Νικηφόρος Φωκάς, ο Ασκητής Πολέμαρχος: Ο κατάσκοπος ζητιάνος τον οδηγεί εκεί που βρίσκονται οι Σαρακηνοί κουρσάροι (1)

22/3/2023
Σαρακηνοί κουρσεύουν το Αιγαίο, σκοτώνουν και σκλαβώνουν Έλληνες. Και τότε, εμφανίζεται ο Νικηφόρος Φωκάς!...

Σαρακηνοί κουρσάροι βαστάνε χρόνια τώρα το νησί της Κρήτης, απ΄ τον καιρό του βασιλιά Μιχαήλ του Τραυλού (820-829). Σαρακηνοί που φυγάδες απ΄ την Ισπανία συνέχεια όλες αυτές τις χρονιές κουρσεύουνε το Αιγαίο, καίνε, σκοτώνουνε, σκλαβώνουνε πόλεις μικρές και μεγάλες, πλοία χριστιανικά, φεύγοντας με τα ελαφρά καράβια τους, τις φούστες, μπρος στο βαρύ Βυζαντινό στόλο. Μια πληγή για την άγια Βυζαντινή αυτοκρατορία, μια απειλή ασταμάτητη, ένας εχθρός που χτύπησε καίρια και χάλασε το 904 τη δεύτερη πόλη του κράτους, τη Θεσσαλονίκη. Και κάναν οι Βυζαντινοί εκστρατείες πολλές, με δύναμη μεγάλη. Μα οι χριστιανικοί στρατοί, ο ένας μετά τον άλλον συντρίβονταν κι΄ ο Χάντακας, το φρούριο που χτίσαν οι κουρσάροι ήτανε πάντα ένα απ΄ τα μεγαλύτερα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής.

Όταν ανέβηκε στο θρόνο ο βασιλιάς Ρωμανός, θέλησε να κάμει μια μεγάλη εκστρατεία, να πάρει πίσω το νησί, να διώξει τους κουρσάρους. Και φώναξε γι΄ αυτό τον πιο κατάλληλο άνθρωπο της εποχής του, τον δομέστικο των σχολών της Ανατολής, μάγιστρο Νικηφόρο Φωκά, γενικό αρχηγό δηλαδή όλου του Βυζαντινού στρατού στη Μικρασία. 

Το γένος των Φωκάδων μεγάλο και σημαντικό απ΄ τα πιο παλιά χρόνια είχε παρουσιάσει άνδρες μεγάλους που δόξασαν το Βυζάντιο. Αριστροκράτες απ΄ την Καππαδοκία είχαν παράδοση στρατιωτική αιώνων, που είχε φέρει την εποχή αυτή, το 960-961 μ.Χ. την οικογένεια των Φωκάδων στην κεφαλή του Βυζαντινού στρατού. Ο πατρίκιος Βάρδας, παλιός στρατηγός με δύναμη στη Βασιλεύουσα, είχε δυο γιους, το Λέοντα, δομέστικο των σχολών της Δύσεως και το Νικηφόρο, της Ανατολής. Είχαν δηλαδή οι δυο γιοί του γέρο-Βάρδα στα χέρια τους όλες τις Βυζαντινές δυνάμεις εκτός απ΄ το στρατό της Βασιλεύουσας, του παλατιού, τον προσωπικό να πούμε και επίλεκτο στρατό του αυτοκράτορα. 

Φώναξε λοιπόν τον Νικηφόρο Φωκά ο βασιλιάς, τούδωσε στόλο μεγάλο, μάζεψαν το στρατό της Ανατολής και τον ευλόγησαν να πάει στην Κρήτη. Κι΄ ο κόσμος που μαζεύει στο λιμάνι να δει το στόλο που θα φεύγει, έκθαμβος έμεινε απ΄ το πλήθος των καραβιών. Δυο χιλιάδες βαριά χελάνδια, χίλιοι δρόμωνες με υγρό πυρ, τρακόσια τόσα μεταγωγικά "καματηρά" όπως τα λέγανε, γεμάτα όλα στρατό ξεκινούσανε, ο πατριάρχης με το βασιλιά ευλογούσαν, όλη η αυλή εκεί κοντά ντυμένοι στα χρυσά τους και πλήθος κόσμος, περίεργοι φωνακλάδες που κατευόδωναν το στράτευμα. Πάνω στη γέφυρα της ναυαρχίδας κάποιος αξιωματικός, ανώτερος φαίνεται, κοιτάζει σκεπτικός ίσια μπροστά. Κάθε τόσο βγάζει απ΄ τον κόρφο του ένα εικόνισμα της Παναγίας και το κοιτάει σαν να του μιλάει, σα να προσεύχεται. Είναι ο μάγιστρος Νικηφόρος Φωκάς αρχηγός γενικός όλου τούτου του στρατού, που ξεκινάει να πετύχει αυτό, που τόσοι άλλοι στρατηγοί πριν απ΄ αυτόν δεν το πετύχανε. 

Το ΒΑΣΙΛΙΚΟΝ ΠΛΩΙΜΟΝ της Αυτοκρατορίας μας (elinis.gr)

Ύστερα από λίγο γοργοτάξιδος ο στόλος έφτασε στην Κρήτη. Βρήκανε μια ωραία ακρογιαλιά για απόβαση, μα όταν πλησιάζανε είδανε στους πρόποδες των λόφων μυρμήγκια τους Αγαρηνούς, αρματωμένους να τους περιμένουνε. Τα πλοία πλησιάσανε την αμμουδιά, ρίξανε γέφυρες και σε λίγο όλος ο στρατός, έφιππος και οπλισμένος παρατάσσεται στην αμμουδιά και κινάει για τα μέσα. Ο Νικηφόρος στο φαρί του απάνω τους οδηγεί. Σα σίφουνας περνάνε την απόσταση κι΄ η σύγκρουση που ακολουθεί είναι σκληρή. 

"Θεοτόκε βοήθει", αλαλάζουν οι χριστιανοί του Νικηφόρου καθώς, φάλαγγα σιδεροντυμένη, ορμάνε πάνω στους Σαρακηνούς. Μα κι΄ αυτοί πολεμάνε λυσσασμένα, κι΄ οι ιμάμηδές τους από κοντά προσπαθούν να τους ενισχύσουν στο πιο μεγάλο τους όπλο, το θρησκευτικό φανατισμό. Μα με τη δύση του ήλιου τσάκισαν οι Αγαρηνοί και κλείνονται στο κάστρο. Αρχίζει κιόλας η πολιορκία. Γύρω απ΄ το ένα τείχος, χτίζει ο Φωκάς δεύτερο και κάνει αποκλεισμό σύγχρονα με το στόλο του από θάλασσα. Έκανε κιόλας ο δομέστικος καλή αρχή. 

Οι αψιμαχίες απασχόλησαν τους στρατούς για κάμποσες μέρες. Ξάφνου μήνυμα φέρνουνε οι κατάσκοποι. Ένας με εμφάνιση ζητιάνου ήρθε να ζητήσει τον Νικηφόρο και "Οι Σαρακηνοί του νησιού μαζεύονται σ΄ ένα λόφο εκεί κοντά να σε πλευροκοπήσουν", του λέει. 

-Μας οδηγείς εκεί; 

-Σας οδηγώ. 

Με το σούρουπο ξεκινάει ο στρατός σιγά σιγά. Με το φεγγαρόφωτο πλησιάζουνε και κυκλώνουνε την περιοχή... Συνεχίζεται.

Το δεύτερο μέρος του άρθρου μπορείτε να το διαβάσετε εδώ

Πηγή: Νικηφόρος Φωκάς, Ο Ασκητής Πολέμαρχος, Νίκου Πέππα -  Ιστορικού, εκδ.οίκος Αφων Κοτζιά, Φωτογραφία:eurohoops.net