1878, η Επανάσταση των Μακεδόνων, προπομπός του Μακεδονικού Αγώνα: Ή θα ενωθεί η Μακεδονία με την μητέρα Ελλάδα ή θα πεθάνουμε όλοι


 18/4/2023

Πριν ακόμα ξεσπάσει ο Μακεδονικός Αγώνας, οι Έλληνες, απηυδισμένοι με την κυβέρνηση των Αθηνών και αποφασισμένοι να πεθάνουν για την Απελευθέρωση της Μακεδονίας από τους εχθρούς της, κήρυτταν: Αναγκαστήκαμε να καταφύγουμε στα όπλα, για να αποθάνουμε τουλάχιστον ως άνθρωποι και Έλληνες, αφού δεν μας επιτρέπεται να ζήσουμε ως άνθρωποι λογικοί και ελεύθεροι.

Επανάσταση του Ολύμπου: Ο προπομπός του Μακεδονικού Αγώνα

Στις 19 Φεβρουαρίου 1878, η Επανάσταση του Ολύμπου (του Λιτοχώρου), αν και αποτυχημένη, επηρέασε τη μετέπειτα ιστορία της Μακεδονίας, οδηγώντας στην ταχύτατη απελευθέρωσή της.

Η Επανάσταση των Μακεδόνων το 1878, είχε ως σκοπό την κατάργηση της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου, – σύμφωνα με την οποία το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας θα προσαρτούνταν στη Βουλγαρία – και την ένωση της Μακεδονίας με την Ελλάδα.

Είχε προηγηθεί ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1878 κατά τον οποίο η Ελλάδα είχε κηρύξει στις 2 Φεβρουαρίου τον πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπου οι ελληνικές δυνάμεις μετά την προέλαση τους, υποχωρούν στις αρχικές τους θέσεις έπειτα από μεσολάβηση των μεγάλων δυνάμεων και την υπογραφή της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου.

Αναφέρεται ότι επαναστατικές εστίες την ίδια χρονιά, εντοπίζονται παράλληλα με τη Μακεδονία στη Θεσσαλία και την Κρήτη, με αίτημα την ένωση με το Ελληνικό κράτος. Στη Μακεδονία παρατηρήθηκε μεγαλύτερη προθυμία και ζωηρότερος ενθουσιασμός απ’ ότι στην στη Θεσσαλία. Η επανάσταση είχε δύο κύριες εστίες στη Μακεδονία, η μία βρισκόταν στον Όλυμπο, και η άλλη στο Βούρινο.

Το επαναστατικό λάβαρο της Δυτικής Μακεδονίας το 1878.
Το χρονικό της Επανάστασης του Λιτοχώρου

Η εξέγερση του Ολύμπου ξεκίνησε στο Λιτόχωρο στις 19 Φεβρουαρίου 1878 με επικεφαλής τον Κοσμά Δουμπιώτη, επεκτάθηκε στις γύρω περιοχές και πνίγηκε στο αίμα από τους Οθωμανούς, με τραγικό επίλογο την καταστροφή του Λιτοχώρου στις 4 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς. Στην επανάσταση του Λιτοχώρου που αποτέλεσε τον προπομπό για τις εξεγέρσεις σε όλη τη Μακεδονία συμμετείχαν σώματα από όλες της περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας, καθώς και από την Ανατολική Μακεδονία (κυρίως από το Μελένικο).

Η εξέγερση ξεκίνησε στο όρος Βούρινο με επικεφαλής τον Αναστάσιο Πηχεών. Εξεγερμένοι από διάφορα μέρη της Δυτικής Μακεδονίας, σχημάτισαν στον οικισμό Μπούρινος την «Προσωρινή Κυβέρνησις της εν Μακεδονία επαρχίας Ελιμείας», ζητώντας την κατάργηση της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου και την Ένωση της Μακεδονίας με την Ελλάδα,  με πρόεδρο τον Λιτοχωρινό πρόκριτο Ευάγγελο Κοροβάγκο.

Το πρώτο από τα έργα της προσωρινής κυβέρνησης ήταν η σύνταξη διακήρυξης που απευθυνόταν προς τις κυβερνήσεις των Μεγάλων Δυνάμεων. Με το έγγραφο αυτό η επαναστατημένοι Μακεδόνες κήρυσσαν «την ένωσιν  της Μακεδονίας μετά της μητρός Ελλάδας» και ζητούσαν από την Ευρώπη να υποστηρίξει το δίκαιο αγώνα τους και να προστατέψει τα γυναικόπαιδα από την τουρκική θηριωδία. Και η διακήρυξη καταλήγει :

«Διά τούτο ηναγκάσθημεν να καταφύγωμεν εις τα όπλα, ίνα αποθάνωμεν τουλάχιστον ως άνθρωποι και Έλληνες, εάν δεν μας επιτραπή να ζήσωμεν ως άνθρωποι λογικοί και ελεύθεροι».

  

Το θέρος του 1878, περίπου 15.000 ένοπλοι κλιμάκωσαν ένα ανταρτοπόλεμο στα ορεινά της Δυτικής Μακεδονίας από την Κοζάνη έως το Μοναστήρι. Οι επαναστάτες της Δυτικής Μακεδονίας δεν είχαν καμία βοήθεια από το Ελληνικό κράτος.

Στα Βόρεια της Μακεδονίας οι εξεγέρσεις έφτασαν μέχρι τα Βελεσσά, όπου δρούσε ο οπλαρχηγός Κατράκος με 50 άνδρες. Μετά την καταστολή της εξέγερσης, πολλοί Βελεσσιώτες αναγκάστηκαν να προσφύγουν στη Θεσσαλονίκη. Η εξέγερση σταμάτησε το χειμώνα του ίδιου έτους λόγω κακών καιρικών συνθηκών και έλλειψης οργάνωσης.

 Συνέπειες

Η Μακεδονική επανάσταση του 1878 παρά την αποτυχία της, που συνοδεύτηκε από καταστροφές χωριών και βιαιοπραγίες, καταγράφηκε όμως διεθνώς η αντίθεση του Ελληνικού πληθυσμού της Μακεδονίας στην προσάρτησή του σε μια Μεγάλη Βουλγαρία, και παράλληλα ενισχύθηκε η διπλωματική θέση της Ελλάδας αλλά και όσων χωρών αντιτίθενται στη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου.

Έτσι με μια νέα συνθήκη στο Συνέδριο του Βερολίνου τον Ιούνιο του 1878, τα Μακεδονικά εδάφη δεν προσαρτήθηκαν στη Βουλγαρία και η Βουλγαρία περιορίστηκε στα παλαιά της σύνορα.

Ο εθνικός πόθος της Επανάστασης του Ολύμπου πραγματοποιήθηκε με την απελευθέρωση της Μακεδονίας, το 1912-1913. Πηγή: armynow.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου