντελώς μοναδική νέα ανακάλυψη που βρισκόταν στις αποθήκες του Εθνικού Μουσείου της Σκωτίας για πολύ καιρό, από τη δεκαετία του 1880, και απαριθμούσε μια ομάδα νεαρών ανδρών που πέρασαν τον θεσμό της εφηβείας».

«Αποδείχθηκε ότι ήταν ένας κατάλογος εφήβων για ένα συγκεκριμένο έτος κατά την περίοδο 41-54 μ.Χ., κατά τη βασιλεία του Κλαυδίου, και μας δίνει νέα ονόματα, ονόματα που δεν είχαμε ξανασυναντήσει στα αρχαία ελληνικά. Επίσης είναι μία εκ των αρχαιότερων μαρτυριών για μη πολίτες που συμμετείχαν στην εφηβεία αυτή την περίοδο».

Το φθαρμένο ανάγλυφο στο πάνω μέρος της στήλης πιστεύεται ότι απεικονίζει έναν μικρό αμφορέα ελαιόλαδου του τύπου των εφήβων που θα χρησιμοποιούσαν στο σχολικό γυμνάσιο. Δεν είναι γνωστό το σημείο πού θα εμφανιζόταν ο συγκεκριμένος κατάλογος, αλλά πιστεύεται ότι θα μπορούσε να είχε αναρτηθεί κάπου όπως στο Γυμνάσιο όπου προπονούνταν οι νεαροί άνδρες.

Το κείμενο της επιγραφής (μετάφραση από τα Αγγλικά):

Στην αρχηγία του Μητρόδωρου, όταν επόπτης ήταν ο Διονυσόδωρος (γιος του Διονυσόδωρου) της Φλύας, ο Αττικός γιος του Φιλίππου, έχοντας επιγράψει τους δικούς του εφήβους (και) φίλους, αφιέρωσε (αυτό).

Τα 31 ονόματα αναγράφονται σε δύο στήλες κάτω από την αφιέρωση. Οι επίλεκτοι αδελφοί του Αττικού στην εφηβεία ήταν ο Αιόλιον, ο Διόνυσας, ο Άνθος, ο Ηράκων, ο Θεόγας, ο Χαρωπεινός, ο Τρύφωνας, ο Δώριος, ο Φειδίας, ο Σύμμαχος, ο Αθήναιον, ο Αντύπας, ο Εύοδος, ο Μετρόβιος, ο Υψίγονος, ο Απολλωνίδης, ο Ερμάς, ο Θεοφάς, (Η;) Άτλας, Ζώπυρος, Ευθίκτος, Μουσαΐς, Ανοίκειτος, Σέκουντος, Ζώσιμος, Πρίμος, Διονύς, Εισιγένης, Σώτας και Ανδρονέικος.

Η επιγραφή δημοσιεύτηκε αυτή την εβδομάδα.

Πηγή: ArkeoNews & anaskafi.blogspot.com