Αικατερίνη Καραγιαννοπούλου - Μαγκανάρη: Πώς και γιατί θάψαμε ζωντανό τον Μακεδονομάχο Σπυρομήλιο! Συγκλονιστικό ντοκουμέντο!

Η Αικατερίνη Καραγιαννοπούλου-Μαγκανάρη (με το μεγάλο καπέλο), ο πατέρας της, τ΄ αδέλφια και μια μικρή γειτονοπούλα (Φωτ. οικογενειακού αρχείου). 

7/7/2024

Η Αικατερίνη Καραγιαννοπούλου - Μαγκανάρη είναι μία σημαντική ηρωίδα του Μακεδονικού Αγώνα, η οποία έζησε επίσης μοναδικές ιστορικές στιγμές κοντά σε άνδρες που έδωσαν την ζωή τους για την Απελευθέρωσή μας! Με συγκλονιστικό τρόπο αφηγείται γιατί αναγκάστηκαν να θάψουν ζωντανό την ήρωα Σπυρομήλιο!

Γεννημένη το 1893 στη Νάουσα, κόρη του λεβεντοπαπά Μακεδονομάχου παπα-Γιώργη Καραγιαννοπούλου, εφημέριου στον μητροπολιτικό ναό Μεταμορφώσεως, ήταν μικρό κορίτσι όταν κηρύχτηκε ο Μακεδονικός Αγώνας. Μα καθώς ήταν εξαιρετικά αναπτυγμένη στο σώμα και κυρίως στο μυαλό, αφού είχε επωμισθεί ευθύνη μητέρας για τα μικρότερα ορφανά της αδέλφια Ελισάβετ και Σταύρο, κι ακόμα καθώς ήταν θαρραλέα, ενθουσιώδης και ριψοκίνδυνη σαν τον πατέρα της, προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες, κακοπάθηκε από τους τούρκους, αλλά και τιμήθηκε από την πατρίδα. 

Αν λάβει κανείς υπ΄ όψιν την παιδική της ηλικία, το έργο της υπήρξε πραγματικά συγκινητικό. Με αυταπάρνηση έφερνε σε πέρας δύσκολες αποστολές και συχνά έφτανε ως τα κρησφύγετα των ανταρτών για να τους βοηθήσει. Η ίδια σε χειρόγραφα βιογραφικά της σημειώματα, που έθεσε στη διάθεσή μας η εγγονή της ιατρός κ. Μαρία Σεΐζη, γράφει μεταξύ άλλων: 

"Ο γιατρός Θεοδόσιος Χατζηδημήτρης, που εξυπηρέτησε τον αγώνα, μ΄ έμαθε νοσοκόμα γιατί δεν μπορούσε να πηγαίνει κάθε μέρα στους πληγωμένους. Τον υποψιάζονται οι τούρκοι. Εμένα ποιος με λογάριαζε, για πού τραβούσα; Όσες φορές οι πληγές ήταν σοβαρές, φέρναμε και τον γιατρό Χαρισιάδη από τη Σαλονίκη". 

Το πατρικό της σπίτι στη Νάουσα ήταν κατάλυμα των Μακεδονομάχων και κει γίνονταν οι μυστικές τους διαβουλεύσεις. Καθώς δε η ίδια, όντας μυημένη στον αγώνα, έζησε από κοντά αρκετά του γεγονότα, τα χειρόγραφά της αποτελούν ιστορική πηγή.* Μεταφέρουμε μερικά αποσπάσματα:

"Τον Άγρα πρωτογνώρισα στις 28 Οκτωβρίου του 1906. Ήρθε στη Νάουσα με δέκα άντρες από τη λίμνη και κάθησε δέκα μέρες. Στην κάμαρα του πατέρα μου συζητούσε με τον Ρόκκα. Ήταν πολύ ωραίος. Έπειτα πήγε στο Βάλτο".

Σχετικά με τη νοσηλεία και τη φυγάδευση από τη Νάουσα, του τραυματισμένου Σπυρομήλιου στη μεγάλη μάχη του Βλαδόβου, λίγο μετά το Πάσχα του 1906, πληροφορεί:

"...Αρχηγός ήταν ο Σπυρομήλιος με το ψευδώνυμο Μπούας. Ήρθε το 1906 μαζί με τον Μαζαράκη και διακόσιους άντρες. Το Πάσχα κάλεσαν τον πατέρα μου Παπαγιώργη, να τους πάει στα βουνά τρόφιμα. Ήταν κι ο καπετάν Μανόλης Κατσίγαρης εκεί με τα παλληκάρια του κι ο καπετάν Σημανίκας με τα παλληκάρια του. Φάγαν, ήπιαν και γλέντησαν κι ο Παπαγιώργης έφυγε με χαρά μεγάλη.

Έπειτα τα καπετανάτα χώρισαν. Άλλοι πήγαν στο Βλάντοβο, άλλοι στο Αρκουδοχώρι κι άλλοι σε άλλα μέρη. Σκοτώθηκαν τέσσερις Κρητικοί, πληγώθηκε ο Σπυρομήλιος κι έσπασε το πόδι του. Έστειλαν τότε είδηση να παν να τον φέρουν ο Μήδης Γκουρνέτας, ο Παπαγιώργης κι άλλοι Ναουσαίοι. Ήταν και ο καπετάν Γαρέφης. Τον φέραν στη Νάουσα και τον έβαλαν σε σπίτι μοναχικό και τον κοίταζε ο γιατρός Χαρισιάδης από τη Θεσσαλονίκη κι ο γιατρός Χατζηδημήτρης με το Φίλιππα τον φαρμακοποιό. Αλλά το τραύμα του ήταν πολύ βαρύ και δεν μπορούσε να γένει καλά. 

Λοιπόν αποφάσισεν ο πατέρας μου να τον πάει στη Μητρόπολη, για να τον κοιτάζουν ο γιατρός και δύο σύνδεσμοι. Πέρασαν δυο μήνες. Πήραν μυρουδιά οι Τούρκοι και θέλαν να κάμουν έρευνα. Ο Παπαγιώργης με έστειλε να ειδοποιήσω τον δάσκαλο Θεολόγη Τσακμάκη και άλλους μερικούς συνδέσμους. Παίρνουμε το ξυλοκρέββατο από την εκκλησία, όπου κουβαλούσανε τους πεθαμένους, και το φέρνουμε στη Μητρόπολη και βάζουμε μέσα τον Σπυρομήλιο και κόβουμε και λουλούδια και τον παίρνουμε μέσα στην εκκλησία ψάλλοντας. Μερικές γυναίκες γριές τον κλαίγανε. Ο Παπαγιώργης με τους ψάλτες διαβάζει την ακολουθία. Την Μητρόπολη κύκλωσε στρατός μαζί με τον Καϊμακάμη και κάναν μεγάλες έρευνες στη γειτονιά. Η κηδεία εξακολουθεί. Έπειτα τον πήγαν στο νεκροταφείο κι από κει τον φυγάδεψαν". 

Συνεχίζεται - Πηγή: "Η Μακεδόνισσα στο Θρύλο και στην Ιστορία", Έρευνα-Καταγραφή Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη, εκδοτική Θεσσαλονίκης. 

*Από τα χειρόγραφα αυτά ο Γυμνασιάρχης Θεόδωρος Κανελλόπουλος άντλησε πολύτιμες πληροφορίες για τη συγγραφή του βιβλίου του "Καπετάν Άγρας".