Αρχαιοελληνική μακεδονική μαγεία: Χρυσό στεφάνι μυρτιάς Μακεδόνα αριστοκράτη

5/5/2023

Οι αρχαιοκάπηλοι ξέρουν πολύ καλά την αξία της αρχαιοελληνικής τέχνης! Δεν θα μπορούσε αυτό το πανέμορφο στεφάνι μυρτιάς να τους ξεφύγει! Μετά από "περιπέτειες", ευτυχώς, επέστρεψε στους ιδιοκτήτες του!

Το χρυσό στεφάνι ανθισμένης μυρτιάς ΜΘ 24000 ανασκάφηκε λαθραία σε κάποια θέση της κεντρικής Μακεδονίας, διακινήθηκε ως προϊόν αρχαιοκαπηλίας, και στη συνέχεια αγοράστηκε από το Μουσείο John Paul Getty στο Λος Άντζελες το 1993.

Σε σύντομα χρονικό διάστημα ξεκίνησαν οι προσπάθειες διεκδίκησής του από το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού, οι οποίες στέφθηκαν με επιτυχία, καθώς το 2007 το πολύτιμο αυτό αντικείμενο επαναπατρίστηκε και παραχωρήθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, όπου και εκτίθεται έκτοτε.

Πρόκειται για ένα έργο εξαιρετικής τέχνης, το οποίο διατηρήθηκε σε αρκετά καλή κατάσταση, αν και όχι πλήρες (λείπουν ορισμένα κλαδιά και άνθη). Αποτελείται από μία κυκλική στεφάνη πάνω στην οποία στερεώθηκαν μεμονωμένα φύλλα και κλαδιά. Τα τελευταία φέρουν πλούσιο φύλλωμα και πλήθος από άνθη, όλα αποδοσμένα με φυσιοκρατικό τρόπο. Τα άνθη παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία ως προς τη μορφή τους, ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ορισμένα από αυτά της πρόσθιας όψης διακοσμήθηκαν επιπλέον με χρώμα -πράσινο και γαλάζιο σμάλτο- και φέρουν χρυσούς στήμονες που απολήγουν σε χρυσά ή γυάλινα σφαιρίδια. Η προσθήκη χρώματος πάνω στον χρυσό προσδίδει ένα μοναδικό αισθητικό αποτέλεσμα.

Σύμφωνα με την αρχαία γραμματεία, η μυρτιά ως φυτό συνδεόταν στην αρχαιότητα με τη θεά Αφροδίτη και τη λατρεία της καθώς και με τα Ελευσίνια Μυστήρια. Πέρα, όμως, από το πλαίσιο θρησκευτικών τελετών, στεφάνια μυρτιάς, σε φυσική μορφή ή ως αντίγραφα σε άλλα υλικά, φοριούνταν και σε επίσημες κοινωνικές εκδηλώσεις, κυρίως γαμήλιες τελετές και συμπόσια.

Το περίτεχνο χρυσό στεφάνι μυρτιάς του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, έργο αναμφισβήτητα ενός δεξιοτέχνη χρυσοχόου, κατασκευάστηκε στο β΄ μισό του 4ου αι. π.Χ., σε κάποιο εργαστήριο της κεντρικής Μακεδονίας. Είναι πιθανό να είχε χρησιμοποιηθεί από τον ιδιοκτήτη του (άνδρα ή γυναίκα), που θα ήταν αναμφίβολα ένα εξέχον μέλος της μακεδονικής αριστοκρατίας, όσο ήταν εν ζωή και στη συνέχεια, μετά τον θάνατό του, να τοποθετήθηκε στον τάφο του, για να τον συντροφέψει στο επέκεινα.

Χρονολόγηση: 350-300 π.Χ.

Μπορείτε να δείτε από κοντά το στεφάνι στην περιοδική έκθεση «Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. 60 χρόνια | 60 στιγμές» έως τις 31 Οκτωβρίου 2023, και στη συνέχεια στη μόνιμη έκθεση «Ο χρυσός των Μακεδόνων», προθήκη 70.

Πηγή: amth.gr (Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης)