Καλοκαίρι 1905, Μακεδονία: Πώς ο υπολοχαγός Αβράσογλου φυλακίστηκε και πώς δραπέτευσε με την βοήθεια του γιατρού Ζάννα

 

 22/7/2025

Εκείνο το καλοκαίρι στην Μακεδονία μας δεν ήταν σαν το φετινό, δεν είχε βόλτες στην παραλία και ξεκούραση με ένα ποτό το βράδυ, όχι! Είχε πιστολίδια, αίμα, νεκρούς Έλληνες, φυλακίσεις! Αλλά και έναν γιατρό τον Ζάννα που με τον διπλό του ρόλο και με... λουκούμια, κατάφερε να σώσει τον Μακεδονομάχο Αβράσογλου!

Καλοκαίρι του 1905, στην σκλαβωμένη Μακεδονία μας. Ο υπολοχαγός Ιωάννης Αβράσογλου από την Στενήμαχο της Ανατολικής Ρωμυλίας, υπηρετούσε στο προξενείο της Θεσσαλονίκης με το όνομα Αμβρακιώτης. Όμως, ήθελε να πάρει τα όπλα και να βοηθήσει έμπρακτα στην Απελευθέρωση της γης του Μεγαλέξανδρου. Και το έπραξε. Αλλά, στάθηκε άτυχος...

«Αρχές Αυγούστου του 1905 ξεκίνησε μ΄ ένα μικρό σώμα για το Μπέλες και την περιοχή Γευγελής. Την δεύτερη μέρα όμως ξημερώθηκε καταμεσής στον κάμπο του Κιλκίς, κοντά στο Σαριγκιόλ. Ήταν και μέρα παζαριού! Τους είδε όλος ο κόσμος. Έτρεξε ο τουρκικός στρατός. Έπεσαν στην σύγκρουση ο Αλκιβιάδης Πολυχρόνης και ο «Πέτρος από την Στρώμνιτσα», «άγνωστος» πραγματικά «στρατιώτης» του πολέμου εκείνου.

Ο Αβράσογλου και άλλοι αιχμαλωτίσθηκαν. Η περιπέτειά του στην φυλακή δίνει την πιο χαρακτηριστική και ανάγλυφο εικόνα της όλης τότε εποχής. Είχε την καλή έμπνευση να δηλώση ότι ήταν γιατρός και όχι αρχηγός και ακόμη λιγότερο αξιωματικός. Έτσι έφαγε μόνο έξι χρονάκια.

Στο Επταπύργιο όμως τον πήραν στα σοβαρά για γιατρό. Όταν αρρώσταινε κανένας κατάδικος ή δεσμοφύλακας, καλούσαν αμέσως τον «ντοκτρό Γιάννη». Και ο ντόκτορας έδινε για πανάκεια κινίνο». Αυτά όλα μάς τα μαρτυρεί ο Μακεδονομάχος και συγγραφέας Γ. Μόδης στο βιβλίο του «Μακεδονικός Αγών και Μακεδόνες Αρχηγοί» (εκδ. Πάπυρος).

Σύμφωνα με τον Μόδη, ο Αβράσογλου είχε την δυνατότητα κάποια μέρα να δραπετεύσει, αλλά δεν την εκμεταλλεύτηκε, γιατί θεωρούσε δειλία την δραπέτευση. Ωστόσο, οι συνθήκες ήταν τόσο άσχημες και τραγικές, που τελικά, αργότερα, αποφάσισε να δραπετεύσει. Πώς τα κατάφερε;

«Ξέφυγε από τις φυλακές στις 6 Δεκεμβρίου 1906 χωρίς να χρειασθή κάρρα ή απορρίμματα ή μεταμφιέσεις… Εκείνη την ημέρα, από το πρωί, δύο προσυνεννοημένοι Αλβανοί δεσμοφύλακες έτρωγαν λουκούμια μπροστά στους άλλους συναδέλφους τους. «Γαϊδούρια είμαστε εμείς για να μην τρώμε λουκούμια;» είπαν εκείνοι παραπονεμένοι. «Ισταϊφουλλάχ. Ορίστε πάρτε!» αποκρίθηκαν. Και τους έδωσαν λουκούμια που τα είχε ζυμώσει ο γιατρός Ζάννας με μορφίνη. Έδωσαν από τα ίδια και στους χωροφύλακες της εισόδου! Έτσι ο ντοκτόρ Γιάννης μ΄ έναν υπαρχηγό του βγήκαν μ΄ όλη τους την ησυχία από τον μεγάλο πυλώνα του Επταπυργίου μέρα μεσημέρι.

Τράβηξαν στο σπίτι του Ζάννα, έπειτα στου γιατρού Αντωνάκη και τελευταία στου Χατζηλαζάρου, που ήταν πρόξενος της Αμερικής και τους εξασφάλιζε ιδεώδες άσυλο. Ο Χιλμή πασάς έγινε έξω φρενών. Ο ένας από τους δύο δεσμοφύλακες πέθανε από το ξύλο, χωρίς καν να τσιμπίση την αρκετά στρογγυλή αμοιβή του. Πρόσταξε ο Χιλμή πασάς να γίνη έρευνα και στο σπίτι του Ζάννα, που ήταν Έλληνας υπήκοος και γιατρός των μπέηδων και αγάδων.

Ο διευθυντής της αστυνομίας έκαμε το βράδυ το «μπασκίν» (έφοδο), την ώρα που είχε καλεσμένους στο σπίτι, αφού ενωρίς τον προειδοποίησε με έμπιστο πρόσωπο. Ο Ζάννας όμως, που είχε πάρει εκείνον τον καιρό ανώτατο τουρκικό παράσημο, ζήτησε και τα ρέστα. Διαμαρτυρήθηκε για την προσβολή στον φίλο του αρχίατρο του σουλτάνου. Κι έφθασε τηλεγραφική διαταγή από τα ανάκτορα του Γιλδίζ να πάη ο Βαλή πασάς να ζητήσει συγγνώμη από τον γιατρό!...» (Φωτογραφία)