Σαν σήμερα εκτελέστηκαν οι υπαίτιοι της Μικρασιατικής Καταστροφής, όμως για την Ευαγγελία Κουτσαντώνη – Αϊβάζογλου ήταν αργά, είχε ήδη χάσει 23 άρρενες συγγενείς

Η Ευαγγελία Κουτσαντώνη-Αϊβάζογλου αφηγείται στον Β.Αγτζίδη τις συμφορές που χτύπησαν την οικογένειά της κατά την Μικρασιατική Καταστροφή

15/11/2022

Σαν σήμερα, 15 του Νοέμβρη του 1922, εκτελέστηκαν οι υπαίτιοι της Μικρασιατικής Καταστροφής. Αλλά, αυτή η εκτέλεση δεν έφερε πίσω στην ζωή τους αγαπημένους της Ευαγγελίας Κουτσαντώνη-Αϊβάζογλου, ούτε πήραμε πίσω ξανά τα εδάφη που μας ανήκαν από χιλιάδες χρόνια πριν. 

Εκτελέστηκαν: Γεώργιος Χατζηανέστης - διοικητής της στρατιάς της Μικράς Ασίας, Δημήτριος Γούναρης -πρώην πρωθυπουργός, Μιχαήλ Γούδας - υποναύαρχος και πρώην υπουργός, Ξενοφών Στρατηγός -υποστράτηγος και πρώην υπουργός, Νικόλαος Στράτος - πρώην πρωθυπουργός, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης - πρώην πρωθυπουργός, Νικόλαος Θεοτόκης και Γεώργιος Μπαλτατζής -υπουργοί επί των στρατιωτικών και οικονομικών στην κυβέρνηση Γούναρη αντίστοιχα. Εκτελέστηκαν 8, αλλά μιλούμε για την δίκη των έξι, επειδή έξι εκτελέστηκαν σχεδόν την ίδια ημέρα στο Γουδί.

Ποια ήταν η Ευαγγελία Κουτσαντώνη-Αϊβάζογλου που θρήνησε για τους αγαπημένους της και βρέθηκε προσφυγοπούλα στην Θεσσαλονίκη

 Σύμφωνα με το αρχείο Κάλλαρη - arxiokallari.blogspot.com:

Η Ευαγγελία γεννήθηκε το 1921 στην ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης, στο χωριό Μουραντιέ (ή Χουμηδιέ που παλιότερα οι μουσουλμάνοι το αποκαλούσαν "Γκιαούρκου") της Μαγνησίας.

Η ελληνική μοναρχική κυβέρνηση των Γούναρη-Πρωτοπαπαδάκη είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει τους άμαχους χριστιανικούς πληθυσμούς στο έλεος του Κεμάλ, αφού προηγουμένως τους είχε απαγορεύσει να εξοπλιστούν. Ήδη, δύο μήνες πριν την κατάρρευση του μετώπου, είχε νομοθετήσει με την υπογραφή του βασιλιά Κωνσταντίνου, το νόμο (2870/1922) με τον οποίο απαγόρευε την έξοδο των χριστιανικών πληθυσμών από τη Μικρά Ασία.  

Τα ελληνικά πλοία αναχώρησαν από το λιμάνι της Σμύρνης, το Σεπτέμβρη του 1922 χωρίς να πάρουν μαζί τους ούτε έναν Έλληνα ή Αρμένιο της Ιωνίας. Ενώ τα ξένα πολεμικά που ναυλοχούσαν εκεί (αμερικανικά, βρετανικά, ιταλικά και γαλλικά) είχαν εντολή να μην παρέμβουν στη σφαγή.

Ο πατέρας της Ευαγγελίας ο Θεόδωρος (δεξιά) με έναν πρώτο του ξάδελφο. Συνελήφθη από τους Κεμαλικούς στην προκυμαία της Σμύρνης, όπου είχε καταφύγει όλη η οικογένεια για να σωθεί από τους τσέτες και τον τουρκικό εθνικιστικό στρατό που προέλαυνε.

Ο πατέρας της Ευαγγελίας, όπως και όλα του τα αδέλφια και τα ξαδέλφια, συνελήφθησαν και εξοντώθηκαν από τους Κεμαλικούς την επόμενη περίοδο. Η Ευαγγελία Κουτσαντώνη καταμέτρησε σε 23 τους άρρενες συγγενείς που αγνοούνται. 

Ο Ηλίας Βενέζης υπολογίζει ότι τις επόμενες ημέρες από την κατάληψη της Ιωνίας από τους Κεμαλικούς, περί τους 40.000 Έλληνες από τη Σμύρνη και τη Μαγνησία, εκτελέστηκαν σε μια χαράδρα στο Σίπυλο όρος. Στη συνέχεια, η μητέρα της, Μαργαρώ Αϊβάζογλου-Χ'χριστοδούλου με τις μόλις ενός έτους δίδυμες κόρες της, την Ευαγγελία και την Έλλη, εγκαταστάθηκαν ως πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη. 

Η πορεία της προοδευτικής αυτής οικογένειας έχει απ΄ όλα: Μικρασιατική Καταστροφή, προσφυγιά, ορφάνια, δύναμη για ζωή, νέο ξεκίνημα εκ του μηδενός, συμμετοχή στα πολιτικά δρώμενα, επαγγελματική συνέπεια, κοινωνική συνείδηση και βέλτιστη αίσθηση του δικαίου. 

Η ιστορία της τραγικής και περίεργης "πόλης των προσφύγων" -που δεν έχει ούτε ένα γνωστικό αντικείμενο στο Πανεπιστήμιό της για τη μελέτη του ελληνισμού της Ανατολής - βρίσκεται αποτυπωμένη στους λίγους ανθρώπους που ακόμα αποτελούν ζωντανή μαρτυρία της πιο σημαντικής σελίδας στην ιστορία του νεότερου ελληνισμού, αλλά και ολόκληρης της Εγγύς Ανατολής - που βίωσε το πέρασμα από την προνεωτερικότητα στην νεωτερικότητα μέσα από Γενοκτονίες και μια πρωτοφανή ανθρωπιστική καταστροφή, την οποία ακολούθησε η -κοινή συναινέσει- εκκωφαντική Σιωπή στην κατ΄ όνομα "μητέρα-πατρίδα".

 Η Ευαγγελία Κουτσαντώνη-Αϊβάζογλου έφυγε από την ζωή στις 29 Απριλίου του 2014.