16 Απριλίου 1821: Η Επανάσταση στα νησιά

 

 16/4/2025

Χωρίς τα νησιά, η Επανάσταση του 1821 δεν μπορούσε να οδηγήσει στην πολυπόθητη Ελευθερία 

Όλα πήγαιναν καλά για τους επαναστάτες στην Πελοπόννησο και στη Ρούμελη, στα τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου 1821. Όμως, τα νησιά καθυστερούσαν και οι φιλικοί γνώριζαν πως, δίχως στόλο, ο αγώνας δεν είχε τύχη. Περίμεναν πολλά από τα τρία ναυτικά νησιά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά που είχαν εμπορικούς στόλους πολύ καλά εξοπλισμένους, ώστε ν’ αντιμετωπίζουν τους πειρατές αλλά και τα πολεμικά ξένων δυνάμεων. Στα Ψαρά, ούτε καν ήξεραν πως άρχισε η επανάσταση. Στις Σπέτσες περιμένανε την πρώτη κίνηση από την Ύδρα που είχε τόσα πλοία, όσα όλα μαζί τα άλλα νησιά της χώρας. Και, στην Ύδρα, οι νοικοκυραίοι το κοσκινίζανε το ζήτημα. Οι φιλικοί αποφάσισαν να δράσουν.

Στις Σπέτσες, τα αδέρφια Γκίκας (1761-1831) και Παναγιώτης Μπότασης (1784-1824), ο πλοίαρχος Γεώργιος Πάνου (1770-1863) και ο Ομηρίδης Σκυλίτσης ξεσήκωσαν το λαό, κυρίευσαν το διοικητήριο και, στις 3 Απριλίου 1821, ύψωσαν την επαναστατική σημαία.  

Με τη σημαία της Φιλικής Εταιρείας στο κεντρικό κατάρτι του καραβιού του, «Σόλων», ο Γεώργιος Πάνου σαλπάρισε για να αποκλείσει τη Μονεμβασιά από τη θάλασσα. Άλλα σπετσιώτικα καράβια πήγαν και ξεσήκωσαν Αίγινα, Πόρο και Κούλουρη (Σαλαμίνα) και συνέχισαν για τα Ψαρά. Ατρόμητοι θαλασσινοί οι Ψαριανοί υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό και κωδωνοκρουσίες τους Σπετσιώτες και ύψωσαν επαναστατική σημαία, στις 10 Απριλίου 1821.

Νεοφώτιστος φιλικός (τον μύησε ο Παπαφλέσσας, στα τέλη του 1820), ο πλοίαρχος Αντώνιος Οικονόμου ξεκίνησε, στις 28 Μαρτίου 1821, να μαζεύει στρατό, στην Ύδρα. Οι νοικοκυραίοι πήγαν να τον σταματήσουν αλλ’ αυτός τους είπε πως οι άντρες του θα πολεμούσαν στην Πελοπόννησο. Όταν έφτασε η είδηση ότι οι Έλληνες πολιορκούσαν τον Ακροκόρινθο, ο Οικονόμου με τους άντρες ξεχύθηκε στην πόλη διαδηλώνοντας με επαναστατικά συνθήματα. Πριν οι πρόκριτοι να καταλάβουν, πού το πάει, ο Οικονόμου κυρίευσε το διοικητήριο κι εγκαταστάθηκε ο ίδιος εκεί, αρχίζοντας να μαζεύει χρήματα. Οι πρόκριτοι, μια και το νησί μπήκε στον χορό, αποφάσισαν να χορέψουν. Ως τις 31 του Μάρτη, μάζεψαν 130.000 τάλιρα για τον αγώνα, ανέτρεψαν τον Οικονόμου και, στις 16 Απριλίου 1821, ύψωσαν στο διοικητήριο του νησιού την επαναστατική σημαία, έπειτα από πανηγυρική δοξολογία.

Την άλλη μέρα, 17 του μήνα, ο Λυκούργος Λογοθέτης (1772 - 1850) ύψωνε την επαναστατική σημαία στη Σάμο. -Πηγή & Φωτογραφία