Το θαύμα μηχανικής του Παρθενώνα: Πώς ανέβαζαν σε 20′ μάρμαρα 10 τόνων σε ύψος 15 μέτρων

 21/11/2022

Αριστούργημα αισθητικής και «θαύμα» μηχανικής - Συνιστά ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα μνημεία του κόσμου. Θεωρείται η πλέον αξιόπιστη μαρτυρία ενός προηγμένου τεχνολογικά και αισθητικά πολιτισμού.

Κανένα άλλο μνημείο δεν έχει επηρεάσει όσο ο Παρθενώνας την ανάπτυξη του σύγχρονου Δυτικού κόσμου, αντανακλώντας την κορύφωση της αναζήτησης για πολιτισμική ολοκλήρωση. Συσπειρώνει το πνεύμα και τις αξίες της αρχαίας Αθήνας, συμβολίζοντας την τέχνη, τη δημοκρατία, την αριστεία.

Το όραμα που ο Περικλής ανέθεσε στον Ικτίνο και τον Καλλικράτη, καθώς και σε διαπρεπείς γλύπτες, προεξάρχοντος του Φειδία, δεν είναι βέβαια μόνο ένα αρχιτεκτονικό και αισθητικό αριστούργημα. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ένα «θαύμα» της μηχανικής, που εσαεί θα προκαλεί θαυμασμό λόγω των μέσων που ήταν διαθέσιμα τον 5^ο αιώνα π.Χ.

Το εγχείρημα δεν ήταν απλώς πρωτοποριακό, αλλά σχεδόν υπεράνθρωπο, απαιτώντας βαθύτατη γνώση της φυσικής επιστήμης και εφευρετικότητα για την εφαρμογή της. Η οικοδόμηση του Παρθενώνα ήταν πολύ μπροστά από την εποχή της και επιχειρησιακά. Οι αρχαίοι Αθηναίοι κατάφεραν με τα μέσα της εποχής να εξορύξουν, να μεταφέρουν και να ανυψώσουν τεράστιος όγκους μαρμάρου από την Πεντέλη στο βράχο της Ακρόπολης. Πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκαν τουλάχιστον 20.000 τόνοι πεντελικού μαρμάρου. Για να καταστεί εφικτή η μεταφορά τους, οι τεχνίτες κατασκεύασαν την «οδό Λιθαγωγίας».

Ο δρόμος ξεκινούσε από το σημείο που σήμερα είναι γνωστό ως «Σπηλιά Νταβέλη» και κατέληγε στη νότια πλευρά της Ακρόπολης. Ήταν μια διαδρομή που διαρκούσε περίπου 6 ώρες. Περίπου 20 άμαξες έκαναν το δρομολόγιο δέκα φορές σε ημερήσια βάση. Στα δρομολόγια και τις αφίξεις τους ήταν βασικό να τηρηθεί ακρίβεια ρολογιού. Ο συντονισμός ήταν πολύπλοκος και αψεγάστιαστος, προκειμένου να αποφευχθεί ο συνωστισμός τη στιγμή που έφταναν τα υλικά στο εργοτάξιο της Ακρόπολης.

Για να ανεβάσουν τα μάρμαρα στον ιερό βράχο οι εργάτες δεν θα μπορούσαν φυσικά να στηριχθούν στη φυσική τους δύναμη. Οι Αθηναίοι ανακάλυψαν τρόπους ανύψωσης που θυμίζουν σύγχρονες μεθόδους, χάρη στις γνώσεις μηχανικής και την ευρηματικότητά τους.

Προχώρησαν στην κατασκευή αυτοσχέδιων γερανών, χρησιμοποιώντας τεράστιες τροχαλίες με δεμένες άμαξες και από τις δύο πλευρές, που λειτουργούσαν ως αντίβαρα. Για να συνδράμουν το έργο της ανύψωσης, οι τεχνίτες κατασκεύασαν και ξύλινους γερανούς. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων, γύρω από τον Παρθενώνα δούλευαν 8 μεγάλοι γερανοί και κάποιοι μικρότεροι στο εσωτερικό του.

Αξιοποιώντας αρχές και νόμους της φυσικής, χρησιμοποίησαν κατάλληλους μοχλούς και τροχαλίες που πολλαπλασίαζαν τη ροπή της δύναμης. Ήταν τόσο άρτια κατασκευασμένοι που ήταν δυνατό να ανεβάζουν ένα μάρμαρο βάρους 10 τόνων σε ύψος 15 μέτρων μέσα σε μόλις 20 λεπτά!  

Η Αθήνα του Περικλή ήταν ένα τεράστιο εργοτάξιο, την περίοδο κατασκευής του Παρθενώνα. Χιλιάδες εργάτες δούλεψαν για αυτήν, φυσικά όμως και τόσοι ακόμα διάφορων ειδικοτήτων. Μαρμαρογλύπτες, ξυλουργοί, χρυσοχόοι, χαλκοπλάστες, λιθοξόοι, κατασκευαστές αμαξών, ζευγοτρόφοι και σχινοποιοί. Λέγεται ότι συμμετείχε και ο Σωκράτης, που ήταν περίπου 22 ετών όταν ξεκίνησε το έργο και είχε μάθει από τον πατέρα του την τέχνη του λιθοξόου.

Τα έργα ξεκίνησαν το 447 π.Χ. και ολοκληρώθηκαν σε χρόνο – ρεκόρ, ύστερα από μια οχταετία. Απέμενε μόνο ο γλυπτός διάκοσμος, ο οποίος περατώθηκε το 433 π.Χ., σχεδόν 5 χρόνια μετά τα εγκαίνια.

Για να προκύψει αυτό το μεγαλειώδες αποτέλεσμα χρειάστηκε να συστρατευθεί και η τελευταία δημιουργική ικμάδα των αρχαίων Αθηναίων. Σε ένα εγχείρημα που θα συνδύαζε εύρος επιστημών και ποιότητα καλών τεχνών, σε βαθμό που ποτέ δεν «είδε» έκτοτε ο κόσμος… (Πηγή:menshouse.gr)