Ανδρέας Λασκαράτος, αφορισμένος ποιητής: Εμέ η δόξα μου να ζήσει, και το Έθνος ας ψοφήσει.

9/5/2022

Ανδρέας Λασκαράτος, τον χτύπησε αλύπητα η εξουσία, τον έφτυσε δημοσίως και τον άφησε να πεινάσει. Γιατί δεν συμφωνούσε με τα πεπραγμένα της...   

Το πολιτικό μεθύσι μ΄ έζησε και θα με ζήσει

μ΄ ενθουσιάζει, με τραβάει και ζιζάνια μου φυσάει,

κι είναι μέθη αγαπητή που μου ευφραίνει την ψυχή. 

Θέλω επιρροή στον Τόπο. Τήνε θέλω μ΄ ό,τι τρόπο.

Να μπορώ να μεταθέτω δικαστάς, και να διαθέτω

θέσες στους ευνοϊκούς μου, και να διώχνω τους εχθρούς μου.

Θέλω να ΄χω κι εξουσία, πέτε τήνε και μανία,

μα γι΄ αυτήνε ξεψυχώ θέλω να κυριαρχώ.

Τι την θέλω την Πατρίδα, χωρίς εξουσίας ελπίδα;

Να με δει εξουσιαστή η Πατρίδα, και ας χαθεί. 

Λυτρωτή της να με κράξει, και, στο Διάολο, ας βουλιάξει. 

Εμέ η δόξα μου να ζήσει, και το Έθνος ας ψοφήσει.  

Τση εξουσίας το μεθύσι ως κ΄ εκειό το θέλει η φύση

κι αν η φύση μας το θέλει, σαν το θέλω, τι σας μέλλει

ηθικοδιδάσκαλοί μας; Μήπως οι αντιπρόσωποί μας

ή όσοι άλλοι κυριαρχούνε άλλο μέτρο αυτοί βαστούνε;

Όλοι παν τον ίδιο δρόμο, με τον εδικό μου νόμο,

και σκουντρούνε τον πλησίον τους όλοι, για το μεγαλείον τους. 

Ω θρησκεία σεβαστή, έλα βόηθα μου κι εσύ,

ν΄ ανεβώ στην Εξουσία. Έλα, έλα, βόηθησέ με

και στον όχλο σύστησέ με 

δώσ΄ μου βάιο ναν το βάλω

κια μ΄ εκείνο να προβάλω χριστιανός λειτουργημένος

κι έτσι να ΄μαι ψηφισμένος, εις την πρώτη εκλογή,

για οποιαδήποτε Αρχή. Γιατί εγώ σε προσκυνώ,

και με ζήλο σε ακλουθώ για την μόνη επιθυμία 

ν΄ αξιωθώ στην Εξουσία. 

Τσ΄ εξουσίας το μεθύσι, ως κ΄ εκειό το θέλει η φύση.

Είναι η φύση που το θέλει κι ό,τι πείτε δε με μέλλει. 

 

Ανδρέας Τυπάλδος Λασκαράτος (1811-1901), σατυρικός ποιητής και πεζογράφος, που δεν δίστασε να ασκήσει δριμεία κριτική στην συμπεριφορά των κληρικών. Έτσι, η εκκλησία τον αφόρισε. 

Για τον αφορισμό του, έγραψε ο Δημήτρης Ψαθάς

Η 2 Μαρτίου 1856 -μέρα του πρώτου αφορισμού του- είναι μια ημερομηνία εφιαλτική για τον Λασκαράτο. Απ΄ το πρωί χτυπάνε νεκρικά οι καμπάνες όλων των εκκλησιών του νησιού. Κατά το μεσημέρι ο δεσπότης Σπυρίδων ο Κοντομίχαλος διαβάζει τον αφορισμό για το "βδέλυγμα της ερημώσεως" μέσα στην καθιερωμένη θρησκευτική παράταξη και πομπή, με τα μαύρα πισωμένα κεριά και μαύρα άμφια των παπάδων.

Η εντύπωση είναι τρομακτική. Ο θρησκόληπτος κι αμόρφωτος λαός είναι αγριεμένος σε τέτοιο σημείο εναντίον του "αφορισμένου" ώστε κινδυνεύει κι η ίδια η ζωή του. Ήδη ένας απ΄ τους "παπαδανθρώπους" τον έχει φτύσει μέσα στην αγορά. Η Αστυνομία του συνιστά να κλειστεί στο σπίτι του, τουλάχιστον σαράντα μέρες, ώσπου να κατευναστούν τα πνεύματα. Αλλά κι έτσι προφυλαγμένος κινδυνεύει να πεθάνει της πείνας μαζί με ολόκληρη την οικογένειά του γιατί κανένας δεν του δίνει τρόφιμα, ούτε ψωμί. 

 Μετά δυο εβδομάδες η Αστυνομία του συνιστά να εγκαταλείψει την Κεφαλλονιά για να γλυτώσει τη ζωή του. Φεύγει κρυφά κι αποβιβάζεται στη Ζάκυνθο, όπου όμως τον αναγνωρίζουν δυο βαστάζοι συμπατριώτες του και τον φτύνουν. Κι ενώ μισοπεθαμένος εγκαθίσταται σ΄ ένα σπίτι φιλικό του, ο δεσπότης Ζακύνθου του διαβάζει δεύτερον αφορισμό. Ωστόσο είναι τόσο το μεγαλείο του ανθρώπου αυτού ώστε... "σε τούτη την περίσταση, -όπως γράφει στην περίφημη απόκρισή του στον Αφορισμό- εγνώρισα διά πείρας εκείνο που είχα ακουστά ως τότες... εγνώρισα την φύση τη Θεϊκή της Συνείδησης και την άπειρη δύναμή της... Η συνείδησή μου με σήκωνε ψηλά και ψηλάθε μου έδειχνε έναν άνθρωπο ασχημισμένον από τους άλλους ανθρώπους, επειδή έλαβε την γενναιότητα να τους ειπή την ΑΛΗΘΕΙΑ".  

Απόσπασμα από άρθρο του Δημήτρη Ψαθά στο περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, τ. 821, 15/9/1961, πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 4/9/1961. Πληροφορίες από philosophicalchemy.eu

Πόσες αλήθειες κουβαλούν οι λέξεις του Ανδρέα Λασκαράτου! Πόσες πικρές αλήθειες της εποχής του, αλλά και της σημερινής! Μέσα στην κοινωνία μας την ελληνική, τα ίδια πλέγματα εξουσίας βαραίνουν τις πλάτες του έθνους, και δυστυχώς, πάλι, ο ρόλος της εκκλησίας, ιδιαίτερα της άρχουσας αρχής της, δεν είναι προς όφελος του ελληνισμού. 

Κι αν σήμερα δεν αφορίζει η εξουσία, έχει ένα άλλο όπλο για τους διαφωνούντες μαζί της: Τους απομονώνει και τους "θανατώνει" ως περιθωριακούς και γραφικούς...