Ποια ήταν η Αμαζόνα της Μακεδονίας μας Τζιουγκρούλα από το Επταχώρι Καστοριάς

 
17/11/2024

Ξεσηκωμός των υπόδουλων Ελλήνων στην Μακεδονία μας, το 1878... 

Η Τζιουγκρούλα από το Βουρβουτσικό (Επταχώρι Καστοριάς) είναι η τρίτη Αμαζόνα στον ξεσηκωμό του 1878. Η παράδοση αναφέρει πως την προηγούμενη χρονιά, το 1877, μαζί με σαράντα παλληκάρια και τον οργανοπαίχτη Τρομάρα ορκίστηκαν στο ευαγγέλιο της Αγίας Παρασκευής κι έγιναν αδελφοποιτοί στον κίνδυνο, τον πόλεμο, τη ζωή κι ως τη λευτεριά ή το θάνατο.

Η εγγονή της ηρωίδας, βουρβουτσικιώτισσα κ. Σουλτάνα Φέκα, 82 ετών σήμερα (1984), θυμάται:

"Η γιαγιά μου, Θοδώρα του Γκουντή Τσέτσου, ήταν σ΄ όλους γνωστή σα Τζιουγκρούλα, γιατί καταγόταν απ΄ τη φαμίλια Τζιούγκρα. Γεννήθηκε γύρω στο 1857 και πέθανε το 1936. Ήταν μια χρυσή γυναίκα. Τέτοια δεν μετάγινεν. 

Όμορφη, ψηλή σαν κυπαρίσσι, τη θυμάμαι πάντα ντυμένη στα μαύρα, να δουλεύει πολύ και να μιλάει λίγο. Γιατί πέρα από μένα, το ορφανό της θυγατέρας της Ρούσας, που πέθανε στη γέννα, φρόντιζε και τα παιδιά των τριών γυιών της Κοσμά, Μιχάλη και Μπενιζέλου. 

Τέτοια γυναίκα δεν μετάγινεν σας λέω. Το σπίτι της ήταν σαν Μαναστήρι για τους φτωχούς κι η δουλειά η προσευχή της. 

Για τα νιάτα της δεν έλεγε τίποτε. Σάματι είχε καιρό και για κουβέντες; Δουλειά, όλο δουλειά ως την ώρα που πέθανε,. Θυμούμαι όμως τι και τι δεν έκανε για το στρατό το ΄12". 

Πηγές: Δ. Τσιγκάλου: "Το Επταχώρι", σελ, 75 και "Η Μακεδόνισσα στο Θρύλο και στην Ιστορία", Έρευνα-Καταγραφή Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη. 

Στο χωριό της ο λαός τραγουδούσε το παρακάτω τραγούδι που αποδιδόταν στην Τζιουγκούλα:

Ποιος είδε ήλιο το βραδύ κι αστρί το μεσημέρι

ποιος είδεν κόρην έμορφη  να πιρπατάει μι κλέφτις;

Δώδικα χρόνους έκαμιν από την συντροφιά της.

Κι μιαν αυγή κι μιαν γιουρτή, μιαν πίσημην ημέρα,

βγήκαν να παίξουν το σπαθί να ρίξουν του λιθάρι.

Κι απού του ρίξμιου του πουλύ κι από την περηφάνεια

της κόπκε τ΄ αργυρό κουμπί κι φάνκει του βυζί της.

Άλλοι τού λένι μάλαμα, άλλοι τού λεν ασήμι

κι ένα μικρό κλεφτόπουλο όλο χαμουγιλάει.

-Αυτό δεν είνι μάλαμα, αυτό δεν είνι ασήμι

είνι της κόρης του βυζί που λάμπει σαν ασήμι. 

Δυστυχώς, λίγες αράδες πάνω στο βιβλίο της Ιστορίας μας απομείνανε, και αυτές αραχνιασμένες, που μιλούν για την Αμαζόνα της Μακεδονίας μας, την Θοδώρα ή Τζιουγκρούλα. Αλλά αυτή πολέμησε για την απελευθέρωση της γης μας, πριν ακόμα αρχίσει επισήμως ο Μακεδονικός Αγώνας. 

Αιωνία η μνήμη της Θοδώρας και όλων αυτών των άγνωστων Μακεδονομάχων που έσπειραν την λαχτάρα της Λευτεριάς στον καιρό τους, κι αυτή η λαχτάρα γονιμοποιήθηκε και καρποφόρησε και στους κατοπινούς καιρούς.