Μακεδονομάχος Μιχάλης Αναγνωστάκος: Τραυματίστηκε, αρρώστησε στην λίμνη των Γιαννιτσών, αλλά δεν σταμάτησε να πολεμά για την Απελευθέρωση της Μακεδονίας μας

Ο Μακεδονομάχος Μιχάλης Αναγνωστάκος μεταμφιεσμένος σε ιερέα

23/2/2024

Μιχάλης Αναγνωστάκος ή Καπετάν Ματαπάς: Μικρόσωμος, αεικίνητος, πολυμήχανος! Ακόμα και άρρωστος καταδίωκε τους εχθρούς της Μακεδονίας μας. Πότε ντυνόταν παπάς, πότε ψαράς!...

Οι Μανιάτες έδειξαν τον πατριωτισμό τους με την έντονη παρουσία τους και στον Μακεδονικό Αγώνα. Πολλοί αξιωματικοί του στρατού ακόμα και εθελοντές άφησαν την σιγουριά του τόπου τους για το εθνικό συμφέρον και δίκαιο. Ένας από αυτούς ήταν και ο Μιχάλης Αναγνωστάκος. Ακολουθεί η ιστορία του:

Ο Μιχάλης Αναγνωστάκος από τη Χαριά του Πύργου Διρού, ήταν Ανθυπολοχαγός Πυροβολικού του Ελληνικού Στρατού και τον Απρίλιο του 1905 εστάλη από το Μακεδονικό Κομιτάτο στη Κεντρική Μακεδονία με διερευνητική αποστολή, αφού οι κομιτατζήδες τρομοκρατούσαν και πίεζαν τον εκεί Ελληνικό πληθυσμό.

Διέσχισε τη κεντρική Μακεδονία ως ζωέμπορος, μελέτησε και ερεύνησε τη κατάσταση και ίδρυσε μικρούς πυρήνες εθνικής άμυνας σε διάφορα χωριά. Επειδή διαπίστωσε ότι μόνο ενόπλως υπήρχε η δυνατότητα βελτίωσης της κατάστασης, ζήτησε και ανέλαβε αρχηγός εθελοντικού σώματος στη περιφέρεια Λαγκαδά, ως καπετάν Ματαπάς.

Έδρασε ως καπετάν Ματαπάς ή Παπαχρήστος της μονής Όσσιανης στη Γευγελή ή ψαράς της λίμνης των Γιαννιτσών. Στη Κεντρική Μακεδονία είναι το πρώτο Ελληνικό αντάρτικο σώμα που άρχισε δράση και αποτελείτο από έμπειρους πολεμιστές στη πλειοψηφία τους Μανιάτες, μεταξύ των οποίων ήταν και ο συγγενής του Σταμάτης Σαμπατάκος.

Έφθασε στη Μακεδονία με ιστιοφόρο, κοντά στη Ποτίδαια Χαλκιδικής και από εκεί κινήθηκε μέσω Βάβδου – Βασιλικών και έφθασε στη περιοχή του Λαγκαδά, όπου άρχισε να οργανώνει τα χωριά και να εξουδετερώνει πράκτορες της Βουλγαρικής προπαγάνδας. Είχε ως βάση τα περίχωρα της Μπάλτσας (Μελισσοχώρι) με αποστολή τη διάνοιξη των επικοινωνιών από τη Θεσσαλονίκη προς Γευγελή.

Λόγω της εξαιρετικής δράσης του οι Τούρκοι έλαβαν έκτατα στρατιωτικά μέτρα και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι υπέστη θλάση στο πόδι του, μετατέθηκε από το Λαγκαδά και μεταμφιέστηκε σε παπά με το ψευδώνυμο Παπά Χρήστος. Εγκαταστάθηκε στη Μονή Αρχαγγέλου Όσσιανης στη Γευγελή, όπου εργαζόταν με το Ευαγγέλιο και το όπλο κάτω από το ράσο για τον Εθνικό σκοπό, οργανώνοντας τις περιοχές της Γουμένιτσας και Καράτζοβας.

Οι μακεδονομάχοι καπετάν Γκόγκος (αριστερά), Καπετάν Ματαπάς (στο κέντρο) και καπετάν Στρεμπίνας (δεξιά), στους πρόποδες του Ολύμπου.

Τον Ιανουάριο του 1906 λαμβάνει εντολές και μεταβαίνει στη λίμνη των Γιαννιτσών όπου παρέμεινε μέχρι τον Ιούλιο. Οι συνεχείς μάχες του με τους κομιτατζήδες είναι θρυλικές και κατορθώνει να κατασκευάσει τη πρώτη Ελληνική καλύβα εντός της λίμνης, όπου ήδη είχαν εγκατασταθεί και εξαπλωθεί οι κομιτατζήδες. Βοηθούμενος από τον Μανιάτη υπαρχηγό του καπετάν Παναγιώτη (Παναγιώτης Παπατσανετέας) κατασκευάστηκαν και άλλες τις οποίες χρησιμοποιούσαν ως ασφαλή κρησφύγετα και ως βάση για τις επιδρομές που πραγματοποιούσαν, με αποτέλεσμα το περιορισμό της δράσης των αντιπάλων.

Το 1906 το Γενικό Προξενείο Θεσσαλονίκης οργανώνει σχέδιο εξουδετέρωσης της Ρουμανικής προπαγάνδας, στο διαμέρισμα Ολύμπου – Πιερρίων, η οποία είχε εξαπλωθεί σημαντικά, ειδικά στο τομέα των Σχολείων, λόγω της παραμονής αρκετών Κουτσοβλάχων και δραστήριων Ρουμάνων πρακτόρων, τους οποίους βοηθούσαν οι Τούρκοι και το Βουλγαρικό κομιτάτο.

Η υλοποίηση του σχεδίου ανατέθηκε στο καπετάν Ματαπά, τον οποίο ανακάλεσε από τη λίμνη των Γιαννιτσών, όπου οι κακουχίες της ζωής του βάλτου και οι κακοήθεις πυρετοί είχαν κλονίσει την υγεία του. Αναλαμβάνοντας την αρχηγία του σώματος Ολύμπου – Πιερρίων, από τον Οκτώβριο του 1906 μέχρι το Σεπτέμβριο του 1907, καταπολέμησε τη ληστεία, διέλυσε τη Ρουμανική προπαγάνδα, επανέφερε στην Ορθοδοξία τους παρασυρθέντες, οργάνωσε τα χωριά, συγκρότησε επιτροπές από ντόπιο πληθυσμό και ανταποκρίθηκε στην αποστολή του.

Ήταν μικρόσωμος, μεγάλος οργανωτής, πολυμήχανος και αεικίνητος, με σιδερένια θέληση αφού παρ’ όλο το τραυματισμό του και τη κλονισμένη υγεία του από τη παραμονή του στη λίμνη των Γιαννιτσών συνέχιζε τις μάχες στη λίμνη, στον Όλυμπο και στη Χαλκιδική. Κατά τη τετραετή παραμονή του εξόντωσε τους Ζαλτάν και Άγγελ Πέϊο, οι οποίοι ήταν οι ισχυρότεροι παράγοντες του Βουλγαρικού κομιτάτου, ενώ ξεκαθάρισε και τη περιφέρεια της Μονής Πέτρας, από διάφορους κομιτατζήδες που εμφανίζονταν ως εργάτες και χωρικοί.

 

 Οι χωρικοί της Μακεδονίας παραστατικώτατα απεικόνισαν τη δράση του με τα κάτωθι έμμετρα:

Τι είν’ αυτός ο Ματαπάς
τον ευρίσκεις όπου πας
Πότε γίνεται παπάς
Πότ’ αντάρτης και ψαράς!

Στέρνουν γράμματα οι Βουργάροι
– Ματαπά μου παλλικάρι,
να μας δώσετε την πόλη
τι θα σκοτωθείτε όλοι!…

– ‘Γω την πόλη δεν αφήνου
τα κλειδιά δεν παραδίνου…
και με λένε Ματαπά
για κοπχιάστε κατά ‘πα!…

 ΠΗΓΕΣ

1. Μακεδονικός Αγών, Τσάμης, σελ. 297
2. Φ. Κοντογούρης προς ΥΠ.ΕΞ. 23.08.1907 Αρχείο Υπ. Εξωτερικών
3. http://www.mani.org.gr/istor/mak/matapas_anagnostakos.htm
4. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC%CE%BD_%CE%9C%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%80%CE%AC%CF%8
5. Ε ΙΣΤΟΡΙΚΑ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ η περιπέτεια ενός ονόματος» Ελευθεροτυπία Φεβρουάριος 2011 & maniatika.wordpress.com