 |
| Άποψη της χερσονήσου Kapidag στη θάλασσα του Μαρμαρά. Εδώ βρίσκεται ο νέος σταθμός έγκαιρης προειδοποίησης σεισμών. © Aytug Bayer/ stock.adobe.com |
Ο πολυπαραμετρικός σταθμός μέτρησης γεωτρήσεων παρακολουθεί τις κινήσεις των πλακών στην Θάλασσα του Μαρμαρά
Περιμένοντας τον «Μεγάλο»: Η Κωνσταντινούπολη αντιμετωπίζει έναν ισχυρό σεισμό – το μόνο ερώτημα είναι πότε. Ένας πρόσφατα εγκατεστημένος σταθμός μέτρησης στην Θάλασσα του Μαρμαρά θα βοηθήσει τώρα στην καλύτερη παρακολούθηση των κινήσεων των πλακών υπόγεια - και στην ταχύτερη αναγνώριση πιθανών ενδείξεων σεισμών. Ο παγκοσμίως μοναδικός πολυπαραμετρικός σταθμός μέτρησης αποτελείται από μια γεώτρηση βάθους 120 μέτρων στην οποία είναι εγκατεστημένα σεισμόμετρα, μετρητές παραμόρφωσης και άλλα όργανα. Αυτό επιτρέπει ιδιαίτερα γρήγορες και ακριβείς μετρήσεις.
Η Κωνσταντινούπολη βρίσκεται πάνω σε μια τεκτονική ωρολογιακή βόμβα: μόλις 20 χιλιόμετρα νότια της πόλης υπάρχει ένα όριο πλάκας όπου ένας ισχυρός σεισμός έχει καθυστερήσει πολύ. Ενώ το δυτικό τμήμα αυτού του ρήγματος, το οποίο βρίσκεται κάτω από τη Θάλασσα του Μαρμαρά, εξακολουθεί να μετατοπίζεται με ρυθμό ερπυσμού, το ανατολικό τμήμα του ρήγματος είναι εντελώς αποκλεισμένο - η ένταση στο υπέδαφος αυξάνεται. Είναι λοιπόν θέμα χρόνου να σπάσει ο βράχος και να εκτονωθεί η ένταση σε έναν ισχυρό σεισμό 7 Ρίχτερ και άνω.
«Στατιστικά μιλώντας, ένας τέτοιος μεγασεισμός έχει καθυστερήσει», λέει ο Marco Bohnhoff από το Γερμανικό Ερευνητικό Κέντρο Γεωεπιστημών (GFZ) στο Πότσνταμ. «Το πρόβλημα είναι ότι δεν ξέρουμε πότε θα έρθει – αύριο, τους επόμενους μήνες ή σε 20 ή 30 χρόνια, σε μια ακραία περίπτωση, ένας τόσο ισχυρός σεισμός θα επηρέαζε εκατομμύρια ανθρώπους και σχεδόν το 40% της Τουρκίας». οικονομία.
 |
| Ένα από τα ευρυζωνικά σεισμόμετρα πριν την εγκατάσταση στον σταθμό μέτρησης γεωτρήσεων. © GFZ |
Εξαιτίας αυτού του οξύτατου κινδύνου, από το 2015 λειτουργεί ένα δίκτυο σεισμολογικών μετρήσεων, στο οποίο συμμετέχουν και ερευνητές του GFZ. Το GONAF (Γεωφυσικό Παρατηρητήριο στο ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας) έχει αυτή την στιγμή επτά θέσεις μέτρησης στην ανατολική Θάλασσα του Μαρμαρά - την περιοχή όπου είναι πιο πιθανό να υπάρξει ρήξη του ρήγματος και επομένως σεισμός. «Η συσσωρευμένη τεκτονική ενέργεια βρίσκεται στο μέγιστο της κάτω από την ανατολική Θάλασσα του Μαρμαρά», εξηγεί ο Bohnhoff.
Ωστόσο, ούτε το τμήμα δυτικά του είναι ακίνδυνο - δεν έχει γίνει σεισμός εκεί για σχεδόν 250 χρόνια. Γι' αυτό το αστεροσκοπείο GONAF επεκτείνεται και επεκτείνεται προς τα δυτικά. Το πρώτο βήμα προς αυτό είναι ένας νέος λεγόμενος σταθμός μέτρησης γεωτρήσεων πολλαπλών παραμέτρων από το GFZ στη χερσόνησο Kapidag στην νότια ακτή της Θάλασσας του Μαρμαρά. Χρησιμοποιεί τεχνολογία που είναι μοναδική στον κόσμο για έγκαιρη προειδοποίηση σεισμών.
Μια γεώτρηση με αισθητήρες
Το ιδιαίτερο με τον νέο σταθμό μέτρησης: Αποτελείται από μια γεώτρηση βάθους 120 μέτρων στην οποία είναι εγκατεστημένοι οι πιο πρόσφατοι ευρυζωνικοί σεισμομετρικοί αισθητήρες καθώς και μετρητές καταπόνησης και παραμόρφωσης. Το τελευταίο μπορεί να ανιχνεύσει την παραμόρφωση του υπεδάφους μέχρι το ένα τρισεκατομμυριοστό του μέτρου - που αντιστοιχεί στο ένα εκατοστό της διαμέτρου ενός ατόμου. «Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να παρακολουθούμε ολόκληρο το φάσμα των διαδικασιών παραμόρφωσης σε μία μόνο γεώτρηση – κάτι που δεν έχει ξαναγίνει», εξηγεί η συντονίστρια του GONAF Patricia Martinez-Garzon από το GFZ.
Υπάρχει επίσης μια δεύτερη οπή στην ίδια θέση στην οποία ένας αισθητήρας πίεσης πόρων μετρά την πίεση στο υπέδαφος και καταγράφει τυχόν κύματα πίεσης που εμφανίζονται. Το σύστημα αισθητήρων συμπληρώνεται από μια σειρά γεωφώνων. Ο στόχος αυτού του σταθμού μέτρησης γεωτρήσεων είναι να παρακολουθεί τις κινήσεις των ηπειρωτικών πλακών της Ευρασίας και της Ανατολίας κάτω από την Θάλασσα του Μαρμαρά με ένα επίπεδο ακρίβειας που δεν έχει ακόμη επιτευχθεί.
Μεταφορά δεδομένων σε πραγματικό χρόνο
Όλα τα δεδομένα μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο τόσο στο Πότσνταμ στο GFZ όσο και στην Άγκυρα στην τουρκική υπηρεσία ελέγχου καταστροφών AFAD. Αυτό είναι κρίσιμο γιατί τα σημάδια ενός σεισμού εμφανίζονται συχνά μόνο αμέσως πριν από το συμβάν - μόλις λίγα λεπτά έως δευτερόλεπτα πριν. Όσο πιο γρήγορα πραγματοποιούνται, αναλύονται και αποστέλλονται πλήρως αυτόματα οι μετρήσεις, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα έγκαιρης αντιμετώπισης των προβλημάτων.
Το GFZ βρίσκεται ήδη στη διαδικασία εγκατάστασης πρόσθετων σταθμών μέτρησης γεωτρήσεων με την νέα τεχνολογία αισθητήρων στην βόρεια ακτή της Θάλασσας του Μαρμαρά.
Πηγές: Helmholtz-Zentrum Potsdam – Deutsches GeoForschungsZentrum GFZ & scinexx.de
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου