Βασιλική Νταλίπη: Η μυθιστορηματική ζωή της γυναίκας του Μακεδονομάχου Δημητρίου Νταλίπη! Όταν όρμησε να σώσει τα παιδιά της από τους κομιτατζήδες...

15/8/2024

Η Βασιλική και ο Μακεδονομάχος άντρας της Δημήτριος Νταλίπης ορκίστηκαν στην Παναγιά ότι θα παλέψουν για την Ανάσταση της Μακεδονίας μας! Έπειτα, ο Δημήτριος δολοφονήθηκε από τους κομιτατζήδες, οι οποίοι με την βία ήθελαν να ξεκάνουν την Βασιλική και τα παιδιά της! Τι έκανε η Μακεδόνισσα όταν της απήγαγαν το αγόρι της... 

Η Βασιλική Νταλίπη ήταν μια ακόμα ξεχωριστή γυναίκα της περιοχής Καστοριάς. Γεννημένη στο Γαύρο το 1877, νέα παντρεύτηκε τον Δημήτριο Νταλίπη, μετέπειτα οπλαρχηγό Κορεστίων, απέκτησαν πέντε παιδιά, τον Τάσο, τον Ευάγγελο, τον Αθανάσιο, τον Κώστα και στερνά την Ευθυμία, κι όταν κηρύχτηκε ο Μακεδονικός Αγώνας αποφάσισαν να θυσιάσουν τα πάντα για την πατρίδα. Πριν λοιπόν ριχτούν στην τρανή περιπέτεια, γονατιστοί στο εικόνισμα της Παναγιάς ζήτησαν τη βοήθειά Της δίνοντας όρκο βαρύ, πως ένα μόνο σκοπό θα έχουν, την ανάσταση της Μακεδονίας. 

Έπειτα εκείνος βγήκε αντάρτης κι αυτή φορτώθηκε την ευθύνη των παιδιών, ενώ παράλληλα συνέλεγε πληροφορίες και του μετέφερε μηνύματα δικαιολογώντας τις αδιάκοπες μετακινήσεις με το πρόσχημα ότι εξυπηρετεί βιοτικές οικογενειακές ανάγκες. 

Οι κομιτατζήδες την υποψιάστηκαν κι έφτασαν στο Γαύρο να την εξοντώσουν. Την πέτυχαν στο χωράφι να δουλεύει με τον Τάσο, ενώ παραδίπλα έπαιζαν αμέριμνα τα άλλα της παιδιά, κι αιφνιδιαστικά άλλοι όρμησαν στον γυιό ξαπλώνοντάς τον στο αυλάκι, για να το σφάξουν, κι άλλοι στην ίδια για να την ξεκοιλιάσουν. Σαν είδαν την τρομερή σκηνή τα μικρά, έσυραν σπαραχτική κραυγή κι οι χωρικοί που δούλευαν ένα γύρω, απέτρεψαν την τραγωδία.

Την άλλη μέρα η Βασιλική συμμάζεψε τη φαμίλια της και κίνησε για την Καστοριά ζητώντας καταφύγιο στη Μητρόπολη, ενώ τα υπάρχοντά της λεηλατήθηκαν. Μα ήταν τόση η αξιοπρέπειά της, που δεν δέχθηκε την ελεημοσύνη κανενός, ούτε καν το βοήθημα, που έδινε ο Δεσπότης στις οικογένειες των αγωνιστών. Τα άξια χέρια της δεν γνώριζαν ανάπαυση. Έρραβε, έπλεκε, κεντούσε και κέρδιζε το ψωμί των παιδιών της αφήνοντας κάθε ελπίδα στη χάρη της Παναγιάς. 

Οικογένεια Δημητρίου και Βασιλικής Νταλίπη: Ευάγγελος, Δημήτριος Νταλίπης, Κωνσταντίνος, Βασιλική Νταλίπη, Ευθυμία, Αναστάσιος, Τζώρτζης (αδερφός Βασιλικής), Αθανάσιος. Φωτογραφία οικογενειακού αρχείου. 

Όταν τον Νοέμβριο του 1906 ο άντρας της, παλληκάρι 32 χρονών, έπεφτε δολοφονημένος στο Περιβόλι Πρέσπας, όπου τον έπλυναν, τον μοιρολόγησαν και τον κήδεψαν γυναίκες του Ανταρτικού, η Βασιλική έκρυψε βαθιά τον πόνο και συνέχισε μόνη τον αγώνα σύμφωνα με τον κοινό τους όρκο. 

Γιαυτό κι οι Βούλγαροι δεν έλεγαν να την αφήσουν ήσυχη και μια μέρα στο παζάρι της Καστοριάς, καθώς ο μικρός της γυιός Κώστας γύριζε ανέμελα εδώ κι εκεί, τον πλησίασαν δύο Βουλγάρες χωρικές παριστάνοντας τις καλές του θείες από το Γαύρο, τον χάιδεψαν, τον φίλεψαν ζαχαρωτά και κουλούρια, τον ανέβασαν σε γαϊδουράκι και τον έφεραν στο χωριό. 

Η Βασιλική Νταλίπη με την κορούλα της Ευθυμία στην Αμερική. Φωτογραφία οικογενειακού αρχείου. 

Την απαγωγή είχαν ετοιμάσει οι κομιτατζήδες με σκοπό να τον μορφώσουν και να τον μετατρέψουν σε νέο γενίτσαρο. Μάλιστα τον είχαν περάσει κι όλας στο διαβατήριο κάποιου Βουλγάρου χωρικού, που έφευγε για τη Σόφια. 

Σαν άργησε το παιδί να γυρίσει, η Βασιλική ανησύχησε. Το αναζήτησε και μαθαίνοντας την τύχη του, έτρεξε στο Δεσπότη, εξασφάλισε την προστασία δύο "σοβαρήδων" - ενόπλων χωροφυλάκων - κι αποφασισμένη να τα παίξει όλα για όλα, έφτασε στο χωριό και τ΄ άρπαξε από των λύκων τα δόντια. 

Τώρα πια το ένοιωθε, πως ο τόπος που τόσο πολύ αγάπησε, δεν τη χωρούσε. Γιαυτό πήρε την τρανή απόφαση να πάει κάπου, που δεν θα την έφτανε η βουλγαρική απειλή. Ταχτοποίησε λοιπόν τα αγόρια της στην Αθήνα για σπουδές και με την κορούλα της Ευθυμία ζήτησε καταφυγή κοντά στον αδερφό της Τζώρτζη στην Αμερική. 

Μα κι εκεί δεν έμεινε μια αφανής μετανάστης. Νέοι αγώνες την περίμεναν, αφού η βουλγαρική προπαγάνδα οργίαζε, για να επηρεάσει την παγκόσμια κοινή γνώμη υπέρ της Βουλγαρίας. 

Η Βασιλική συναναστράφηκε εξαίρετες ελληνικές οικογένειες και με τα ζωηρότερα χρώματα παρουσίαζε προς κάθε κατεύθυνση τα μαρτύρια των Ελλήνων. Ακόμα εργάστηκε σαν εθελόντρια αδερφή στον Ερυθρό Σταυρό, έδωσε πανεπιστημιακή μόρφωση στην κόρη της κι οι δυο τους έγιναν άξιες πρέσβειρες δημιουργώντας φιλελληνικό ρεύμα στην νέα πατρίδα. Μάλιστα η Ευθυμία αργότερα μόχθησε πλάι στην Εύα Πάλμερ-Σικελιανού για την αναβίωση της Δελφικής Ιδέας.

Η Βασιλική Νταλίπη γύρισε πολλές φορές στην πατρίδα, και για να χαρεί τους λαμπρά σταδιοδρομήσαντες γυιούς της, και για ιερό προσκύνημα.

Πέθανε στην Αμερική σε μεγάλη ηλικία, ευτυχισμένη ανάμεσα σε παιδιά κι εγγόνια. 

Πηγές: Μακεδονικό Ημερολόγιο 1973, σελ. 177. Γ. Μόδη: "Μακεδονικός Αγών και η νεώτερη Μακεδονική Ιστορία", σελ. 284. Πληροφορίες από κ. Δήμητρα Νταλίπη, νύφη της ηρωίδας (Ραβινέ 9 Αθήνα 140). "Μακεδονική Ζωή" τευχ. 178. "Η Μακεδονία στο Θρύλο και στην Ιστορία", σελ. 179-182.

Διαβάστε επίσης για τον γιο της Αναστάσιο: 

Αναστάσιος Νταλίπης, γιος Μακεδονομάχου, ο πρώτος που τα έβαλε με τον Τίτο και την σλαβική προπαγάνδα