Αυτά τα βακτήρια ζουν στο σώμα μας και μπορούν να εξουδετερώσουν έναν από τους χειρότερους χημικούς ρύπους που έχουν εντοπιστεί ποτέ

12/7/2025

Τα PFAS* βρίσκονται παντού: στο νερό, στον αέρα, στο αίμα μας.

Αυτοί οι λεγόμενοι «αιώνιοι» ρύποι είναι ανθεκτικοί σχεδόν σε όλα. Τι γίνεται αν το σώμα μας έχει ήδη αρχίσει να αμύνεται, χωρίς καν να το γνωρίζουμε;

Γίνονται μέρος της καθημερινότητάς μας, σε συσκευασίες τροφίμων, καλλυντικά, ακόμη και σε αντικολλητικά τηγάνια. Τα PFAS συσσωρεύονται στο περιβάλλον, αλλά και στο σώμα μας. Σχεδόν άφθαρτα, αυτά τα συστατικά συνδέονται με μια πληθώρα κινδύνων για την υγεία, όπως ορισμένους καρκίνους, ορμονικές διαταραχές, μειωμένη γονιμότητα, ακόμη και καρδιαγγειακές παθήσεις.

Αντιμέτωποι με αυτή την αόρατη μάστιγα, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Microbiology αποκαλύπτει ότι ορισμένα βακτήρια στο μικροβίωμα του εντέρου μας μπορεί να είναι ικανά να απορροφούν και να αποθηκεύουν αυτές τις τοξίνες μέσα στα κύτταρά τους. 

Τι θα γινόταν αν το μικροβίωμά μας μπορούσε να μας βοηθήσει να καταπολεμήσουμε τα PFAS;

Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Cambridge ανακάλυψαν ότι 38 στελέχη βακτηρίων του ανθρώπινου εντέρου ήταν ικανά να απορροφήσουν PFAS. Αυτές οι ουσίες είναι γνωστές για την εξαιρετική τους σταθερότητα. Αυτό τους χάρισε το παρατσούκλι «για πάντα ρύποι»: δεν αποικοδομούνται εύκολα και μπορούν να παραμείνουν για δεκαετίες στο περιβάλλον... και στο σώμα μας. 

«Ανακαλύψαμε ότι ορισμένα είδη βακτηρίων του ανθρώπινου εντέρου έχουν αξιοσημείωτα υψηλή ικανότητα να απορροφούν PFAS από το περιβάλλον τους σε διάφορες συγκεντρώσεις και να τα αποθηκεύουν μέσα στα κύτταρά τους», εξηγεί ο Kiran Patil, μοριακός βιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και συν-συγγραφέας της μελέτης. Μεταξύ αυτών των στελεχών, το Bacteroides uniformis, γνωστό για την πέψη των διαιτητικών ινών, αποδείχθηκε ένα από τα πιο αποτελεσματικά.

 Ένας αμυντικός μηχανισμός φαίνεται μάλιστα να εδραιώνεται. Τα βακτήρια συσσωρεύονται, μειώνουν την επιφάνειά τους και δημιουργούν συστάδες όπου παγιδεύονται τα PFAS. Ως αποτέλεσμα, προστατεύονται από αυτές τις τοξικές ενώσεις ενώ τις αποθηκεύουν. Αυτή η ικανότητα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για να μειωθεί η επίδρασή τους στο ανθρώπινο σώμα.

Οι δοκιμές σε ποντίκια δείχνουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα 

Η ομάδα δοκίμασε επίσης αυτά τα βακτήρια σε ποντίκια: μόλις εμφυτεύτηκαν στα έντερά τους, τα μικρόβια απορρόφησαν γρήγορα τα PFAS που υπήρχαν στο σώμα τους... πριν τα αποβάλουν φυσικά με τα κόπρανά τους. Ακόμα καλύτερα, τα βακτήρια φάνηκαν να προσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους στην ποσότητα των PFAS που κυκλοφορούσαν: όσο υψηλότερη ήταν η συγκέντρωση των ρύπων, τόσο περισσότερο διπλασίαζαν τις προσπάθειές τους να τα παγιδεύσουν.

Προς προβιοτικά «αντι-PFAS»; 

Έτσι, η Anna Lindell και ο Kiran Patil, συν-συγγραφείς της μελέτης, συνεργάστηκαν με τον Peter Holme Jensen, διδάκτορα χημείας, για να δημιουργήσουν την Cambiotics, μια νεοσύστατη επιχείρηση που στοχεύει στην ανάπτυξη ενός προβιοτικού συμπληρώματος βασισμένου σε αυτά τα βακτηριακά στελέχη. Λαμβανόμενη καθημερινά σε μορφή κάψουλας, αυτή η θεραπεία θα στοχεύει στην ενίσχυση της φυσικής ικανότητας του εντερικού μας μικροβιώματος να δεσμεύει τα PFAS και να προάγει την αποβολή τους μέσω των κοπράνων.

Η μέθοδος αυτή, η οποία βρίσκεται ακόμη στο στάδιο της έρευνας, θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια καμπή. Η ιδέα: να χρησιμοποιήσουμε τα δικά μας εντερικά βακτήρια για να στοχεύσουμε και να παγιδεύσουμε αυτές τις τοξικές ουσίες, που προηγουμένως θεωρούνταν άφθαρτες. -Πηγή

*Οι υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS), οι οποίες περιλαμβάνουν πάνω από 4 700 χημικές ουσίες, είναι επικίνδυνες για την υγεία -Πηγή