Ο ερωτευμένος με την Ελλάδα ποιητής Γεώργιος Δροσίνης στην υπηρεσία του Μακεδονικού Αγώνα

27/8/2023

Ερωτευμένος με την Ελλάδα, διορατικός πολί­της και ακούραστος εργάτης, προσέφερε πολλά στην πατρίδα μας. Η υπερβολική του σεμνότητα, άφησε στην αφάνεια πολ­λές από τις δραστηριότητές του, που ήταν σημαντικές για την πορεία του Έθνους. Και της Μακεδονίας μας. 

Η εποχή που έζησε ο Δροσίνης ήταν μια εποχή πολυτάρα­χη, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για όλο τον κόσμο. Για τον τόπο μας βέβαια ιδιαίτερα, ήταν μια εποχή με πολλές διακυ­μάνσεις και δυσκολίες, οικονομικές και άλλες. Μετά την επα­νάσταση του ‘21, κατεβλήθησαν τεράστιες προσπάθειες για να μπορέσει η χώρα μας να σταθεί στα πόδια της.

Η τύχη έταξε στον Δροσίνη να ζήσει από τη βασιλεία του Όθωνα μέχρι και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Έζησε τα πρώτα πολιτικοοικονομικά προβλήματα και τις συνεχείς εμπόλεμες καταστάσεις. Ερωτευμένος με την Ελλάδα, διορατικός πολί­της και ακούραστος εργάτης, προσέφερε πολλά στην πατρίδα μας. Η υπερβολική του σεμνότητα, άφησε στην αφάνεια πολ­λές από τις δραστηριότητές του, που ήταν σημαντικές για την πορεία του Έθνους.

Εμείς θέλοντας να τις προβάλουμε σήμερα, θα θίξουμε την προσφορά του στον Μακεδονικό Αγώνα. Στα «Σκόρπια Φύλ­λα της Ζωής μου» και συγκεκριμένα στο Β' τόμο, σελ. 156, ο Δροσίνης αναφέρει τον Παύλο Μελά και την προσφορά του στο Μακεδονικό Αγώνα, που συντάραξε για πολλά χρόνια τη χώρα μας.

Όλα όσα συνέβησαν στο τέλος του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου, για την απελευθέρωση της Βόρειας Ελλάδας, γεγονότα που πήραν τον τίτλο «Μακεδονικός Αγώνας», θα προσπαθήσω όσο πιο περιληπτικά να τα εξιστορήσω, ανατρέ­χοντας στην ιστορία της εποχής εκείνης.

Κατ' αρχήν δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τότε η Μακεδονία, η Θράκη και μέρος της Ηπείρου και της Θεσσαλίας ήταν ακόμη κάτω από τον τουρκικό ζυγό.

Η ρωσική πολιτική από τις αρχές του 18ου αιώνα, είχε ακολουθήσει με ακούραστη επιμονή το πρόγραμμά της, να βγει στο Αιγαίο. Η επίμονη προσπάθειά της ήταν να διαμορ­φώσει από το ενα και από το άλλο μέρος του Αιγαίου, όπως και στην κοιλάδα του Έβρου, πληθυσμούς με σλαβική εθνική συνείδηση, με σκοπό να τους μεταχειριστεί πρωτοπόρους στην κάθοδό της προς τη θάλασσα.

Από το 1845 συγκροτήθηκε, για την πραγματοποίηση του σκοπού αυτού, το Πανσλαβικό Κομιτάτο στη Μόσχα. Αυτό το Κομιτάτο δούλευε προς δύο κατευθύνσεις. Στο εσωτερικό της Ρωσίας, προσπαθώντας να κερδίσει όσο μπορούσε περισσότε­ρους οπαδούς της πανσλαβικής ιδέας και στην Ευρώπη με εθνογραφικούς πλαστούς χάρτες και με βιβλία που καλλιερ­γούσαν την εντύπωση ότι η Μακεδονία και η Θράκη είναι χώ­ρες σλαβικές. Η οργάνωση του σχεδίου ήταν άψογη. Τόσο κα­λά είχαν δουλέψει, που στα επίσημα χαρτογραφικά καταστή­ματα της Γερμανίας αναπαρήγαγαν αυτούς τους χάρτες, της πανσλαβικής προπαγάνδας και τους αγόραζε ακόμα και η Ελ­λάδα για τα σχολεία του Κράτους.

Από την άλλη μεριά, το Πανσλαβικό Κομιτάτο έστελνε πράκτορες στη Βουλγαρία, με σκοπό να δημιουργήσει στους Βουλγάρους εθνική σλαβική συνείδηση και με κατάλληλη πολιτική προσπάθησε να εμφυσήσει μίσος εναντίον του ελληνισμού. Το κατάφερε με τη δημιουργία εκκλησιαστικού σχίσμα­τος, που απέσπασε τους Βουλγάρους από το Πατριαρχείο της Πόλης και με πολλές υποτροφίες βουλγαροπαίδων στην Πε­τρούπολη και στην Μόσχα έπλασε μια φανατισμένη νέα γενιά με τα ιδεώδη του πανσλαβισμού. Έτσι, ενώ πριν Βούλγαροι και Έλληνες ζούσαν συσπειρωμένοι έναντι του κοινού τουρκι­κού εχθρού τους, κατάφερε η Ρωσία να τους χωρίσει με μίσος αγεφύρωτο.

Από τότε άρχισε στη Μακεδονία ο φυλετικός ανταγωνι­σμός, ο οποίος στην αρχή γινόταν με ειρηνικά μέσα. Συγκροτήθηκε στη Πετρούπολη ένα καινούριο συνωμοτικό Κομιτάτο με το όνομα «Αγαθοεργός Εταιρεία» που έκανε εράνους, μάζευε τεράστια χρηματικά ποσά και, τα έστελνε στη Μακεδονία σε παπάδες και δασκάλους. Αυτοί εκμεταλλευόμενοι τις αιώνιες κοινοτικές φαγομάρες των Ελλήνων και τα παράπονά τους εναντίον των δεσποτάδων, τους έπαιρναν με το μέρος τους, δίνοντας χρήματα και μοιράζοντας υποσχέσεις.

Σιγά-σιγά οι Έλληνες προεστοί της Μακεδονίας άρχισαν ν' ανησυχούν και να αντιδρούν σ’ αυτή τη προπαγάνδα. Έτσι η «Αγαθοεργός Εταιρεία» άφησε τα ειρηνικά μέσα και προχώρησε σε δολοφονίες. Ο ένας ύστερα από τον άλλον άρχισαν να σκοτώνονται από το μαχαίρι των «Αγαθοεργών», οι προεστοί των Σερρών.

Ήταν η ώρα για άμεση δράση. Στην Αθήνα κινητοποιήθη­καν νεαροί αξιωματικοί και συστάθηκε η «Εθνική Εταιρεία». Ήταν μία ισχυρή παραπολιτική οργάνωση στην οποία προ­σχώρησαν εκτός των στρατιωτικών, διαπρεπή μέλη της ελληνι­κής κοινωνίας και χιλιάδες απλοί Έλληνες. Ένα από τα πλέον δραστήρια μέλη της υπήρξε ο Παύλος Μελάς.

Ο Γεώργιος Δροσίνης στα «Σκόρπια Φύλλα της Ζωής μου» γράφει:

«Ένα πρωί ο Παύλος Μελάς ήρθε στην «Εστία». Η φωνή του έτρεμε από συγκίνηση ενώ μου διάβαζε τα άρθρα τού κα­ταστατικού της «Εθνικής Εταιρείας»: Να διατεθούν όλες οι υλικές και ηθικές δυνάμεις προς επιτυχία του σκοπού της Εται­ρείας, παραμερίζοντας κάθε άλλη υποχρέωση και καταστέλλο­ντας κάθε άλλο αίσθημα εκτός από αυτό της αγάπης προς την πατρίδα. Η Μακεδονία κινδυνεύει από τη βουλγαρική επιδρο­μή και πρέπει να την σώσουμε. Στους Βουλγάρους κομιτατζήδες πρέπει να αντιτάξουμε Έλληνες Μακεδονομάχους.

Για την Ήπειρο δεν είχαν καμμίαν ανησυχία και δεν ήταν ανάγκη να στείλουμε στρατό· θα περιοριζόμασταν να τονί­σουμε με την αρθρογραφία τα αδιαφιλονίκητα δικαιώματά μας μια και η περιοχή αυτή εθεωρείτο από όλους μέρος της καρδιάς της Ελλάδας. Ύστερα από 2-3 εβδομάδες, όλο το συν­τακτικό προσωπικό της εφημερίδας «Εστία» είχε δώσει τον όρκο της «Εθνικής Εταιρείας».

Στις 27 Μαρτίου 1897 τρεις χιλιάδες ένοπλοι που είχαν ορ­γανωθεί από την «Εθνική Εταιρεία» εισέβαλαν στη Μακεδο­νία καταδιώκοντας τις ασθενείς τουρκικές φρουρές. Στη συνέ­χεια, τα ελληνικά τμήματα κτυπήθηκαν από τμήματα τού τα­κτικού τουρκικού στρατού, διασκορπίσθηκαν και επέστρεψαν στο ελληνικό έδαφος.

Η ενέργεια αυτή προκάλεσε την οργή των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και χαρακτηρίσθηκε ως ανειλικρινής πράξη. Είχε όμως ήδη δημιουργηθεί μια πολεμική ατμόσφαιρα, που οδή­γησε στον ατυχή για τους Έλληνες πόλεμο του 1897. Η ήττα της Ελλάδας αναθάρρησε τους Βουλγάρους. Το βουλγαρικό κομιτάτο μπήκε κάτω από την άμεση προστασία του επίσημου βουλγαρικού κράτους και δύο - δύο στέλνονταν οι δολοφόνοι από τη Σόφια στη Μακεδονία· δύο για κάθε Έλληνα που είχε προκηρυχθεί.

Το Κομιτάτο δρα με το απατηλό σύνθημα «Η Μακεδονία στους Μακεδόνες». Το σύνθημα προπαγανδίζεται και στην Ευρώπη. Ο σφαγιαζόμενος Ελληνισμός παρουσιάζεται από τις πουλημένες ευρωπαϊκές εφημερίδες «σαν αντιδραστικός» εναντίον της λευτεριάς της Μακεδονίας και οι σφαγείς του σαν ήρωες και ελευθερωτές.

Εν τω μεταξύ πλήθος συμμοριών, στρατιωτικά οργανωμέ­νων με αξιωματικούς του βουλγαρικού στρατού, πλημμυρί­ζουν τη Μακεδονία. Ο Ελληνισμός σφαγιάζεται χωρίς έλεος και η βουλγαρική κυβέρνηση αρχίζει την ευρωπαϊκή της προ­παγάνδα παρουσιάζοντας στα έθνη τη Μακεδονία ως Βουλγα­ρική. Ο Μακεδονικός Ελληνισμός των δύο μεγάλων νομών του Μοναστηρίου και της Θεσσαλονίκης ζούσε κάτω από την τρο­μοκρατία των βουλγάρων που στη συνέχεια άρχισαν να περισφίγγουν τη Βέρροια,τη Νάουσα και τη Καστοριά.

Τότε ξύπνησε επιτέλους η Ελλάδα. Ιδρύεται το Ελληνικό Μακεδονικό Κομιτάτο, που με άξιους αξιωματικούς και εύ­στοχες ενέργειες στηρίζει το Μακεδονικό Αγώνα και λογίζεται, αναμφισβήτητα, μια από τις μεγάλες δόξες του ελληνικού στρατού. Αξιωματικοί και υπαξιωματικοί όλων των όπλων οδήγησαν τα σώματα που ξεχύθηκαν να πολεμήσουν στήθος με στήθος, εναντίον των Βουλγάρων σφαγιαστών. Ο Παύλος Μελάς υπήρξε ένας από τους τέσσερις αξιωματικούς που η Κυβέρνηση Θεοτόκη αποφάσισε στις αρχές του 1904 να στείλει οργανωτές του αγώνα, στη Μακεδονία.

Στις 13 Οκτωβρίου 1904, ο Μελάς με το ψευδώνυμο Μίκης Ζέζας, ψευδώνυμο που πήρε από τα ονόματα των παιδιών του, Μίκης ο γιος του και Ζέζα η κόρη του, περνά τα σύνορα της ελεύθερης Ελλάδας και ύστερα από ταλαιπωρίες και νυκτερι­νές πεζοπορίες, περνάει τον Αλιάκμονα. Εκεί συνειδητοποιεί ότι,ό,τι έγινε με βία δεν μπορούσε να διορθωθεί παρά μόνο με βία. Η τακτική ήταν να ενισχυθούν τα χωριά με ομάδες ντό­πιων, για την αυτοάμυνά τους. Παράλληλα, σώματα καλά οργανωμένα από την ελεύθερη Ελλάδα έκαναν συχνές εμφανί­σεις στα χωριά, για να τονώσουν το ηθικό των κατοίκων. Ο Μελάς προχωρεί από χωριό σε χωριό και οργανώνει ομάδες για την τοπική άμυνα. Στις 13 Οκτωβρίου πλησιάζοντας στα Στάτιστα, τον έπιασε δυνατή βροχή και βρήκε καταφύγιο μέσα στο χωριό για να στεγνώσουν οι άντρες του. Την άλλη μέρα τον ειδοποίησαν, ότι είδαν στρατό, να έρχεται από κοντινό χωριό (Κονοπλάτι). Ειδοποιήθηκαν αμέσως οι άνδρες να είναι έτοι­μοι, αλλά να μην κουνηθεί κανείς. Το τουρκικό απόσπασμα εί­χε ειδοποιηθεί από τον κομιτατζή Μήτρο Βλάχο ότι δήθεν στο χωριό κρυβόταν ο αρχηγός των Βουλγάρων κομιτατζήδων. Μια ομάδα του τουρκικού στρατού πλησίασε το σπίτι που κρυβόταν ο Μελάς με τέσσερα παλικάρια του. Άρχισαν να κτυπούν τη πόρτα με τους υποκόπανους των όπλων. Τότε ο Μελάς σήκωσε το τουφέκι του και πυροβόλησε· άρχισαν όλοι να πυροβολούν. Ο Μελάς, κοντά στην πόρτα, κοίταζε από μια χαραμάδα έναν τούρκο στρατιώτη που πλησίαζε. Τον πυροβό­λησε. Άρχισε να νυχτώνει, όταν ένα από τα παλικάρια βγήκε έξω να δει τον σκοτωμένο. Βγήκε και ο Μελάς. Τότε ακούστη­κε ένας πυροβολισμός και ο Μελάς γύρισε πίσω λέγοντας «στη μέση με πήρε παιδιά». 

Μπήκε μέσα, κάθισε, φώναξε το πρω­τοπαλίκαρο του τον Πύρζα, έβγαλε το σταυρό από το λαιμό του και του τον έδωσε: «Το σταυρό να τον δώσεις στη γυναίκα μου και το τουφέκι μου στο Μίκη,το γιο μου. Να τους πεις, ότι το καθήκον μου το έκαμα». Στις 7.30 ξεψύχησε μέσα σε φρι­κτούς πόνους. Ο Πύρζας πήρε τα χαρτιά και τα πράγματα τού Μελά αφήνοντας το σώμα στη φροντίδα των χωρικών που το έθαψαν. Λίγες μέρες αργότερα, έστειλαν τον Ντίνα να πάρει το σώμα. Την ώρα όμως της εκταφής φάνηκαν Τούρκοι στρα­τιώτες, οπότε το παλικάρι τού έκοψε βιαστικά το κεφάλι, το έβαλε σ' ένα σακίδιο και το πήγε στο Πισοδέρι. Ο παπά-Σταύρος Τσάμης το έθαψε με όλες τις τιμές στο παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής, εμπρός από την Ωραία Πύλη. Οι Τούρκοι πήραν το ακέφαλο σώμα και το έφεραν στην Καστοριά. Ο Δε­σπότης Γερμανός Καραβαγγέλης με μεγάλη επιμονή το ζήτησε να το ενταφιάσει. Κατόρθωσε να του το παραδώσουν την άλ­λη μέρα, Κυριακή, πριν τον Όρθρο, το έθαψε στο Ναό των Τα­ξιαρχών απέναντι από τη Μητρόπολη Καστοριάς.

Η θυσία του Μελά είχε πετύχει όσο καμιά άλλη δύναμη. Έδειξε στο κόσμο ολόκληρο πως ο Ελληνισμός έξω από τα όρια του μικρού βασιλείου του, δεν είχε χαθεί.

Με όλες τις ενέδρες και τις παγίδες, οι Βούλγαροι δεν μπόρεσαν να αναχαιτίσουν τα ελληνικά σώματα. Νικημένοι φεύγανε από παντού. Και τότε παρακίνησαν εναντίον των Ελ­λήνων τον τούρκικο στρατό. Οι Βούλγαροι αποτραβιούνταν από την ένοπλη δράση για να αφήσουν τα ελληνικά σώματα σε σκληρό και άνισο αγώνα με το τουρκικό στρατό. Για την στρα­τιωτική υπεροχή των ελληνικών σωμάτων δεν υπάρχει αμφιβο­λία. Οφείλεται στην ικανότητα των αρχηγών και στον εθελο­ντισμό όλων εκείνων που έλαβαν μέρος στον αγώνα. Η συμβο­λή εθελοντών από όλη την Ελλάδα, ιδιαίτερα των Κρητών, ήταν σημαντική. Τίποτα όμως δεν θα είχε γίνει χωρίς τη θέληση και την αυτοθυσία των ντόπιων της Μακεδονίας.

Το τέλος σ' αυτό τον αγώνα το έφερε, τον Ιούλιο του 1908, το κίνημα των Νεότουρκων, κατά του Σουλτάνου. Σε μια τέ­τοια εποχή έζησε ο Δροσίνης και όχι μόνο. Όλος ο αιώνας υπήρξε πολυτάραχος για την Ελλάδα. Πόλεμοι και καθεστωτικές αλλαγές βρίσκονταν στο στόχαστρο της καθημερινότη­τας. Μα η αγάπη του για την Ελλάδα άσβεστη δάδα έκαιγε στην καρδιά του. Με τις προσπάθειές του για πολιτιστική ανα­μόρφωση του κράτους έφερε καταπληκτικά αποτελέσματα.

Ο πατριωτισμός του αναμφισβήτητος. Νεαρός φοιτητής ακόμα, στη Γερμανία, στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας, έγραψε το περίφημο ποίημα «Χώμα Ελληνικό», μέσα σε μια μέρα, σαν κάποιος να του το υπαγόρευε.

Ναι! Γεώργιε Δροσίνη, κάποιος σου το υπαγόρευσε αυτό το ποίημα κι αυτός ήταν το Πάθος για την Ελλάδα. Αυτό που έχουμε όλοι οι Έλληνες μέσα στο αίμα μας και σ' όλες τις δύ­σκολες στιγμές φουντώνει και ξεχύνεται ακράτητο για να υπερασπίσουμε το Χώμα το Ελληνικό.

Υ.Γ. Την θέση του Μελά στην αρχηγία της Δυτικής Μακε­δονίας πήρε ο φίλος και συνάδελφος του, Γ. Κατεχάκης με το ψευδώνυμο Καπετάν Ρουβάς με υπαρχηγό του τον Παύλο Γρυπάρη.

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Το πνεύμα της Μακεδονίας

ακολουθεί ακόμα να σκιαγραφεί

στο χάρτη της παγκοσμιότητας

τη γη του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου.

Απλώνεται, όπως ένα σύννεφο κατάλευκο

κι αρμενίζει επάνω

από στεριές και πέλαγα, ραντίζοντας

με άνθη της ασημένιας βροχής τον κόσμο.

Ποιος να το αρνηθεί αυτό το πνεύμα,

χωρίς να χαλάσει την αρμονία,

μέσα στο χρόνο των Ελληνικών αιώνων!...

Ο Γ. Δροσίνης με το κύρος του και μέσα από την εφημερίδα του Εστία προσέφερε πολλά στον Μακεδονικό Αγώνα. Το ανωτέρω κείμενο είναι από ομιλία της ΜΑΡΩΣ ΖΑΧΑΡΑΚΗ, ιδρυτικού μέλους του Συλλόγου και Εφόρου του Λυκείου των Ελληνίδων. Πηγή