Επιστολή Ι. Δραγούμη: Ξέρεις τι ώρα είναι; Η ώρα που θα βουλιάξει η Μακεδονία, αν δεν αγωνιστούμε γι΄ αυτήν

29/1/2023

Είμαι από τους τελευταίους Έλληνες που βλέπουν τη Μακεδονία με κάποιαν ελπίδα...

Βάλθηκε λοιπόν ο Ίων, με την εθνική εργασία που επιτελούσε στο Μοναστήρι και με το ανακάτωμά του στα ζωντανά μακεδονικά πράγματα, να "πέσει στην καταβόθρα της εθνικής πολιτικής", ν΄ αποτινάξει τις "ψόφιες κυβερνήσεις ή φρόνιμες κυβερνήσεις που μας πλακόνουν και μας καταπλακόνουν με τις ανοησίες τους..." και να πολεμήσει με αληθινή φλόγα τους Βούλγαρους στα πιο αγαπημένα λημέρια της ζωής του, στο Μοναστήρι και στο Περιστέρι, όπου επιθυμούσε να σβήσει η ζωή του. 

Τον Μάρτιο του 1903 έγραφε από το Μοναστήρι στον φίλο του Πέτρο Βλαστό: 

"Καλά κάνεις και θυμάσαι τα σκοτεινά χώματα της Μακεδονίας αλλά δεν πρέπει να με φαντάζεσαι πίνοντας τον καφέ μου στα δέντρα στο Δραγόρι αποκάτω. Δεν έχω ούτε καιρό ούτε διάθεσι να ραχατεύω σαν τους Τούρκους, και μαζύ με τη μοναξιά μου το βράδυ να περνώ τις ώρες χαμένος στην απελπισιά, στα όνειρα ή στο μέθυσμα ή στη δουλειά, δουλειά όχι προξενική μα ελληνική.

Είμαι από τους τελευταίους Έλληνες που βλέπουν τη Μακεδονία με κάποιαν ελπίδα πως μπορεί ακόμη να γίνη ελληνική αν θελήσουμε να θελήσουμε αρκετά δυνατά. Μεις καθόμαστε και ποθούμε πλατωνικά να μας πέση στο στόμα το μήλο. Αν ποθούσαμε δυνατώτερα θα απλόναμε το χέρι. Τώρα κάνουμε κάτι ενέργειες κάπως πιο αληθινές. Θα τα μάθης κάποτε. 

Μα ήθελα κάτι ακόμη μεγαλήτερο, ήθελα συνασπισμό όλων των κοινοτήτων του έξω ελληνισμού, αλληλοβοήθεια και υπεράσπισι γιατί ο κίνδυνος είναι κοντά μας. Φαντάζομαι κάποια πανελλήνια "άμυνα", που να δουλεύη ξεχωριστά από την κυβέρνησι της χώρας μας. Η χώρα μπορεί να κάνη και λάθη. Δεν θα πη πως πρέπει οι περισσότεροι Έλληνες, που ζουν έξω από την Ελλάδα, να μην κάνουν τίποτε και να περιμένουν όλα από την Ελλάδα, και να νομίζουν πως έκαμαν το χρέος τους άμα κατηγόρησαν την ενέργεια της χώρας... είναι η ώρα... η ώρα που μπορούμε να νοιώσουμε -αν μπούμε στο χορό-, να νοιώσουμε για μια στιγμή, τι θα πη ζωή διαφορετική από του καθενός μας, η ζωή της κοινωνίας μας, και πως είναι το καρδιοχτύπι του μεγαλητέρου αυτού ζώου. 

Ξέρεις τι ώρα είναι; Είναι η ώρα που θα βουλιάξη για πάντα ένας πόθος τετρακοσίων χρόνων, το ξανακάμωμα της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Τώρα θα καταλάβουμε που πηγαίνουμε, θα ξεμπερδέψουμε τα βυζαντινά μας όνειρα και θα ξεδιαλύσουμε την καταχνιά που μας σκοτίζει και θα ιδούμε που να οδηγήσουμε το καράβι. Αξίζει τον κόπο να βρεθή κανείς μέσα στον χορό την ώρα τούτη. Είναι δουλειά δύο τριών χρόνων το πολύ. Οι Βούλγαροι δεν εννοούν να σταματήσουν την πρόοδό τους...

Μη νομίζης πως έχω κάθε μέρα τη δύναμι να βλέπω μόνο τούτα. Πόσες φορές είμαι κουρασμένος, και πόσες άλλες φορές με τραβούν πέρα δώθε τα φώτα χίλιων ιδεών του κόσμου. Έχω ανοιχτά τα μάτια μου και λάμπουν γύρω τόσα και τόσα πράγματα". (Απόσπασμα από το βιβλίο: Ίων Δραγούμης, Μαρτύρων και ηρώων αίμα, Κων/νος Βακαλόπουλος, εκδ. Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1991)

Ας προβληματιστούμε με τα λόγια του. Και, όταν νοιώθουμε κουρασμένοι, ας ξεμπερδεύουμε όσο γρήγορα γίνεται με την άρνηση, κι ας αφήνουμε ξανά να γεννιέται η ελπίδα. Η ελπίδα ότι τελικά η προδοσία της Μακεδονίας μας δεν θα περάσει, και τελικά οι ένοχοι θα τιμωρηθούν. Γιατί αυτό το οφείλουμε σε όσους αγωνίστηκαν με αυτοθυσία για την εκδίωξη των σλάβων και των Τούρκων από την Μακεδονία μας.