19 Φεβρουαρίου 1878: Προσωρινή Επαναστατική Κυβέρνηση Λιτοχώρου - Οι Μακεδόνες δεν αντέχουν πια την σκλαβιά

 
19/2/2024

Βήμα-βήμα οργανώνονταν οι Επαναστάτες της Μακεδονίας. Δεν είχαν συμμάχους, δεν είχαν βοήθεια, είχαν όμως πίστη και πάθος για την απελευθέρωση της αλεξανδρινής γης! 

Ο λοχαγός Κοσμάς Δουμπιώτης από την Χαλκιδική μαζί με εξακόσιους περίπου Μακεδόνες από την ελεύθερη Ελλάδα, την νύχτα της 15ης Φεβρουαρίου του 1878, αποβιβάστηκαν στην θέση Πλάκα του Λιτοχώρου. Εκεί, οι Έλληνες τους υποδέχθηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό. 

Ο Δουμπιώτης αμέσως εγκατέστησε στο Λιτόχωρο το αρχηγείο του και έδωσε όπλα στους κατοίκους. Ήταν πολλοί οι Έλληνες που συσπειρώθηκαν γύρω του, γιατί όλοι πια διψούσαν για την Απελευθέρωση της Μακεδονίας, η οποία, κινδύνευε σοβαρά, ειδικά μετά την συνθήκη του Αγίου Στεφάνου που υπογράφηκε στις 19 Φεβρουαρίου 1878, βάσει της οποίας ιδρυόταν "Αυτόνομος Ηγεμονία της Βουλγαρίας". 

Την ίδια μέρα λοιπόν, 19 Φεβρουαρίου 1878, στο Λιτόχωρο, ως απάντηση στην ανωτέρω συνθήκη, σχηματίστηκε επαναστατική κυβέρνηση με πρόεδρο τον πρόκριτο του Λιτοχώρου Ευάγγελο Κοροβάγκο και μέλη τους γιατρούς Αθ. Αστερίου και Γ. Ζαχαριάσδη, τον ιερομόναχο Νικηφόρο, τον ιερέα Αθ. Γεωργίου και τους Ι. Βεργίδη και Ι. Νικολάου. 

Την επόμενη ημέρα, ο οπλαρχηγός του Ολύμπου Ευάγγελος Χοστέβας με 300 άνδρες, εξόντωσε την φρουρά του Κολινδρού και κατέλαβε την οχυρή αυτή κωμόπολη της Πιερίας. 

Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή η εξέγερση της Μακεδονίας οφειλόταν στον πρωταγωνιστικό ρόλο του φλογερού Μητροπολίτη Κίτρους Νικόλαο, ο οποίος, λίγες μέρες μετά, στις 22 Φεβρουαρίου, κήρυξε επίσημα την επανάσταση στον Κολινδρό. Αυτός ο Μητροπολίτης έγινε ο πνευματικός ηγέτης αυτού του Απελευθερωτικού Αγώνα. 

Η κυβέρνηση του Λιτοχώρου έστειλε την παρακάτω ιστορική Διακήρυξη στις Μεγάλες Δυνάμεις: 

Προς 

τας κυβερνήσεις των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων

Τα πολυχρόνια δεινά, τα οποία επεκτάθηκαν επ΄ εσχάτων, ηνάγκασαν τους κατοίκους της Μακεδονίας να δράξωνται των όπλων, όπως προστατεύσωσι την ζωήν, την τιμήν και την ιδιοκτησίαν εαυτών. 

Συνελθόντες σήμερον οι αντιπρόσωποι των διαφόρων κοινοτήτων της Μακεδονίας κατέλυσαν την τυραννικήν εξουσίαν του σουλτάνου, ανεκήρυξαν την ένωσιν της Μακεδονίας μετά της μητρός Ελλάδος και εξελέξαντο ημάς, όπως σχηματίσωμεν την προσωρινήν Κυβέρνησιν της επαναστάσεως...

Πεποίθαμεν ότι η περί του μέλλοντος της Ανατολής μέριμνα των ευρωπαϊκών δυνάμεων θέλει επεκταθή και εφ΄ ολοκλήρου της Μακεδονίας, η οποία είναι έτοιμη υπέρ της ελευθερίας της και υπέρ της μετά της μητρός Ελλάδος ενώσεώς της να παραδοθή εις το πυρ και τον όλεθρον, εάν είναι ανάγκη, ή να εξακολουθή δουλεύουσα...

Δια τούτο ηναγκάσθημεν να καταφύγωμεν εις τα όπλα, ίνα αποθάνωμεν τουλάχιστον ως άνθρωποι και Έλληνες, εάν δεν μας επιτραπή να ζήσωμεν ως άνθρωποι λογικοί και ελεύθεροι. 

Εν Λιτοχώρω Ολύμπου τη 19 Φεβρουαρίου 1878

Η προσωρινή Κυβέρνησις της Μακεδονίας

Ευ. Καραβάγκος, πρόεδρος

Α. Αστερίου, Γ. Ζαχαριάδης,

ιερομόναχος της Μ. Πέτρας Νικηφόρος

παπα-Αθανάσιος Γεωργίου, Ι. Βεργίδης, Γ. Νικολάου