Οδυσσέας Ελύτης, 18 Οκτωβρίου 1979 έλαβε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας: Και όμως, οι Έλληνες δεν τον ήξεραν!

18/10/2022

Ο Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996), σαν σήμερα, τον προηγούμενο αιώνα, στις 18 Οκτωβρίου του 1979, έλαβε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Και μπορεί να ήταν και να είναι πάντα, ο ποιητής που με τις λέξεις του μάς μαγεύει, γιατί υψώνει την Ελλάδα μας σε Αθάνατο Θρόνο, οι Έλληνες τότε (και τώρα) αναρωτιόνταν: Ποιος είναι αυτός;

Η εφημερίδα Ελευθεροτυπία στις 18 Οκτωβρίου 1979 έγραψε:

Οι 2 στους 3 δεν τον ήξεραν!

Γκάλοπ στους δρόμους της Αθήνας.
Πόσο γνωστός είναι στον απλό κόσμο ο Οδυσσέας Ελύτης;
Τιμήθηκε δίκαια κατά τη γνώμη τους με το βραβείο Νόμπελ ο Έλληνας ποιητής;

Στα ερωτήματα αυτά θέλησε να δώσει μια απάντηση το γκάλοπ της Ελευθεροτυπίας που έγινε χθες το μεσημέρι σε ανύποπτους διαβάτες. Να οι απαντήσεις που πήραμε:
Σ.Κ. (φοιτήτρια): Δικαιολογημένα έδωσαν το Νόμπελ στον Ελύτη. Είναι ένας μεγάλος ποιητής.
Ι. Γ. (νοικοκυρά): Ελύτης; Ζωγράφος δεν είναι αυτός;
Θ.Μ. (σπουδαστής): Ξέρω ότι είναι πολύ καλός ποιητής. Δεν έχω όμως μελετήσει το έργο του.
Α.Κ. (νοικοκυρά): Α! δεν θυμάμαι καλά. Είναι λογοτέχνης ή συνθέτης.
Γ.Κ. (ιδιωτικός υπάλληλος): Καλλιτέχνης νομίζω πως είναι. Δεν θυμάμαι καλά.
Γ.Κ. (οδηγός ταξί): Άκουσα στο ραδιόφωνο ότι είναι ποιητής και πήρε το Νόμπελ.
Γ.Τ. (δικηγόρος): Είναι ποιητής. Δεν ξέρω αν άξιζε για το Νόμπελ.
Μ.Κ. (ιδ. υπάλληλος): Νομίζω ότι είναι συγγραφέας.
Κ.Σ. (επιπλοποιός): Ελύτης; Δεν ξέρω, ποιος είναι αυτός;
Ν.Κ. (υπάλληλος): Είναι ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους ποιητές. Δίκαια τιμήθηκε με το Νόμπελ.
Μ.Σ. (μοδίστρα): Δεν τον ξέρω. Πρώτη φορά ακούω αυτό το όνομα.
Ε.Π. (δασκάλα): Είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές μας. Τιμή μας που τιμήθηκε με το Νόμπελ.

(Πληροφορίες από dikaiopolis.gr)

 Ο Ελύτης, στην πένα του οποίου οι λέξεις αποκτούσαν ανάσα για να δώσουν πνοή στον Ελληνισμό, είχε πάει στο μέτωπο του πολέμου του 1940 ως ανθυπολοχαγός. Τον Δεκέμβριο του 1940 μετατέθηκε στην ζώνη του πυρός και μετά από έναν χρόνο μεταφέρθηκε με σοβαρό κρούσμα κοιλιακού τύφου στο νοσοκομείο Ιωαννίνων. Αυτός ο Έλληνας δεν θα μπορούσε να αποκλείσει τον πόλεμο από τα ποιήματά του. 

Έγραψε λοιπόν το

ΑΣΜΑ ΗΡΩΙΚΟ ΚΑΙ ΠΕΝΘΙΜΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΑΜΕΝΟ ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ (ΣΤ΄)

 

Ήταν ωραίο παιδί. Την πρώτη μέρα που γεννήθηκε
Σκύψανε τα βουνά της Θράκης να φανεί
Στους ώμους της στεριάς το στάρι που αναγάλλιαζε·
Σκύψανε τα βουνά της Θράκης και το φτύσανε
Mια στο κεφάλι, μια στον κόρφο, μια μέσα στο κλάμα του·
Bγήκαν Ρωμιοί με μπράτσα φοβερά
Kαι το σηκώσαν στου βοριά τα σπάργανα…
Ύστερα οι μέρες τρέξανε, παράβγαν στο λιθάρι
Kαβάλα σε φοραδοπούλες χοροπήδηξαν
Ύστερα κύλησαν Στρυμόνες πρωινοί
Ώσπου κουδούνισαν παντού οι τσιγγάνες ανεμώνες
Kι ήρθαν από της γης τα πέρατα
Oι πελαγίτες οι βοσκοί να παν των φλόκων τα κοπάδια
Eκεί που βαθιανάσαινε μια θαλασσοσπηλιά
Eκεί που μια μεγάλη πέτρα εστέναζε!

Ήταν γερό παιδί·
Tις νύχτες αγκαλιά με τα νεραντζοκόριτσα
Λέρωνε τις μεγάλες φορεσιές των άστρων
Ήταν τόσος ο έρωτας στα σπλάχνα του
Που έπινε μέσα στο κρασί τη γέψη όλης της γης,
Πιάνοντας ύστερα χορό μ’ όλες τις νύφες λεύκες
Ώσπου ν’ ακούσει και να χύσ’ η αυγή το φως μες στα μαλλιά του
H αυγή που μ’ ανοιχτά μπράτσα τον έβρισκε
Στη σέλα δυο μικρών κλαδιών να γρατσουνάει τον ήλιο
Nα βάφει τα λουλούδια
Ή πάλι με στοργή να σιγονανουρίζει
Tις μικρές κουκουβάγιες που ξαγρύπνησαν…
Α τι θυμάρι δυνατό η ανασαιμιά του
Τι χάρτης περηφάνιας το γυμνό του στήθος
Όπου ξεσπούσαν λευτεριά και θάλασσα…

Ήταν γενναίο παιδί.
Με τα θαμπόχρυσα κουμπιά και το πιστόλι του
Mε τον αέρα του άντρα στην περπατηξιά
Kαι με το κράνος του, γυαλιστερό σημάδι
(Φτάσανε τόσο εύκολα μες στο μυαλό
Που δεν εγνώρισε κακό ποτέ του)
Mε τους στρατιώτες του ζερβά δεξιά
Kαι την εκδίκηση της αδικίας μπροστά του
―Φωτιά στην άνομη φωτιά!―
Με το αίμα πάνω από τα φρύδια
Tα βουνά της Αλβανίας βροντήξανε
Ύστερα λιώσαν χιόνι να ξεπλύνουν
Tο κορμί του, σιωπηλό ναυάγιο της αυγής
Kαι το στόμα του, μικρό πουλί ακελάηδιστο
Kαι τα χέρια του, ανοιχτές πλατείες της ερημίας
Βρόντηξαν τα βουνά της Αλβανίας
Δεν έκλαψαν
Γιατί να κλάψουν
Ήταν γενναίο παιδί!