Διογένης και Αντισθένης: Δύο πραγματικοί αντιεξουσιαστές - Σαν αυτούς θα έπρεπε να ζουν οι σύγχρονοι που ρημάζουν τον τόπο

Διογένης «ο Κυνικός» (413-327 μ.Χ.), χαλκογραφία από το 1880 - picture alliance / Heritage-Images | Image - Index / Heritage-Images

 9/7/2025

Ο Πλάτωνας ήταν ο πιο εξέχων, αλλά σε καμία περίπτωση ο μόνος, θαυμαστής του Σωκράτη. Δύο από αυτούς ήταν αξιοσημείωτοι για τις ιδιαίτερα ειλικρινείς απόψεις τους: ο Αντισθένης (περίπου 445-365 π.Χ.) και ο Διογένης από τη Σινώπη.

Ο ένας ήταν πρωτοπόρος, ο άλλος ο ιδρυτής μιας συγκεκριμένης σχολής σκέψης. Το γιατί αυτοί οι «λάτρεις της σοφίας» αυτοαποκαλούνταν Κυνικοί παραμένει άγνωστο μέχρι σήμερα. Ίσως επέλεξαν το όνομά τους από το γυμνάσιο του Κυνόσαργου κοντά στην Αθήνα, όπου συχνά έδιναν παραστάσεις. Ή ίσως επειδή ήθελαν να ζουν τόσο ανεπιτήδευτοι - και τόσο μοχθηροί - όσο ένας αδέσποτος κύνος, ένα σκυλί.

Ο Αντισθένης κήρυττε την επιστροφή στη φύση και καταδίκαζε τη θρησκεία, τις κυβερνήσεις και όλες τις μορφές πολυτέλειας επειδή εμπόδιζαν τους ανθρώπους να γίνουν ενάρετοι. Η αρετή, ωστόσο, δεν ήταν μια αφηρημένη ποιότητα, αλλά μάλλον έγκειται σε αυτό που έκανε κανείς. Για αυτόν, υπήρχε μόνο αυτό που μπορούσε να αντιληφθεί με τις αισθήσεις. Θεωρούσε τις εννοιολογικές κατασκευές όπως τις ιδέες του συναδέλφου του Πλάτωνα κούφιες κουβέντες. «Ο πλούτος δεν είναι υλικό αγαθό, αλλά κατάσταση του νου», λέγεται ότι είπε ο Αντισθένης. «Διότι διαφορετικά, κάποιοι που κατέχουν πολλά δεν θα έπαιρναν το ρίσκο και την προσπάθεια να συσσωρεύσουν ακόμη περισσότερα. Εγώ, από την άλλη πλευρά, κοιμάμαι, τρώω και πίνω όπου θέλω και νιώθω ότι όλος ο κόσμος μου ανήκει».

Διογένης: «Φύγε από τον ήλιο μου»

Ακόμα πιο ανεξάρτητος από τον Αντισθένη ήταν ο Διογένης, μαθητής του Αντισθένη, ο οποίος επίσης δεν έδινε καμία σημασία στις συμβάσεις. Ζητούσε τα απολύτως απαραίτητα και, σύμφωνα με την παράδοση, ζούσε σε ένα μεγάλο βαρέλι (το οποίο οι Αθηναίοι πολίτες το αντικατέστησαν με σεβασμό για αυτόν, αφού κάποιος το είχε σπάσει). Επειδή τον έκανε ανελεύθερο, περιφρονούσε κάθε μορφή ηδονής... 

Ακόμα πιο ριζικά από τον δάσκαλό του, ο Διογένης απέρριπτε το κράτος και τον νόμο και κρατούσε μεγάλη απόσταση από τους ισχυρούς: Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος λέγεται ότι τον θαύμαζε, τον συνάντησε και τον ρώτησε τι μπορούσε να κάνει γι' αυτόν, ο φιλόσοφος απάντησε με αλαζονική σεμνότητα: «Φύγε από τον ήλιο μου». -Πηγή

Στην εποχή μας, οι αντιεξουσιαστές είναι της "μοδός"... "προοδευτικοί" που δεν δέχονται την εξουσία, την βουλή, την κοινωνία. Κάθε λίγο και λιγάκι, βγαίνουν στους δρόμους και ρημάζουν ό,τι βρουν μπροστά τους. Δηλαδή, τις περιουσίες των ανθρώπων του μεροκάματου. Έχουν ωραία και ακριβά κινητά στα χέρια τους, και απολαμβάνουν όλα τα οφέλη της μοντέρνας υλιστικής ζωής. Με λίγα λόγια, δεν είναι αντιεξουσιαστές, απλώς τούς εξυπηρετεί η λέξη.

Αν ήθελαν πράγματι να καταδικάσουν την εξουσία, την ύλη και την συμβατική κοινωνία, θα ζούσαν όπως ο Αντισθένης και ο Διογένης. Απλά, λιτά, μοναχικά...