28 Αυγούστου 1948, Ελένη Γκατζογιάννη: H ηρωική μάνα που αρνήθηκε να παραδώσει στους κομμουνιστές τα τρία μικρά παιδιά της

28/8/2024

Λια Θεσπρωτίας, 28 Αυγούστου 1948: Η 41χρονη Ελένη Γκατζογιάννη εκτελέστηκε από αριστερούς, οι απόγονοι των οποίων, χρόνια αργότερα, δεν επέτρεψαν την προβολή της ταινίας που βασιζόταν στο βιβλίο που έγραψε ο γιος για την Μάνα του!... 

Η Ελένη Γκατζογιάννη κατάγονταν από το χωριό Λιά της Θεσπρωτίας. Το 1948, το χωριό της είχε μετατραπεί σε προπύργιο των δυνάμεων του «Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας». Ήταν η χρονιά που οι αντάρτες του «ΔΣΕ» αποφάσισαν να στρατολογήσουν τα μεγαλύτερα αγόρια, ενώ σκόπευαν να στείλουν τα μικρότερα σε γειτονικές λαϊκές δημοκρατίες.

Στις 27 Αυγούστου του 1948 η Ελένη Γκατζογιάννη, καταδικάζεται σε θάνατο από “δικαστήριο” του “Δημοκρατικού Στρατού”. Το “έγκλημά” της είναι ότι οργάνωσε την διαφυγή των παιδιών της, της μάνας, της αδελφής και της ανηψιάς της, και άλλων συχωριανών, 20 ατόμων συνολικά, ώστε να μην οδηγηθούν στο Σιδηρούν Παραπέτασμα των σοσιαλιστικών παραδείσων. Εκτελέστηκε την επομένη, 28 Αυγούστου. Ηταν 41 ετών.

Χρόνια αργότερα, ο μοναχογιός της, θα αναζητήσει τους δολοφόνους της μάνας του. Και θα βρει τον Κατή που την καταδίκασε. Δεν θα τον σκοτώσει. Θα γράψει όμως ένα βιβλίο που θα κάνει γνωστή την ιστορία της Ελένης σε 26 γλώσσες σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο.

«Στις 28 Αυγούστου 1948, μια ζεστή αποπνιχτική μέρα, γύρω στις δωδεκάμισι, μερικές χωριάτισσες ζαλωμένες ξύλα κατέβαιναν ένα απόκρημνο μονοπάτι πάνω από το χωριό Λια, έναν οικισμό με σταχτιά λιθόχτιστα σπίτια σε μια βουνοπλαγιά κάτω ακριβώς από τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Όπως οι γυναίκες αντίκρισαν το χωριό στα πόδια τους, απάντησαν μια φριχτή συνοδεία.

Μπροστά και πίσω, κρατώντας τουφέκια, ήσαν κάμποσοι από τους κομμουνιστές αντάρτες, που κατείχαν το χωριό τους τελευταίους εννιά μήνες —ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα συνεχιζόταν. Φρουρούσαν δεκατρείς δεσμώτες, που βάδιζαν για εκτέλεση ξυπόλυτοι, τα πόδια τους μαύρα και πρησμένα από το φάλαγγα. Κάποιος, ανήμπορος από το ξύλο να βαδίσει ή έστω ν’ ανακαθίσει, ήταν δεμένος πάνω σ’ ένα μουλάρι.

Ανάμεσα στους κατάδικους ήσαν και πέντε χωριανοί του Λια: Τρεις άντρες και δύο γυναίκες. Η πιο ηλικιωμένη σκουντούφλαγε με το χαμένο βλέμμα της τρέλας. Ήταν η θεία μου Αλέξω Γκατζογιάννη, πενήντα έξι χρονών. Η νεότερη, με καστανωπά μαλλιά, γαλανά μάτια και ξεσκισμένο λουλακί φουστάνι, έπιασε το βλέμμα από τις συγχωριανές της και κούνησε το κεφάλι της. Ήταν η μάνα μου, Ελένη Γκατζογιάννη, σαράντα ενός χρονών…».

Αγρότισσα, μάνα, ηρωίδα, σύμβολο

Τα τελευταία λόγια της Ελένης Γκατζογιάννη, μιας ηρωϊκής μάνας που αρνείται να παραδώσει στους κομμουνιστές τα τρία μικρά παιδιά της για να μεταφερθούν σε σοβιετικές χώρες. Οι αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος τη βασανίζουν ανηλεώς και την εκτελούν.  

Εκτελέστηκε από τους κατσαπλιάδες του ΔΣΕ - θυσιάστηκε για να σώσει τα παιδιά της από το παιδομάζωμα.

Έγινε βιβλίο και ταινία, που 75 χρόνια μετά τον θανατό της ακόμα δεν τολμά να παίξει είτε δημόσιο είτε ιδιωτικό ελληνικό κανάλι, γιατί άραγε; Άραγε τελικά ποιοί ήταν οι νικητές και ποιοί οι ηττημένοι;

Στην πρεμιέρα στους Ελληνικούς κινηματογράφους στις 20 Μαρτίου 1984, κομμουνιστές και άλλοι αριστεροί, συγκεντρώθηκαν έξω από τους κινηματογράφους και προσπάθησαν να εμποδίσουν την είσοδο των θεατών. Μερικοί προσπάθησαν να εμποδίσουν την προβολή μπλοκάροντας τις μηχανές προβολής και ακόμα σκίζοντας τις οθόνες.

Έξω από τους κινηματογράφους ομάδες νέων άρχισαν να μοιράζουν φυλλάδια και να φωνάζουν συνθήματα κατά της ταινίας, χαρακτηρίζοντάς τη φασιστική. Μάλιστα σημειώθηκαν και αναφέρθηκαν προπηλακισμοί αιθουσαρχών και θεατών, πράγμα που οδήγησε τελικά στη διακοπή της προβολής της στους κινηματογράφους!

Η ταινία χαρακτηρίστηκε από αριστερές παρατάξεις ως «αντικομμουνιστική», «προπαγανδιστική» και «κράχτης της χρεοκοπημένης εθνικοφροσύνης». Ειδικότερα το ΚΚΕ εξέδωσε επίσημη ανακοίνωση, με την οποία καλούσε τους ψηφοφόρους του να εναντιωθούν στην προβολή της «Ελένης». Με ανακοίνωση της η ΚΝΕ, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Τα Νέα» έλεγε ότι η ταινία είναι προσβολή στα όνειρα του λαού και τους αγώνες της νεολαίας και προσπάθεια ενίσχυσης του αντικομμουνισμού στην Ελλάδα! - Πηγή: tideon