26 Οκτωβρίου 1957 πεθαίνει ο Νίκος Καζαντζάκης: Πώς να πιστέψουν οι άπιστοι, τι θάματα μπορεί να γεννήσει η πίστη;

26/10/2021

Κάντε χώρο στην καρδιά σας για να τρυπώσουν εκεί κάποιες λέξεις του Νίκου Καζαντζάκη, του Έλληνα που σαν σήμερα, στις 26 Οκτωβρίου του 1957, άφησε την ύστατη πνοή του. 

Πέθανε με την Ελλάδα να γεμίζει το μυαλό και την ψυχή του, κι αυτή η μεγάλη του αγάπη για την πατρίδα γλιστρούσε στις λέξεις που μας τις άφησε κληρονομιά. Μεγάλη, ιστορικής σημασίας, κληρονομιά. 

"Όταν άρχισα να γράφω, τώρα στα γεράματα, να γράφω τον Καπετάν Μιχάλη, ο κρυφός σκοπός μου ήταν τούτος: να σώσω ντύνοντάς το με λέξες, τ΄ όραμα του κόσμου όπως το δημιούργησαν τα παιδικά μου μάτια. 

Κι όταν λέω τ΄ όραμα του κόσμου, θέλω να πω τ΄ όραμα της Κρήτης. Δεν ξέρω τι γίνουνταν την εποχή εκείνη, στ΄ άλλα παιδιά της λευτερωμένης Ελλάδας. Μα τα παιδιά της Κρήτης ανάπνεαν έναν αέρα τραγικό στα ηρωικά και μαρτυρικά χρόνια του Καπετάν Μιχάλη, όταν οι Τούρκοι πατούσαν ακόμα τα χώματά μας και συνάμα άρχισαν ν΄ ακούγονται να ζυγώνουν τα αιματωμένα φτερά της Ελευτερίας. 

Στην κρίσιμη αυτή μεταβατική στιγμή, τη γεμάτη πυρετό κι ελπίδες, τα παιδιά της Κρήτης γίνουνταν γρήγορα άντρες. Οι ανύπνωτες έγνοιες των μεγάλων γύρα τους για την πατρίδα, για τη λευτεριά, για το Θεό που προστατεύει τους Χριστιανούς, για το Θεό που σηκώνει το σπαθί του να διώξει τους Τούρκους, κατασκέπαζαν τις συνηθισμένες χαρές και στεναχώριες του παιδιού". 

Από τον πρόλογο του βιβλίου του Ο Καπετάν Μιχάλης - Ελευτερία ή Θάνατος, εκδ. Καζαντζάκη, Αθήνα. 

Και λίγο πιο κάτω γράφει: 

"Πολλοί που διάβασαν τον Καπετάν Μιχάλη θαρρούν πως τέτοια παιδιά - τέτοια αντράκια όπως λέμε στην Κρήτη - ποτέ δεν υπήρξαν, ούτε άντρες τόσο χεροδύναμοι, τόσο ψυχοδύναμοι, που ν΄ αγαπούν με τόση λαχτάρα τη ζωή και ν΄ αντικρίζουν με τόση περιφρόνηση τον θάνατο. 

Πώς να πιστέψουν οι άπιστοι τι θάματα μπορεί να γεννήσει η πίστη; 

Ξεχνούν πως η ψυχή του ανθρώπου γίνεται παντοδύναμη όταν συνεπαρθεί από μια μεγάλη ιδέα. Τρομάζεις όταν, ύστερα από πικρές δοκιμασίες, καταλάβεις πως μέσα μας υπάρχει μια δύναμη που μπορεί να ξεπεράσει τη δύναμη του ανθρώπου. 

Τρομάζεις, γιατί από τη στιγμή που θα καταλάβεις πως υπάρχει η δύναμη αυτή, δεν μπορείς πια να βρεις δικαιολογίες για τις ασήμαντες ή άναντρες πράξες σου, για τη ζωή σου τη χαμένη, ρίχνοντας το φταίξιμο στους άλλους. 

Ξέρεις πως εσύ, όχι η τύχη, όχι η μοίρα, μήτε οι άνθρωποι γύρω σου, εσύ μονάχα έχεις, ό,τι κι αν κάμεις, ό,τι κι αν γίνεις, ακέραιη την ευθύνη. Και ντρέπεσαι τότε να γελάς, ντρέπεσαι να περγελάς αν μια φλεγόμενη ψυχή ζητάει το αδύνατο". 

Και σκέφτεσαι, καθώς οι λέξεις του μεγάλου συγγραφέα μας, του Καζαντζάκη, γλιστρούν μέσα στο κεφάλι σου, πότε θα γεννηθεί μέσα μου εκείνη η δύναμη που θα με κάνει να ξεπεράσω τον θνητό μου εαυτό, για να βοηθήσω την Ελλάδα μου; Πότε;