 |
| Ελληνικό Γυμνάσιο στο Μοναστήρι - Από εδώ είχαν φύγει οι μαθητές Βασίλης και Κώστας για να πάνε στο χωριό τους - Δολοφονήθηκαν άγρια από τον κομιτατζή Γιόφτσε και την συμμορία του |
Το Μοναστήρι, ή Μπίτολα όπως το λένε οι Σέρβοι, ήταν τότε το κέντρο όλης της περιοχής. Το πιο μεγάλο εμπόριο γίνονταν στο παζάρι του. Σύνορα, όπως τώρα, δεν υπήρχαν, γιατί και πέρα και δώθε βρίσκονταν οι τούρκοι που τάχαν όλα δικά τους.
Το γυμνάσιο του Μοναστηριού, ελληνικό τότε, συγκέντρωνε μαθητές απ΄ όλη την περιοχή. Τα χωριατόπουλα γεμάτα χαρά, ξεκινούσαν πέντε και δέκα ώρες δρόμο, να πάρουν σειρά και να γραφτούν σ΄ αυτό. Νοίκιαζαν πέντε-πέντε κάποιο δωμάτιο και κει με ψωμοτύρι προσπαθούσαν να τα βγάλουν πέρα, να τελειώσουν τις σπουδές. Και σαν τελείωναν ποιος θα γίνονταν γραμματικός του χωριού και ποιος θα διορίζονταν σε κρατική δουλειά.
Εκείνη τη χρονιά, στο γυμνάσιο αυτό, είχαν γραφτεί και παιδιά απ΄ τον Άγιο Θανάση. Ο Βασίλης Λέσκας κι΄ ο Κώστας Καπετάντσης. Το χωριό τους χτισμένο μια ώρα δώθε απ΄ το Καϋμά-Ξυλάν, κοντά στην Πιπερίτσα, ήταν το φτωχότερο απ΄ όλα. Χώμα καλό να οργώσουν δεν υπήρχε, εκτός από κάτι ξεροχώραφα που δεν φύτρωνε σ΄ αυτά άλλο από καλαμπόκι και σίκαλη. Μα κι΄ απ΄ αυτά χαΐρι δεν είχε γιατί το μπερεκέτι τους ήταν λίγο παραπάνω απ΄ τον σπόρο πούριχναν. Παντού οξυά και πουρνάρι. Γι΄ αυτό κάθε σπίτι τάιζε μερικά γίδια ή πρόβατα.
Κάτω, μισή ώρα δρόμο, ο κάμπος της Αρνίσσης, δεν ήταν δικός τους. Οι τούρκοι τώχαν τσιφλίκι τους. Ο αχόρταγος Τζαφέρ μπέης δεν τους λογάριαζε περισσότερο απ΄ τα ζώα του. Τους κρατούσε μισονήστικους κι΄ αγόραζε φτηνά χέρια για τις δουλειές του τσιφλικιού του. Αν πεις πάλι για την λίμνη, δεν χωράει κουβέντα. Δεν μπορούσες να ψαρέψεις. Ήταν κι αυτή τσιφλίκι τους.
Στενόχωρα ήταν τα πράγματα. Τόβλεπαν τα παιδιά.
-Πώς θα περάσωμε τα χρόνια μας έτσι; Δεν είναι ζωή αυτή, έλεγαν.
Πολλά παιδιά άφηναν το χωριό τους. Ξενοδούλευαν στην Έδεσσα, στο Αμύνταιο ή στα Καϊλάρια. Στέλνανε κάτι και στα σπίτια τους.
Εκείνη τη μέρα, ο Βασίλης Λέσκας και ο Κώστας Καπετάντσης, είχαν ξεκινήσει με τα πόδια για το χωριό. Μεγάλος δρόμος, κοντά οκτώ ώρες. Ο Σεπτέμβριος είχε φύγει και μπορούσαν ν΄ αφήσουν για πέντε-δέκα μέρες το θρανίο. Γεμάτοι χαρά, που σε λίγο θάβλεπαν τους δικούς τους, πέρασαν τον κάμπο της Μπίτολας, ανεβοκατέβηκαν την ραχούλα του Σόβιτς και φτάσανε στη Σέτινα, να ξαποστάσουν και να ρίξουν κάτι στα στομάχια τους.
Μπροστά τους είχαν ανήφορο και νηστικοί όπως ήταν δεν τόβγαζαν πέρα. Απόθεσαν τα ντουρβαδάκια τους και στρώθηκαν κάτω απ΄ το μεγάλο πλατάνι. Με τα κόκκινα φέσια στα κεφάλια τους δεν μπορούσες να τους ξεχωρίσεις από τούρκους.
Εκείνες τις μέρες η συμμορία του κομιτατζή Χρήστου Γιόφτσε είχε παρατραβήξει το σχοινί. Έβαζε φωτιά στα σπίτια και σκότωνε όποιον ήθελε. Λίγο να ξεμυτούσες απ΄ το χωριό, δεν ήσουν σίγουρος για το κεφάλι σου. Κι΄ είχε κάνει λημέρι της κοντά στην Πιπερίτσα. Τον δρόμο των παιδιών, που ανηφόριζαν τώρα κουρασμένα, και που το τυχερό τους ήταν να μη ξαναδούν ούτε το χωριό ούτε το θρανίο τους.
Συναντήθηκαν κοντά στη βρυσούλα.
-Γιατί ρε κοπρόσκυλα, πάτε στο Ελληνικό; Εμείς θα σας στέλναμε ως την Σόφια αν θέλατε να μάθετε γράμματα. Αλλά εσείς είστε γκαρκομάνηδες.
Ένας κομιτατζής με το μαχαίρι στο χέρι όρμησε στον Κώστα, και με δύναμη του το μπήγει στην κοιλιά. Ο Βασίλης το βάζει στα πόδια. Άδικα όμως. Μια σφαίρα τον ξαπλώνει ξερόν. Ο Γιόφτσες τον είχε σημαδέψει καλά.
Πάρ΄ τους και ρίξ΄ τους εκεί στη χαράδρα, Βάνε. Μέχρι το πρωί θα τους έχουν φάει τα τσακάλια.
Πηγή: Μαρτυρία από το βιβλίο "Θυσίες και Αγώνες στη Μακεδονία" του Ιερέα Μακεδονομάχου Πέτρου Στ. Παπαναστασίου, Θεσσαλονίκη 1960. Πηγή φωτογραφίας: Βικιπαίδεια.
Διαβάστε επίσης: Νίκος Ρώμας, τον πυροβόλησε στο κεφάλι ο εξαγορασμένος από τους κομιτατζήδες ανεψιός του
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου