 |
| Έργο του ζωγράφου Γιάννη Νίκου |
Πού κρύβονταν οι πολεμιστές του Μακεδονικού Αγώνα, πώς ζούσαν, πώς άντεχαν τις φοβερά δύσκολες συνθήκες ζωής τους;
Κανείς από εμάς δεν μπορεί να κατανοήσει με βάση την κοινή λογική τους τρόπους και τους όρους ζωής αυτών των Λεβεντοελλήνων, που με πείσμα, υπομονή και αφάνταστο θάρρος, μάχονταν για να ζούμε εμείς σήμερα ελεύθεροι!...
Πού κρύβονταν; Στις αποκαλούμενες κρυψάνες!
Οι κρυψάνες μπορούν να διαιρεθούν σε τρεις κατηγορίες.
Αρχικά ήταν η γνώριμη κλέφτικη και λεβέντικη ζωή του βουνού και του δάσους! Όπως ακριβώς έπρατταν και ζούσαν και οι Αγωνιστές του 1821.
Είχαν τα κρησφύγετά τους στα πυκνότερα σημεία των δασών, κοντά σε κρυστάλλινες βρύσες ή σε τρεχούμενα γάργαρα νερά.
Για παράδειγμα, υπήρχε το "Λημέρι του Καταραχιά", το "Λημέρι του Μπρούφα" του ηρωικού οπλαρχηγού του 1896, κ.ά.
Κάποτε τρύπωναν σε βαθιές ρεματιές και υψηλές κορφές ανάμεσα σε πελώριους και πολύμορφους βράχους, σε σπηλιές και πιστεριές.
Άλλοτε είχαν να φάνε, άλλοτε όχι. Κάποτε πάγωναν από το κρύο, και κάποτε τους έκαιγε η ζέστη.
Όσο δύσκολες κι αν ήταν οι συνθήκες ζωής τους, ετοιμάζονταν και ορμούσαν προς τα εκεί που τους καλούσε το καθήκον της Απελευθέρωσης της Μακεδονίας μας!
Μετά, ήταν τα σπίτια που είχαν κρυψώνες, σε όλη την Μακεδονία μας.
Αυτές οι κρυψάνες ήταν συνήθως σκαμμένες στην γη. Άλλες έξω από το σπίτι, κάτω από αυλές, κήπους ή μέσα στο σπίτι, κάτω από στάβλους, σε αχυρώνες, σε κελάρια κ.α..
Υπήρχαν και κρυψάνες, όπου έμπαινε κανείς από το τζάκι, από μια ντουλάπα γεμάτη πιάτα, ποτήρια, μπουκάλια, τυριά, ψωμιά κ.λπ.
Παντού κατασκεύαζαν με φαντασία και ιδιαίτερη επιμέλεια και προσοχή κρύπτες για τους αγωνιστές και για τα πολεμοφόδια.
Οι Μακεδονομάχοι κρύβονταν αναγκαστικά, όταν τους κυνηγούσαν τούρκοι και βούλγαροι, προκειμένου να σωθούν και να συνεχίσουν τον ιερό αγώνα τους.
Όμως, μερικές φορές, οι κρυψάνες ήταν παγίδες θανάτου. Ήταν μικρές, κακοφτιαγμένες, ασφυκτικές, με δύο πιθαμές νερό!
Όπως μάς πληροφορεί ο Μακεδονομάχος και συγγραφέας Γ. Μόδης, δεν ήταν σπάνια τα παραδείγματα που οι πολεμιστές μας λιποθυμούσαν και ακόμη και ξεψυχούσαν σ΄ αυτούς τους ζωντανούς τάφους που ήταν κρυμμένοι. Υπήρχαν και αγωνιστές, που μέχρι να απομακρυνθεί ο κίνδυνος, έβγαιναν από τις κρυψάνες τρελαμένοι!
Για παράδειγμα, ο Κοζανίτης Κιουτσούκης, όταν βγήκε από την κρυψάνα, έχασε τα λογικά του και τίναξε τα μυαλά του στον αέρα. Ένας άλλος αγωνιστής από την Κρήτη μας, κρεμάσθηκε.
Οι Μακεδονομάχοι μας ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, και έβλεπαν συναγωνιστές τους να αυτοκαταστρέφονται. Όμως, οι περισσότεροι, παθιασμένοι με την Πατρίδα, συνέχιζαν τον ιερό αγώνα τους.
Τελευταία κατηγορία για τις κρυψάνες του Μακεδονικού Αγώνα, η παραδοξότερη και ίσως μοναδική στα παγκόσμια χρονικά, όπως λέει ο Μόδης, ήταν αυτή του Βάλτου των Γιαννιτσών.
Εκεί οι Έλληνες της Μακεδονίας μας πολεμούσαν όχι μόνο με τους τούρκους, αλλά κυρίως με τους βούλγαρους κομιτατζήδες.
Μέσα σε καλύβες, σχεδόν πλωτές, και μονόξυλα, πολλά καλάμια και πολλά κουνούπια, οι Μακεδονομάχοι μας έδιναν σκληρές μάχες, τις οποίες, εμείς σήμερα, δεν μπορούμε καν να τις φανταστούμε!...
Το Γενικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης, που ήταν το αρχηγείο του Αγώνα, σταδιακά και κυρίως από το 1904 μετέφερε τον Αγώνα στον Βάλτο των Γιαννιτσών. Έστελνε εκεί κρυφά πολλούς νέους, ικανούς και τολμηρούς αξιωματικούς, μεταμφιεσμένους σε χωρικούς, εμπόρους και κληρικούς. Στόχος ήταν η καλύτερη οργάνωση του Αγώνα και η ισχυροποίηση των Ελληνικών θέσεων, ώστε να νικηθούν οι κομιτατζήδες.
Οι συνθήκες ζωής στο Βάλτο ήταν ιδιαίτερα σκληρές, το κλίμα βαρύ και ανθυγιεινό, κι έτσι το Προξενείο πολύ συχνά άλλαζε τους Καπεταναίους των σωμάτων. Μέχρι το 1908, έδρασαν στη περιοχή, αψηφώντας κάθε δυσκολία, αξιωματικοί όπως ο Κ. Μπουκουβάλας (Πετρίλος), ο Μιχ. Αναγνωστάκος (Ματαπάς), ο Τέλλος Άγρας (Τέλλος Αγαπηνός), ο Γ. Δεμέστιχας (Νικηφόρος) και πολλοί άλλοι. Όλοι συνεργάστηκαν πολύ στενά με τους αρχηγούς που κατάγονταν από την Μακεδονία μας, όπως ο Γκόνος Γιώτας.
Ένας ένας ξεχωριστά, και όλοι μαζί οι Μακεδονομάχοι μας, αξίζουν κάθε Τιμής και Δόξας!
Και είναι να αναρωτιέται κάθε Έλληνας πατριώτης, πώς καταντήσαμε να τους προδίδουμε, έναν έναν και όλους μαζί, αυτούς που πότισαν με το αίμα και την ψυχή τους κάθε σπιθαμή της μακεδονικής μας γης!...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου