1700ή επέτειος της Συνόδου της Νίκαιας, Τουρκία: Η εκκωφαντική σιωπή γύρω από έναν σχεδιασμένο διωγμό των Χριστιανών

 

 28/11/2025

Ένας αιώνας συστηματικής και βίαιης εξαφάνισης του Χριστιανισμού στην Ανατολία

Στην 1700ή επέτειο της Συνόδου της Νίκαιας, το ECLJ (Ευρωπαϊκό Κέντρο Δικαίου και Δικαιοσύνης) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για έναν αιώνα συστηματικής εξαφάνισης του Χριστιανισμού στην Ανατολία. Εν μέσω της σχεδόν πλήρους αδιαφορίας των δυτικών κυβερνήσεων, μια καταδικαστική έκθεση μόλις κατέγραψε έναν αιώνα εχθρότητας, περιθωριοποίησης και διώξεων κατά των Χριστιανών στην Τουρκία. Δημοσιεύτηκε στις 25 Νοεμβρίου 2025 από το ΕυρωπαϊκόΚέντρο Δικαίου και Δικαιοσύνης (ECLJ), και αυτό το έγγραφο 93 σελίδων αποκαλύπτει μια καλολαδωμένη μηχανή, που συνδυάζει βία, νομικές διακρίσεις και στοχευμένες απελάσεις.

Στην καρδιά αυτού του έργου βρίσκεται μια ανατριχιαστική παρατήρηση. Ο χριστιανικός πληθυσμός έχει μειωθεί κατακόρυφα από 20% το 1915 σε λιγότερο από 0,3% σήμερα, αντιπροσωπεύοντας περίπου 257.000 ανθρώπους σε μια χώρα 85 εκατομμυρίων κατοίκων.

Από τη γη των αποστόλων στην σιωπηλή εξορία

Ανατολία. Μια γη που αγιάστηκε από τα πρώτα βήματα του Αγίου Παύλου, το μαρτύριο του Πολύκαρπου, τις οικουμενικές συνόδους και τις ασσυριακές, ελληνικές και αρμενικές κοινότητες. Έναν αιώνα αργότερα, ο Χριστιανισμός έχει σχεδόν εξαφανιστεί.

Η έκθεση αφηγείται τα αιματηρά στάδια μιας σχεδιασμένης κατάρρευσης: τις σφαγές των Χαμιδών (1894-1896), τη γενοκτονία των Αρμενίων και των Ασσυρίων-Χαλδαίων του 1915 (το Σεϊφό), την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων (1923) και τα πογκρόμ της Κωνσταντινούπολης (1955). Πέρα από το να είναι ιστορικό ατύχημα, επρόκειτο για μια σκόπιμη στρατηγική εθνοθρησκευτικής ομογενοποίησης, σημειώνει το έγγραφο.

Οι διώξεις συνεχίζονται στον 21ο αιώνα, συχνά αντιμετωπίζονται με τη σιωπή των αρχών και τη συνενοχή ενός κράτους δομημένου γύρω από το σουνιτικό Ισλάμ. Η έκθεση καταγράφει αρκετές πρόσφατες επιθέσεις:

Ιανουάριος 2024: Ένοπλη επίθεση του Ισλαμικού Κράτους στην εκκλησία Santa Maria στην Κωνσταντινούπολη.

Νοέμβριος 2023: Δολοφονία ενός ηλικιωμένου Σύριου μουσουλμάνου άνδρα στο Tur Abdin, επίθεση σε έναν πάστορα στο Eskişehir.

Δεκέμβριος 2023: Βανδαλισμός στην εκκλησία στο Çekmeköy.

Η ρητορική μίσους είναι επίσης ανεξέλεγκτη. Η ισλαμιστική εφημερίδα Yeni Akit κατηγορεί τακτικά τους Χριστιανούς ότι «διαφθείρουν τη μουσουλμανική νεολαία». Στα σχολεία, τα υποχρεωτικά μαθήματα «θρησκευτικής κουλτούρας» αρνούνται τη θρησκευτική ποικιλομορφία και επιβάλλουν μια ενιαία, μονολιθική άποψη για το σουνιτικό Ισλάμ. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) έχει ήδη καταδικάσει την Τουρκία για αυτό το θέμα (αποφάσεις Hasan και Eylem Zengin, 2007· απόφαση Mansur Yalçın, 2014) – χωρίς αποτέλεσμα.

Νομοθεσία σχεδιασμένη για την εξάλειψη Εκκλησιών

Η έκθεση τονίζει ότι ούτε οι εκκλησίες, ούτε τα πατριαρχεία, ούτε οι χριστιανικές κοινότητες έχουν σαφή νομική αναγνώριση. Ακόμη και τα ιστορικά ιδρύματα (vakıflar) υπόκεινται σε μαζικές κατασχέσεις, κάτι που κατέστη δυνατό χάρη στη «Διακήρυξη του 1936» και σε δικαστικές αποφάσεις που χρονολογούνται από το 1974. Έχουν κατασχεθεί περισσότερα από 1.000 ακίνητα. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) έχει, ωστόσο, καταδικάσει την Άγκυρα σε αρκετές περιπτώσεις (υπόθεση Fener Rum Erkek Lisesi το 2007, υπόθεση Mor Gabriel το 2023).

Όσο για το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, την πνευματική εξουσία περίπου 250 εκατομμυρίων Ορθόδοξων πιστών, έχει υποβιβαστεί στο καθεστώς ενός τοπικού ηγέτη, χωρίς τον τίτλο του «οικουμενικού». Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, ζωτικής σημασίας για την εκπαίδευση των κληρικών, έχει κλείσει από το 1971.

Από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, η παράνοια ασφαλείας έχει ενταθεί. 132 αλλοδαποί χριστιανοί υπήκοοι (303 άτομα συμπεριλαμβανομένων των οικογενειών τους) έχουν απελαθεί με τους κωδικούς «N-82» (απαγόρευση εισόδου) και «G-87» (απειλή για την ασφάλεια) – χωρίς δίκη ή δικαιολογία. Το πιο γνωστό παράδειγμα παραμένει αυτό του Πάστορα Άντριου Μπράνσον, ο οποίος φυλακίστηκε για δύο χρόνια πριν από την έκδοσή του υπό την πίεση της Ουάσινγκτον.

Οι προσήλυτοι από το Ιράν ή το Αφγανιστάν αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους: στέλνονται πίσω για να αντιμετωπίσουν βασανιστήρια ή εκτελέσεις για αποστασία, κατά άμεση παραβίαση των διεθνών συμβάσεων. Το CEDH έχει ήδη καταδικάσει αυτές τις πρακτικές (M.B, 2010; Ahmadpour, Z.N.S.), αλλά η Άγκυρα επιμένει.

1700 χρόνια μετά τη Νίκαια: Η Ευρώπη πρέπει να ξυπνήσει

Αυτή η έκθεση έρχεται σε μια συμβολική στιγμή: την 1700ή επέτειο της Πρώτης Συνόδου της Νίκαιας (325), που πραγματοποιήθηκε... στη σημερινή Τουρκία. Το ECLJ καλεί την Άγκυρα να αναγνωρίσει νομικά τις εκκλησίες, να επιστρέψει την κατασχεμένη περιουσία, να ανοίξει ξανά τη Χάλκη και να καταργήσει τις αυθαίρετες απελάσεις.

Επιπλέον, καλεί την Ευρώπη να σταματήσει να κάνει τα στραβά μάτια και να επιβάλει σαφείς όρους για τον σεβασμό των θρησκευτικών ελευθεριών στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης και εταιρικής σχέσης.

«Δεν πρόκειται για εξαφάνιση λόγω λήθης, αλλά για εξαφάνιση λόγω πολιτικής βούλησης», καταλήγει η έκθεση. Και σε αυτή τη γη όπου κάποτε αντηχούσαν ψαλμοί και κηρύγματα, απομένει μόνο η σιωπή των άδειων εκκλησιών. -Πηγή